Với tinh thần "san phẳng những bất đồng", đại diện các bên tham gia đối thoại đã nêu chi tiết hàng loạt vấn đề nổi cộm trong quan hệ song phương trong thời gian qua.
Ngày 10/7, phát biểu trong một phiên thảo luận về chiến lược và kinh tế, Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì cho rằng: Trong mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ không thể để diễn ra "sự hiểu lầm chiến lược" và tuyên bố mục tiêu của Bắc Kinh trong quan hệ với Mỹ là thiết lập một mô hình quan hệ mới giữa hai cường quốc. Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhấn mạnh, Mỹ không hề tìm cách hạn chế sự mở rộng của Trung Quốc mà ngược lại luôn hoan nghênh "sự vươn lên của một Trung Quốc hòa bình, ổn định và thịnh vượng".
Ngoại trưởng Trung Quốc John Kerry (trái) và ông Dương Khiết Trì (Ảnh NY Times)
|
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã mạnh mẽ lên tiếng chỉ trích trực diện Trung Quốc khi đề cập đến vấn đề tranh chấp chủ quyền biển đảo.
Washington thẳng thừng cho biết "không thể chấp nhận" âm mưu tạo ra một hiện trạng mới ở vùng Biển Đông và Biển Hoa Đông. Ông Kerry đã thẳng thắn đề cập với Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc phụ trách ngoại giao Dương Khiết Trì rằng, bất kỳ quốc gia nào cũng đều "không có quyền hành động đơn phương để đẩy mạnh các đòi hỏi chủ quyền hay lợi ích của mình". Cũng tại cuộc họp này, ông Kerry đã kêu gọi Trung Quốc ủng hộ việc thiết lập Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) mà các nước Đông Nam Á đang nỗ lực xây dựng để có thể củng cố các quy định về hàng hải và ngăn chặn những hành động đơn phương của một nước trên Biển Đông.
Theo các nhà quan sát, những tuyên bố và chỉ trích của ông Kerry có thể ám chỉ việc Trung Quốc vừa qua đã hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương - 981 trong vùng biển của Việt Nam và những hành động ngang ngược khác như cho tàu Trung Quốc đâm vào các tàu thực thi pháp luật và tàu cá Việt Nam đến gần giàn khoan, dùng vòi rồng xua đuổi tàu Việt Nam, thậm chí bắt giữ ngư dân Việt Nam… Những hành vi trên cùng với việc nước này làm chậm những nỗ lực của các nước thành viên ASEAN trong việc hoàn thiện COC đã khiến mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh rạn nứt đi nhiều. Mỹ nhiều lần tuyên bố không đứng về bên nào trong vấn đề tranh chấp lãnh hải, song Mỹ có quyền lợi về an toàn hàng hải ở Biển Đông và sẽ bảo vệ lợi ích của mình, không khoanh tay đứng nhìn trước những hành động đơn phương làm gia tăng căng thẳng ở vùng biển này.