Nguy cơ vỡ quy hoạch vì Grab taxi

Nguy cơ vỡ quy hoạch về quản lý vận tải hành khách bằng xe taxi tại các TP lớn đã hiển hiện trước mắt.

Taxi trá hình đã hiện hình

Từ trước khi đề án này được Chính phủ chấp thuận cho thí điểm, Grab đã quy tụ một đội ngũ taxi dù hàng ngàn chiếc tung hoành trong nội đô Hà Nội, hoạt động dưới chiêu bài “Taxi siêu rẻ”, và nay, đội ngũ đó đã được hợp thức hóa dưới tên gọi GrabCar (?).

Các hãng taxi truyền thống đang gặp nhiều khó khăn trước sự cạnh tranh không lành mạnh của Grab taxi.

GrabCar là loại hình vận chuyển hành khách theo hợp đồng, khác biệt cơ bản là các hợp đồng giấy nay được thay thế bằng tính năng xác nhận điện tử. Về hình thức thì cả Grab và Bộ GTVT đều quả quyết rằng đây không phải xe taxi nhưng chẳng có lý lẽ nào thuyết phục được người nghe.

Trong cuộc Hội thảo về hệ lụy của Grab/Uber taxi được tổ chức ngày 19/11 tại Sở GTVT Hà Nội, ông Hoàng Văn Tân - đại diện hãng taxi Ba Sao đã thẳng thừng đặt câu hỏi: “Việc đón trả khách, tính cước, khu vực được phép hoạt động… của GrabCar đều tương tự như xe taxi thì cơ sở nào để phân biệt 2 loại hình? Và, tại sao phương thức hoạt động như nhau nhưng cơ chế quản lý lại khác nhau, trong khi taxi truyền thống bị ràng buộc bởi rất nhiều thủ tục pháp lý thì GrabCar lại không?”.

Ông Nguyễn Xuân Thủy - Vụ phó Vụ Vận tải, Bộ GTVT đã không thể trả lời câu hỏi này mà chỉ hứa sẽ chuyển tới lãnh đạo Bộ. Thực tế, ngay từ khi Grabtaxi triển khai loại hình “siêu rẻ” sử dụng xe dù ngang nhiên qua mặt các cơ quan chức năng, Bộ GTVT đã không hề tính đếm đến mà chỉ một mực vận động cho Grab nhanh chóng hợp pháp. Câu hỏi về tính minh bạch, lành mạnh trong cạnh tranh vận tải taxi của các DN truyền thống chưa bao giờ được Bộ GTVT trả lời một cách thỏa đáng.

Đội trưởng Đội Tham mưu, Thanh tra Sở GTVT Bùi Ngọc Tân thừa nhận: “Việc phát hiện, xử lý các xe taxi trá hình của Grab vốn rất khó khăn bởi các xe này không hề có dấu hiệu nhận biết. Khi phát hiện, nhiều hành khách lại tình nguyện nhận là người thân, bạn bè để bao che cho tài xế Grab. Nay lại thêm chiêu bài xe hợp đồng thì gần như vô phương xử lý những vi phạm của Grab”.

Quá bức xúc trước thực trạng DN tuân thủ luật thì chịu thiệt, kẻ phá luật thì ung dung hưởng lợi, Giám đốc taxi Vạn Xuân Phạm Bình Minh đã kiến nghị: “Cơ quan chức năng nên bỏ hẳn quy định cấp phù hiệu taxi, cởi trói cho các hãng taxi truyền thống tự do cạnh tranh với Grab/Uber”.

Kêu trời có thấu?

Ông Trần Đức Trí - đại diện taxi Thanh Nga đặt câu hỏi: “Liệu có phải Grab đang mở đầu cho trào lưu nhà nhà làm taxi?”. Thực tế cho thấy lo ngại này là có cơ sở.

