Còn Ngân hàng Nhà nước ngay lập tức cũng ra văn bản yêu cầu đảm bảo an toàn giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm tại các Tổ chức tín dụng.
Lỗ hổng gửi tiền
Ông Lê Nguyễn Hưng, đã chiếm đoạt khoản tiền hơn 245 tỷ đồng từ tài khoản khách hàng Chu Thị Bình - một đại gia ngành thủy sản. Bà Bình là khách hàng lâu năm của ngân hàng này.
Theo trình bày của bà Bình, từ năm 2013 đến nay bà có mở 3 sổ tiết kiệm với tổng số tiền gốc hơn 300 tỉ đồng. Tuy nhiên 3/2017 sau khi ông Lê Nguyễn Hưng bỏ trốn khỏi Việt Nam, bà được Eximbank thông báo và cung cấp chứng từ cho thấy các sổ tiết kiệm đã bị rút gần hết tiền từ lâu. Việc này không thể hiện trên các sổ tiết kiệm gốc nên bà không hay biết. Tổng số tiền bà bị mất là 245 tỉ đồng.
Ông Lê Nguyễn Hưng đã lợi dụng sự tin tưởng của khách hàng là bà Chu Thị Bình ủy quyền giao dịch tiền gửi tiết kiệm, cùng nhân viên của Eximbank đến nhà riêng của bà Bình để trình bày những khoản đã tất toán dựa theo kỳ hạn gửi của bà Bình.
Ông Lê Nguyễn Hưng lợi dụng bà Chu Thị Bình ký khống giấy ủy quyền để điền tên 3 người được ủy quyền, gồm: Bà Nguyễn Thị Hồng Lê (người thân của vợ ông Hưng), ông Nguyễn Minh Huân và một người chưa rõ danh tính (người này và ông Huân là đối tượng kinh doanh vàng) để rút tiền từ các sổ tiết kiệm của bà Bình. Mặt khác, ông Hưng còn chỉ đạo cấp dưới xác nhận giao dịch không đúng quy định của Eximbank, chi trả tiền không đúng người gửi. Cách làm này đã giúp ông Hưng chiếm đoạt hàng trăm tỉ đồng của bà Bình.
Bà Chu Thị Bình đã làm việc với lãnh đạo EximBank và trình báo với Cơ quan Cảnh sát điều tra phía Nam (C44). Đầu tháng 2/2018, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã khởi tố vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Eximbank, chi nhánh Tp.HCM.
Trao đổi với Tuổi trẻ, ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó giám đốc NHNN chi nhánh Tp.HCM - cho biết, ngay khi xảy ra sự việc, Ngân hàng Nhà nước Tp.HCM và Cục thanh tra, giám sát ngân hàng Tp.HCM (Cục 2) đã làm việc với Eximbank yêu cầu xác định nguyên nhân và Eximbank cũng phải rà soát lại tất cả quy trình về huy động và cho vay để lấp kịp thời các lỗ hổng. Ngân hàng Nhà nước Tp.HCM đã yêu cầu Eximbank tiếp xúc với khách hàng để nắm thông tin và có hướng giải quyết vụ việc.
Ai chịu thiệt?
Về phía Eximbank, để giải quyết quyền lợi của bà Chu Thị Bình, trong ngày 22/2, HĐQT Eximbank đã tiến hành họp, thống nhất phương án trả lại tiền cho bà Bình. Ông Lê Văn Quyết cho biết NH đã khởi kiện ông Lê Nguyễn Hưng, đồng thời HĐQT Eximbank cũng ban hành nghị quyết cam kết trả tiền cho bà Bình sau khi có phán quyết của tòa án.
Tuy nhiên, bà Chu Thị Bình cho rằng, Eximbank quản lý không tốt, nhân viên làm sai quy trình, giả mạo chứng từ để rút tiền của người gửi là lỗ hổng quản trị vô cùng lớn. Trong khi đó, khách hàng vẫn còn giữ sổ tiết kiệm nhưng khi đến rút thì ngân hàng thông báo tiền không còn và chưa thực hiện chi trả là vô lý. Theo bà Bình, việc đưa vụ việc ra xét xử tại tòa án là một lựa chọn sẽ gây ra nhiều hao tổn về sức lực và tiền của của cho cả hai bên. Do vậy bà mong muốn được giải quyết vụ việc trong hòa bình và mong muốn được tất toán sổ tiết kiệm để lấy lại tiền của mình. Theo bà Bình, phiên toàn xét xử vụ Eximbank kiện ông Hưng không biết khi nào mới diễn ra do công an chưa bắt được nghi can. Nếu HĐQT Eximbank chờ phán quyết của tòa mới quyết định trả lại tiền, thời gian giải quyết vụ việc có thể kéo dài, gây thiệt hại cho người gửi tiền.
"Eximbank không có chủ trương trì hoãn hay né tránh trách nhiệm trả lại tiền cho khách hàng. Tuy nhiên, chúng tôi phải thực hiện theo đúng quy định của pháp luật là khởi kiện ông Hưng. Sau đó, tòa phán quyết Eximbank là bên thiệt hại thì HĐQT Eximbank mới có thể ban hành quyết định trả lại tiền cho bà Bình. Chúng tôi đang mong muốn công an nhanh chóng đưa ông Hưng (đã bỏ trốn ở Mỹ) về Việt Nam để khai báo rõ ràng nhằm giảm bớt hệ lụy của một số người liên quan đến vụ mất tiền" - ông Quyết phân trần.
