Quan tâm đào tạo đội ngũ công nhân cho các ngành kinh tế mới

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển nhân lực khu vực tư nhân

PGS.TS Nguyễn An Ninh, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, sự phát triển của giai cấp công nhân Việt Nam 40 năm qua là “sản phẩm” của 3 nhân tố tác động gồm: sự nghiệp đẩy công nghiệp hóa - hiện đại hóa; kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Muốn có giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh thì phải đồng thời hoàn thiện, đẩy mạnh tốc độ, quy mô và trình độ vận hành của cả 3 nhân tố trên.

Thực tế hiện nay giai cấp công nhân còn bộc lộ một số bất cập trong sứ mệnh "tiên phong trong sự nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa" như: nhận thức chênh lệch; một bộ phận công nhân thờ ơ chính trị; sức mạnh của các thiết chế bảo vệ công dân, bảo vệ người lao động không phải lúc nào và ở đâu cũng được bộc lộ một cách đầy đủ...

Từ thực tiễn đó, PGS.TS Nguyễn An Ninh đề xuất xây dựng công nhân trong khu vực kinh tế tư nhân cần quan tâm đến thể chế và đầu tư để hiện đại hóa, kiểm soát công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững, phát triển nhân lực của khu vực này. Đồng thời, để góp phần xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, lớn mạnh cần hoàn thiện chính sách với kinh tế tư nhân và công nhân trong khu vực kinh tế tư nhân.

Đại diện LĐLĐ TP Cần Thơ đề nghị văn kiện cần làm rõ hơn vai trò công nhân trong quản trị doanh nghiệp, làm chủ công nghệ cao, tham gia đổi mới sáng tạo; xây dựng công nhân gắn với phát triển lực lượng sản xuất mới về kinh tế số, logistic xanh, công nghiệp sinh học, chế biến sâu nông sản. Thực hiện chính sách đặc thù cho khu vực ngoài Nhà nước và FDI chiếm đa số công nhân hiện nay.

Yêu cầu "Nâng cao năng lực, vị thế, đời sống công nhân" phải đặt lên hàng đầu

Phó Chủ tịch LĐLĐ TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Kim Loan đề xuất Trung ương sớm ban hành một Nghị quyết mới trên tinh thần kế thừa Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về xây dựng giai cấp công nhân, do những thay đổi sâu sắc về bối cảnh kinh tế, xã hội trong nước và quốc tế; cũng như những biến chuyển nội tại của chính giai cấp công nhân Việt Nam sau gần 20 năm thực hiện Nghị quyết số 20.

Bà Nguyễn Thị Kim Loan cho rằng, Nhà nước cần có giải pháp để giai cấp công nhân có đủ cơ hội và đủ năng lực lãnh đạo; tạo ra cơ hội cho công nhân, người lao động giữ vai trò lãnh đạo trong doanh nghiệp. Đồng thời, xây dựng đội ngũ doanh nhân Việt Nam phải gắn với giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam, 2 đội ngũ này không được tách rời vì sẽ tương trợ, bổ trợ nhau; thậm chí cần ràng buộc thêm yếu tố "cần tôn trọng giá trị người lao động, xem người lao động là nhân tố quý giá giúp doanh nghiệp, doanh nhân ngày càng vững mạnh, dung hòa lợi ích đôi bên".

Bà Phạm Thị Hoàng Hà, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đề nghị bổ sung vào văn kiện nội dung xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh, có cơ cấu phù hợp. Cơ cấu gồm: tuổi, giới tính, trình độ, dân tộc, ngành nghề… bởi nếu không có định hướng cơ cấu hợp lý, trong tương lai không xa sẽ dẫn đến khủng hoảng nhân lực (thừa hoặc thiếu) ở một số lĩnh vực nhất định, bất bình đẳng về giới, thu nhập, hoặc các vấn đề xã hội khác.

Bên cạnh đó, dự thảo cần bổ sung yêu cầu về năng lực của giai cấp công nhân, gồm: “có trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cao, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động, thích ứng với sản xuất công nghiệp hiện đại”.

Đặc biệt, bà Phạm Thị Hoàng Hà cho rằng, cần bổ sung nội dung liên quan đến chính sách đối với giai cấp công nhân. Ngoài những chính sách như việc làm, thu nhập, nhà ở, bảo hiểm đối với công nhân cần đặt lên hàng đầu yêu cầu “nâng cao năng lực, vị thế, đời sống công nhân”. Quan tâm công tác dự báo, chủ động đi trước, đón đầu đào tạo đội ngũ công nhân cho các ngành kinh tế mới nổi có giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường; tạo môi trường làm việc an toàn cho công nhân.

Còn theo đại diện LĐLĐ TP Cần Thơ, hiện cơ cấu công nhân trẻ ở Cần Thơ cao (hơn 70% dưới 35 tuổi), rất năng động nhưng dễ bị tác động bởi mặt trái mạng xã hội; thiếu nghiêm trọng nhà ở, thiết chế văn hóa, phúc lợi tại khu công nghiệp; lao động địa phương chưa đủ đáp ứng công nghệ hiện đại... Cùng với đó là sự cạnh tranh lao động với các địa phương khác làm “chảy máu” nguồn nhân lực vùng đồng bằng sông Cửu Long. Những thách thức này đòi hỏi tư duy mới về chính sách giai cấp công nhân ở đô thị trung tâm vùng đồng bằng sông Cửu Long.