Theo thống kê, hiện cả nước có trên 20.000 HTX, 150.000 tổ hợp tác, gần 50 liên hiệp HTX, 1.148 quỹ tín dụng Nhân dân và 43 quỹ hỗ trợ phát triển HTX. Số lượng HTX được thành lập mới tăng đáng kể, từng bước đa dạng ngành nghề, quy mô, trình độ sản xuất. Hiệu quả hoạt động cũng được nâng lên, tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho thành viên, tổ viên, khai thác được tiềm năng, thế mạnh sẵn có ở địa phương, đóng góp không nhỏ cho ngân sách Nhà nước; khu vực kinh tế tập thể dần trở thành nhân tố quan trọng góp phần đảm bảo an sinh xã hội, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhất là ở vùng nông thôn.
Tuy nhiên, kết quả xây dựng mô hình HTX, liên kết sản xuất vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế thời kỳ hội nhập. Nguyên nhân được chỉ ra là do đa phần các thành viên HTX là người lớn tuổi, nên khả năng tiếp cận thị trường còn chậm; thiếu các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho HTX, do đó chưa tạo được động lực ưu tiên phát triển kinh tế hợp tác. Đặc biệt, việc quản lý Nhà nước về kinh tế hợp tác, HTX còn manh mún phân tán tách rời từ T.Ư đến địa phương. Đến nay, còn 20 tỉnh chưa có Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã. Cần có giải pháp dài hơi để phát triển HTX, đó là vấn đề được nhiều ý kiến đề xuất sau gần một năm thực hiện Kết luận 19 của Thủ tướng Chính phủ. Theo Phó Ban Kinh tế T.Ư Ngô Đông Hải: Các mô hình HTX kiểu cũ chưa có chuyển biến trong hoạt động suy nghĩ, điều này cần phải tiếp tục có biện pháp dài hơi và tổng thể để phát triển các HTX. Ông Hải cho rằng: “Cần từ bỏ suy nghĩ cố hữu HTX như là một tổ chức cứng trong hệ thống chính trị. Đặc biệt cần cơ chế chủ trương, hành lang pháp lý tạo sân chơi cho HTX tham gia vào thị trường. Có cơ chế đặc thù chuyên biệt giải quyết cho các HTX kiểu cũ về vấn đề con người, tài sản, vay vốn, giải quyết nợ đọng để có cơ sở để chuyển đổi”. Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát nêu quan điểm: Cần làm rõ mô hình HTX kiểu mới như thế nào để có chính sách cụ thể, từ đó phân định rõ trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương, để cả hệ thống chính trị vào cuộc phát triển khu vực kinh tế hợp tác, coi đây là trụ cột để tái cơ cấu nông nghiệp. “Phải xây dựng nhiều mô hình kiểu mới để nói với Nhân dân mô hình HTX kiểu mới cụ thể là như thế nào, tập trung xây dựng theo chuỗi chuyên ngành về chăn nuôi, trồng trọt, nghề rừng, thủy lợi… Đặc biệt cần xây dựng các mô hình theo chuỗi đảm bảo VSATTP trong lĩnh vực nông nghiệp” - ông Phát nêu. “Tập trung xây dựng các mô hình thí điểm HTX, liên hiệp HTX cung ứng thực phẩm an toàn, trước hết ưu tiên trọng điểm tại các khu đô thị lớn, vùng đông dân cư. Kết nối từ nơi sản xuất đến bảo quản, thu mua, tiêu thụ sản phẩm, tránh mạo danh HTX trà trộn vào thị trường”. Đó là vấn đề được Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Võ Kim Cự đưa ra. Đồng thời cho biết: Liên minh HTX tiếp tục xây dựng các mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa chủ lực của địa phương, có quy mô lớn, có sức lan tỏa. Tổ chức triển khai thực hiện chương trình đưa 1.000 kỹ sư trẻ về làm giám đốc HTX nông nghiệp trong thời gian thí điểm 5 năm.
 Xã viên HTX Nông nghiệp Thường Lệ chăm sóc hoa màu. Ảnh: Chiến Công |
