Quyết định này vừa được Thượng viện Mỹ thông qua ngày 25/5. Trước đó, Tổng thống Barack Obama đã khẳng định đây là chương trình lãng phí, không cần thiết và đề nghị không cấp ngân sách. Theo đó, với 55 phiếu thuận và 43 phiếu chống, Thượng viện Mỹ đã thông qua nghị quyết bác bỏ các quy định và tiêu chuẩn giám sát cá da trơn mà Bộ Nông nghiệp nước này công bố vào tháng 12 năm ngoái.
Tại phiên bỏ phiếu, Thượng nghị sỹ John McCain nhấn mạnh rằng, chương trình giám sát cá da trơn tạo ra rào cản đối với sản phẩm nhập khẩu từ Việt Nam và các nước khác nhằm mục đích bảo hộ các doanh nghiệp cá da trơn tại miền Nam nước Mỹ. Mặc dù Nghị quyết này sẽ còn phải được Hạ viện Mỹ bỏ phiếu thông qua rồi mới được đưa lên trình Tổng thống Barack Obama để ký sắc lệnh ban hành. Tuy nhiên, đây là thành công bước đầu rất quan trọng, tạo đà cho việc tiếp tục vận động, đấu tranh tại Hạ viện. Trước đó, chương trình giám sát cá da trơn được hình thành vào năm 2008 với sự hậu thuẫn của các nghị sỹ đại diện cho các bang sản xuất cá da trơn của Mỹ. Theo đó, quyền giám sát an toàn vệ sinh đối với cá da trơn sẽ được chuyển từ Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) sang Bộ Nông nghiệp. Một trong những nội dung quan trọng nhất của chương trình trên là quy trình giám sát chặt chẽ, từ sản xuất cho đến chế biến đối với cá tra và cá basa của tất cả các nước xuất khẩu vào Mỹ theo tiêu chuẩn tương đương với tiêu chuẩn mà Mỹ đang áp dụng. Đây là một trở ngại rất lớn đối với các nhà sản xuất và xuất khẩu cá tra và cá basa của Việt Nam do hệ thống quản lý sản xuất và chế biến giữa hai nước đang có nhiều khác biệt và quá trình chuyển đổi cần nhiều thời gian. Tuy nhiên, việc chuyển giao cơ quan giám sát từ FDA sang USDA được quy định trong tháng 4/2015. Mới đây, Hiệp hội Thủy sản Mỹ (NFI) công bố danh sách 10 loài thủy sản được tiêu thụ nhiều nhất tại thị trường Mỹ năm 2011. Cá tra là loài có mức thăng hạng mạnh nhất, từ vị trí thứ 9 lên thứ 6 và được xếp thứ 6/10 loài thủy sản được ưa chuộng tại Mỹ năm 2011. Người nuôi cá da trơn Mỹ ủng hộ chương trình thanh tra của USDA và cho rằng hoạt động thanh tra của FDA quá lỏng lẻo. Tuy nhiên, hệ thống của FDA chỉ cần khoảng 700.000 USD trong khi USDA tiêu tốn khoản ngân sách 14 triệu USD mỗi năm. VASEP cho biết đây là một tin vui cho các doanh nghiệp đưa cá tra sang thị trường Mỹ, đồng thời giảm áp lực cho các nhà xuất khẩu cá tra VN trước nhiều rào cản khó khăn tại thị trường này. Tính đến hết tháng 4/2016, Mỹ vẫn là đối tác lớn nhất của mặt hàng cá tra VN với giá trị xuất khẩu đạt 115,1 triệu USD, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước.
Thượng viện Mỹ hủy bỏ chương trình giám sát cá da trơn Việt Nam. Ảnh minh họa. |