Nếu vi phạm hợp đồng, nhà thầu Trung Quốc sẽ bị phạt

Ngày 12/6, trao đổi với báo chí bên hành lang Kỳ họp thứ 7, Quốc hội Khóa XIII về việc hợp tác kinh tế với Trung Quốc, các dự án có nhà thầu Trung Quốc tham gia…, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải cho biết: Nếu các nhà thầu Trung Quốc không đấu thầu nữa, sẽ có nhà thầu khác làm, điều này không ảnh hưởng gì đến các dự án.

Thưa Phó Thủ tướng, nhiều người đặt vấn đề có sự ưu ái nên các dự án do các nhà thầu Trung Quốc thực hiện ở Việt Nam khá nhiều?

- Những dự án các nhà thầu Trung Quốc làm là EPC (Hợp đồng thiết kế - cung ứng vật tư thiết bị - xây lắp), là những dự án trúng thầu trong những lô Việt Nam vay vốn ODA của WB hay ADB. Theo quy định, phải đấu thầu quốc tế rộng rãi. Khi đó, ai trúng thì người ấy làm. Trung Quốc cũng là một thành viên của các tổ chức tài chính này nên họ có quyền đấu thầu như bất kỳ quốc gia nào khác và có thể trúng thầu. Các quốc gia khác cũng vậy. Khi trúng thầu, nhà thầu thực hiện hợp đồng ấy phải làm đúng theo luật, theo quy định, nếu không làm đúng thì bị phạt theo hợp đồng. Người chịu trách nhiệm việc ấy là chủ đầu tư. Khi chọn thầu rồi thì chủ đầu tư phải giám sát để đảm bảo tiến độ theo đúng hợp đồng. Cùng với đó, đối với những hợp đồng EPC mà do các doanh nghiệp vay vốn tín dụng ưu đãi của Trung Quốc, theo điều kiện vay vốn phải sử dụng EPC của Trung Quốc. Việt Nam có thể lựa chọn không làm tổng thầu EPC Trung Quốc thì không vay vốn từ đây nữa, nếu vay thì phải theo quy định của pháp luật nước họ. Cũng như Việt Nam, có vốn vay cho các nước khác thì họ cũng phải theo quy định của mình. Ví dụ, ODA do Việt Nam cấp thì phải do nhà thầu Việt Nam thực hiện. Đấy là hình thức rất bình thường.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội. Ảnh: Lâm Khánh

Khi họ thực hiện thì phải làm đúng theo luật. Chủ đầu tư là các doanh nghiệp như các dự án xi măng, giao thông, điện lực… là những dự án vay vốn nhiều phải thực hiện giám sát để đảm bảo theo đúng chất lượng. Vì cuối cùng, chủ đầu tư là người phải chịu chất lượng và tiến độ dự án, hiệu quả đồng vốn bỏ ra.

Sau khi có những diễn biến trên Biển Đông, nhiều người lo ngại về tiến độ các dự án do nhà thầu Trung Quốc đảm nhiệm, thưa Phó Thủ tướng?

- Về nguyên tắc, hợp đồng mới phía Trung Quốc nói là không tham gia nữa thì không sao, chúng ta tìm đối tác khác, nguồn tín dụng khác. Còn các hợp đồng mà nhà thầu Trung Quốc đang thực hiện, về nguyên tắc hợp đồng phải theo đúng luật. Nếu không thực hiện đúng là vi phạm hợp đồng. Vi phạm thì xử lý theo điều khoản thương mại quốc tế (INCOTERM). Chúng ta cứ theo đúng quy định để xử lý. Cho đến nay, chưa thấy dấu hiệu nào cho thấy nhà thầu không thực hiện các hợp đồng ấy. Một số dự án có sử dụng lao động là người Trung Quốc bỏ về, nay họ đã quay lại, việc đó chúng ta đã xử lý bình tĩnh trên cơ sở lợi ích hai bên và luật pháp. Hai nước đều là thành viên WTO nên cứ theo luật mà xử, không có gì phải lo lắng. Nguồn vốn họ cho chúng ta vay, nếu họ vi phạm hợp đồng thì chính họ là người chịu rủi ro. Ở đây có quyền lợi của cả hai bên chứ không phải là mình bị họ chèn ép.

Nhưng vẫn có nhiều người lo lắng về vấn đề này, vậy, Chính phủ đã lường trước và đưa ra phương án đối phó chưa, thưa Phó Thủ tướng?

- Chính phủ có phương án và doanh nghiệp cũng có phương án. Trong bất kỳ cuộc làm ăn nào cũng có rủi ro, nguyên tắc là các doanh nghiệp phải có giải pháp để xử lý các rủi ro ấy. Trường hợp phía Trung Quốc đang chuyển giao mà không chuyển giao nữa thì chính họ vi phạm hợp đồng. Vi phạm hợp đồng thì xử lý theo nguyên tắc hợp đồng. Còn về cung cấp điện, mình phải có các nguồn khác để bảo đảm nguồn điện của mình. Đấy là các phương án đảm bảo rủi ro.

Xin cảm ơn Phó Thủ tướng!