“Mong” được phân cấp
Từ năm 2011, TP đã tiến hành phân cấp quản lý KT - XH gắn với phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi. Việc phân cấp này đã được thực hiện khá bài bản, về cơ bản phù hợp với quy định của pháp luật và thực tiễn đặc thù quản lý của Thủ đô. Từ đó đã tạo điều kiện mở rộng, phát huy quyền tự chủ, tính chủ động, sáng tạo của các cấp chính quyền ở cơ sở, giảm tải công việc cho TP. Tuy nhiên, qua hơn 4 năm triển khai đã phát sinh những khó khăn, vướng mắc dẫn đến chồng chéo trong thực hiện từ cơ sở. Như trong lĩnh vực hạ tầng đô thị, một số tuyến đường do TP quản lý song không được Sở GTVT duy tu, sửa chữa lòng đường kịp thời hoặc Sở Xây dựng không kịp thay thế bóng đèn cháy, thoát nước các điểm úng ngập gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân, cho nên dù phân bổ dự toán đã chuyển về cho các Sở chuyên môn nhưng huyện vẫn phải trích ngân sách thực hiện công tác duy trì. Dẫn đến thực trạng dân kêu nhưng chính quyền cũng không thể thực hiện do không được phân cấp. Hoặc theo quy định của TP, các vườn hoa, công viên thuộc các tuyến đường có tên do TP quản lý; quận, huyện quản lý các vườn hoa, công viên trong các khu dân cư... nhưng nhiều quận, huyện khẳng định, vẫn có thể quản lý và duy tu được các vườn hoa trên địa bàn và mong muốn được phân cấp.
Do đó, nhiều quận, huyện cho rằng, việc phân cấp mạnh hơn sẽ cởi trói để đơn vị độc lập phát triển hơn. Trong đó, nhiều đơn vị đề xuất phân cấp bổ sung cho quản lý, bảo trì toàn bộ hệ thống đường đô thị từ cấp nội bộ đến cấp đường khu vực trở lên; cấp phép sử dụng tạm lòng đường; quản lý vườn hoa, cây xanh nằm trọn trên địa bàn… Lãnh đạo quận Hoàn Kiếm kiến nghị TP phân cấp cho quận quản lý về hạ tầng đô thị, hạ tầng xã hội và một số di tích như hồ Hoàn Kiếm, đền Ngọc Sơn, tượng đài vua Lê, hệ thống chiếu sáng công cộng, vỉa hè... "Phân cấp cho các quận thì thêm việc, vất vả, nhưng nếu quận quản chắc chắn sẽ sát sao hơn, duy trì, quản lý đồng bộ hơn" - lãnh đạo quận khẳng định.
Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm Nguyễn Văn Tứ cũng mong được TP phân cấp mạnh hơn trong quản lý KT - XH và kiến nghị HĐND nên ra Nghị quyết về việc phân cấp này. Cụ thể, cho quận thí điểm quản lý tất cả những hạ tầng đô thị sau khi đầu tư giao, để quận chăm lo quản lý phục vụ người dân tốt hơn, đặc biệt là mảng hạ tầng đô thị. Quận được là chủ đầu tư các dự án mảng hạ tầng đô thị nhỏ. Lãnh đạo quận Cầu Giấy cũng kiến nghị TP tiếp tục phân cấp trong lĩnh vực quản lý KT - XH và quản lý ngân sách, quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản… Đây cũng là đề xuất của lãnh đạo nhiều quận, huyện đối với giai đoạn 2016 - 2020 và khẳng định địa phương có đủ khả năng đảm nhận nếu TP phân cấp.
Gắn với trách nhiệm
Giám đốc Sở KH&ĐT Ngô Văn Quý cho rằng, từ đánh giá tình hình phân cấp giai đoạn 2011 - 2015, TP nên điều chỉnh cơ chế phân cấp quản lý KT - XH. Theo đó, tiếp tục phân cấp mạnh mẽ hơn cho các quận, huyện trong thời gian tới theo tinh thần cấp nào làm tốt hơn thì phân cấp cho cấp đó làm, phân cấp quản lý KT - XH gắn liền với phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi, tạo điều kiện chủ động, tăng trách nhiệm cho cấp dưới. Phân cấp gắn liền với tăng cường công tác kiểm tra giám sát để đảm bảo hiệu quả.
Trên thực tế, trong giai đoạn ổn định tài chính 2011 - 2015, tại Hà Nội có những địa phương có nguồn thu tăng nhanh hơn nhiệm vụ chi, dẫn đến kết dư ngân sách; ngược lại có nơi tăng thu chậm hơn nhiệm vụ chi, dẫn đến khó khăn về nguồn lực trong phân cấp. Việc phân cấp thế nào cho hiệu quả, tránh để địa phương "mặc chiếc áo quá rộng" hay sở, ngành ôm đồm quá nhiều việc cũng là vấn đề được đoàn giám sát của Thường trực HĐND TP đặt ra.
Tại cuộc làm việc với Sở Tài chính, Chủ tịch HĐND TP Nguyễn Thị Bích Ngọc cũng đề nghị, dưới góc độ cơ quan tham mưu, Sở nên nghiên cứu để trong giai đoạn tới sẽ phải sửa đổi phân cấp KT - XH và ngân sách, tránh tình trạng cào bằng, tăng số đơn vị có thể tự điều tiết ngân sách, giảm tỷ lệ ngân sách TP bao cấp…
Bởi theo đánh giá của đoàn giám sát của Thường trực HĐND TP, cơ chế phân cấp không chỉ giảm bớt công việc cho cấp TP mà còn khuyến khích các địa phương chăm lo nuôi dưỡng nguồn thu, đồng thời phấn đấu tăng thu ngân sách để có nguồn chi... Từ thực tế và mong muốn của các quận, huyện, có thể thấy rằng, việc phân cấp KT - XH dù đạt được nhiều kết quả, qua quá trình thực hiện cũng đang bộc lộ những bất cập đòi hỏi cần có sự điều chỉnh cho phù hợp trong thời kỳ ổn định nguồn thu, nhiệm vụ chi giai đoạn 2016 - 2020.
Chủ tịch HĐND phát biểu chỉ đạo trong buổi giám sát tại thị xã Sơn Tây tháng 10 vừa qua . Ảnh: Minh Hiền
|