Vừa qua, Sở GTVT Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đã cùng gửi văn bản kiến nghị Bộ GTVT có phương án khống chế số lượng xe hợp đồng dưới 9 chỗ trên địa bàn mình vì lo sợ phá vỡ quy hoạch vận tải hành khách và sự gia tăng đột biến áp lực giao thông. Thời điểm hiện tại Hà Nội đang có gần 19.000 taxi có phù hiệu và không cấp thêm để duy trì sự ổn định của áp lực giao thông lên hạ tầng, xã hội. Nhưng trong tay Sở GTVT lại không có một chế tài nào để kiềm chế sự gia tăng đột biến của xe hợp đồng. Hàng ngàn chiếc đã được cấp phù hiệu hợp đồng từ đầu năm 2015 và vẫn tiếp tục tăng nhanh.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Vận tải (HHVT) Hà Nội Bùi Danh Liên, khi khoản hỗ trợ vài chục ngàn đồng/chuyến xe không còn nữa, chắc chắn sẽ có nhiều tài xế rời bỏ Grab; họ sẽ tạo thành các nhóm xe “dù” khó lòng kiểm soát nổi. Có ý kiến cho rằng, Bộ GTVT đang “bịt tai tháo chuông” khi đề xuất Chính phủ công nhận tính hợp pháp của GrabCar mà thực chất là taxi trá hình; bất chấp tất cả để tạo ra hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng với kinh tế - xã hội, trật tự, ATGT tại các TP lớn.

Bàn về những rủi ro khách hàng có thể gặp phải khi sử dụng Grab/Uber taxi, một đại biểu đã nêu trường hợp một khách hàng nữ khi đi taxi “siêu rẻ” thấy thái độ phục vụ không tốt đã báo cáo sự việc và Grab cắt hợp đồng với lái xe. Nhưng khổ nỗi, vị nữ khách những ngày sau đó liên tiếp bị khủng bố tinh thần, lăng mạ qua điện thoại; nên biết rằng Grab cung cấp số điện thoại của khách hàng ngay trên ứng dụng cho tài xế.

Mới đây, Uber đã bị cáo buộc làm lộ thông tin khách hàng, GrabCar thì chẳng khác gì Uber về công nghệ, phương thức hoạt động. Mặt khác, Grab/Uber đều tuyên bố không chịu trách nhiệm về những rủi ro, tranh chấp trong giao dịch giữa khách hàng với tài xế. Điều đó đồng nghĩa khi sử dụng Grab/Uber, khách hàng đang đánh cược với chính sự an toàn của bản thân.

Các hệ lụy cả trực tiếp, gián tiếp mà Grab/Uber gây ra cho kinh tế - xã hội, giao thông, cuộc sống cá nhân của mỗi người dân sẽ khó mà tính đếm hay lường hết được. Đã đến lúc Bộ GTVT cần nhìn nhận vào thực tế, có câu trả lời thỏa đáng cho các DN và dư luận xã hội.

Thời gian qua trên địa bàn TP xuất hiện thêm loại hình kinh doanh vận tải khách hợp đồng theo hình thức taxi với danh nghĩa cung cấp qua phần mềm ứng dụng. Số lượng xe dưới 9 chỗ được cấp phù hiệu “xe hợp đồng” là 2.364 chiếc, tính đến tháng 11/2015. Nếu không quy định rõ số lượng xe hợp đồng hoạt động thí điểm thì số lượng xe dưới 9 chỗ hoạt động kinh doanh vận tải theo hình thức taxi sẽ phá vỡ quy hoạch đã được phê duyệt. Sở GTVT đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu khống chế số lượng xe này.

Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Nguyễn Hoàng Linh

Kiến nghị Bộ GTVT bỏ loại hình taxi ra khỏi phạm vi điều chỉnh của Nghị định 86/2014/NĐ - CP, cho phép các DN thành viên HHVT Hà Nội đang kinh doanh vận tải taxi chuyển sang kinh doanh vận tải theo hợp đồng như GrabCar. Chúng tôi xin đảm bảo thực hiện đúng các quy định mới của loại hình này, thay thế hợp đồng văn bản bằng các hợp đồng điện tử.

Phó Chủ tịch HHVT Hà Nội Nguyễn Anh Quân

Từ trước tới nay, chúng tôi luôn coi và mong muốn Grab/Uber là các công ty công nghệ, cung cấp ứng dụng dịch vụ, giải pháp kết nối DN vận tải với khách hàng chứ không phải DN vận tải. Đề nghị các lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý nghiêm nếu Grab/Uber có hoạt động vi phạm pháp luật, quy định về hoạt động vận tải.

Chuyên viên Ủy ban ATGT Quốc gia, TS Trần Hữu Minh

Bộ GTVT khuyến khích các DN vận tải khác cùng ứng dụng khoa học công nghệ vào kinh doanh vận tải chứ không riêng gì Grab. DN nào mong muốn và có kế hoạch thực hiện cứ trình lên, Bộ sẽ xem xét. Còn những vi phạm của Grab, Bộ sẽ tìm hiểu, xác minh và có ý kiến chỉ đạo xử lý.

Vụ phó Vụ Vận tải, Bộ GTVT Nguyễn Xuân Thủy