Thanh tra Chính phủ: Phát hiện hàng loạt sai phạm tại Ngân hàng Nhà nước

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, NHNN chưa tổng hợp và phân tích sâu sắc các báo cáo của tổ chức tín dụng (TCTD) để đánh giá chính xác các chỉ số diễn biến về cơ cấu tài sản nợ và tài sản có; chất lượng tài sản có; vốn tự có; tình hình thu nhập, chi phí và kết quả kinh doanh; việc thực hiện quy định về các tỉ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động TCTD và các quy định pháp luật khác. Cùng với đó, chất lượng công tác giám sát từ xa chưa cao trong việc phát hiện các tiểm ẩn rủi ro, chưa đánh giá nguy cơ tiềm ẩn đối với các TCTD. Các báo cáo giám sát chưa có đề xuất xử phạt vi phạm hành chính với các hành vi vi phạm của một số đối tượng giám sát ngân hàng theo quy định để các TCTD tuân thủ chế độ thông tin và báo cáo. Thanh tra Chính phủ chỉ ra hàng loạt khuyết điểm và vi phạm trong công tác của NHNN..

Kết luận thanh tra cũng khẳng định, trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, việc chọn đối tượng thanh tra theo kế hoạch của Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng chưa phù hợp. Hệ thống tín dụng tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng NHNN chưa có giải pháp tiến hành thanh tra đồng bộ và kịp thời dẫn tới nhiều năm phải điều chỉnh kế hoạch bị động. Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra việc Thống đốc NHNN đã chậm phê duyệt kế hoạch thanh tra so với quy định tại Khoản 3, Điều 36 Luật Thanh tra. Trong giai đoạn thực hiện thanh tra hệ thống TCTD từ 1/1/2010 - 30/6/2015, Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, NHNN Hà Nội, NHNN TPHCM đã có nhiều vi phạm so với kế hoạch ban đầu, như: Cụ thể, một số cuộc thanh tra vượt quyết định thời gian, không thực hiện hết nội dung trong kế hoạch. Một số kết luận thanh tra việc kiến nghị, xử lý đối với các vi phạm chưa nghiêm theo quy định của pháp luật; không xử phạt vi phạm hành chính đối với các đối tượng có vi phạm. Chưa kịp thời có biện pháp xử lý, chấn chỉnh hữu hiệu đối với một số TCTD có nguy cơ mất khả năng chi trả. Các TCTD có nhiều vi phạm nhưng chưa kịp thời phát hiện để xử lý, ngăn chặn.

Ngoài ra, NHNN đã chậm trong việc đặt các TCTD vào trình trạng kiểm soát đặc biệt, khi TCTD lâm vào các trường hợp khó khăn theo quy định tại Luật các TCTD năm 2010. Đặc biệt, trong công tác phòng chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ chỉ ra các văn bản hướng dẫn về kê khai và công khai tài sản, thu nhập của NHNN không tuân thủ các quy định dẫn tới việc kê khai tài sản, thu nhập hàng năm chưa đúng về nguyên tắc, trình tự, thủ tục, chậm thời gian. Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra NHNN và các cơ quan trực thuộc còn vi phạm trong việc chuyển đổi vị trí công tác theo quy định, luân chuyển công tác, thực hiện thẩm quyền kiểm tra, thanh tra trách nhiệm thực hiện các quy định của pháp luật về phòng chống tham những.

Cuối cùng, Thanh tra Chính phủ đưa ra kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo NHNN rà soát các quy định, hướng dẫn trong công tác thanh tra, giám sát và phòng chống tham nhũng để điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp với thực trạng hệ thống ngân hàng hiện nay. Đồng thời, kiến nghị Thống đốc NHNN chỉ đạo các cơ quan liên quan tiến hành kiểm điểm trách nhiệm đối với cá nhân, tập thể vi phạm theo kết luận thanh tra. Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng phải rà soát các kết luận thanh tra phát hiện vi phạm hành chính để tiến hành xử lý theo đúng quy định. Bên cạnh đó, Thanh tra Giám sát ngân hàng cần có chỉ đạo NHNN các tỉnh, thành phố giám sát, đôn đốc chặt chẽ việc thực hiện kiến nghị sau thanh tra; nếu thấy dấu hiệu tội phạm cần chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.