Đề cập đến việc bảo vệ tiền gửi của khách hàng, ông Lê Văn Quyết cho biết Eximbank đã rà soát, kiểm tra toàn bộ các khách hàng VIP, tăng cường giám sát mọi giao dịch, đặc biệt là các khách hàng có liên quan đến ủy quyền giao dịch cho nhân viên NH. HĐQT, ban điều hành Eximbank cũng đã nhìn nhận thiếu sâu sát trong việc quản trị rủi ro về tiền gửi; xử lý trách nhiệm các lãnh đạo, nhân viên liên quan đến vụ mất tiền của bà Bình.
Thực tế, từ nhiều năm trước, hàng loạt NH đưa ra chương trình chăm sóc cá nhân gửi tiết kiệm với số tiền hàng tỉ đồng (VIP). Theo đó, khách VIP thường không đến NH để giao dịch mà ủy quyền cho các cán bộ là lãnh đạo cấp chi nhánh, trưởng phòng giao dịch... của NH thay thế họ thực hiện toàn bộ giao dịch gửi, rút tiền...
Trong khi đó, hội đồng quản trị (HĐQT), ban tổng giám đốc các NH có phần lơ là trong việc giám sát, phòng chống rủi ro trong giao dịch tiền gửi. Từ đó, một số cán bộ NH lợi dụng kẽ hở này, sự tin cậy của khách hàng để thực hiện hành vi lừa đảo,
Về vụ việc Eximbank, một luật sư của đoàn luật sư Hà Nội đánh giá, Eximbank xác định trách nhiệm trả lại tiền cho bà Bình là đúng đắn. Thế nhưng, HĐQT Eximbank muốn khởi kiện ông Hưng và chờ đến khi phán quyết của tòa mới chi trả là không phù hợp pháp luật. Bởi, theo quy định của Bộ Luật Dân sự, nhân viên có hành vi sai trái dẫn đến thiệt hại cho khách hàng thì người sử dụng lao động phải có trách nhiệm bồi thường, không phải chờ phán quyết của toàn án. Như thế, trong trường hợp này, ông Lê Nguyễn Hưng lừa đảo bà Chu Thị Bình thì Eximbank là tổ chức có trách nhiệm bồi thường. Còn khi nào tòa án phán quyết Eximbank là bên bị thiệt hại thì khi đó ông Hưng có trách nhiệm trả lại tiền cho ngân hàng.
Đảm bảo an toàn giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm tại các Tổ chức tín dụng
Khi vụ "lùm xùm" tại Eximbank gây chấn động trong giới tài chính ngân hàng, NHNN lập tức có văn bản gửi các tổ chức tín dụng yêu cầu nghiêm túc triển khai, thực hiện việc đảm bảo an toàn giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm tại các TCTD.
Văn bản số 1126/NHNN-TTGSNH kí ngày 23/2 của NHNN nêu rõ, để đảm bảo an toàn trong giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm tại các TCTD, NHNN yêu cầu các TCTD thực hiện một số nội dung sau:
Thứ nhất, chấp hành nghiêm chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật, Chỉ thị số 07/CT-NHNN ngày 11/10/2017 về tăng cường phòng, chống, ngăn ngừa vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động ngân hàng, góp phần ổn định tiền tệ, tài chính và các chỉ đạo của NHNN liên quan đến giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm, an toàn, bảo mật trong việc cung cấp dịch vụ ngân hàng, đặc biệt là các quy định về quy trình, thủ tục, địa điểm giao dịch.
Thứ hai, rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định nội bộ đảm bảo ban hành đầy đủ các quy định nội bộ theo đúng quy định của pháp luật về giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm.
Thứ ba, phổ biến, quán triệt, triển khai tới tất cả các đơn vị của TCTD, các cán bộ nghiệp vụ để thống nhất thực hiện, tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật và quy định nội bộ về giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm; Thường xuyên tổ chức các đợt tập huấn nghiệp vụ, đào tạo nâng cao kỹ năng, ý thức tuân thủ pháp luật cho cán bộ, nhân viên của TCTD.
Thứ tư, đẩy mạnh đổi mới công nghệ để tăng cường an ninh, an toàn, bảo mật trong hoạt động ngân hàng; xem xét áp dụng biện pháp xác thực các giao dịch tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm.
Thứ năm, tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng nắm bắt thông tin, kịp thời thông báo, cảnh báo trong hệ thống để có các biện pháp phòng ngừa, hạn chế tối đa rủi ro có thể xảy ra đối với TCTD. Thực hiện tốt công tác truyền thông để khách hàng nắm, tuân thủ các quy định, quy trình, bảo mật thông tin khách hàng và thực hiện các giao dịch tại TCTD đúng quy định.
Thứ sáu, tăng cường công tác tự kiểm tra (nhất là kiểm tra chéo), kiểm soát, luân chuyển cán bộ làm công tác giao dịch về tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm nhằm ngăn chặn các rủi ro có thể xảy ra; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định của pháp luật, quy trình, quy định nội bộ của TCTD.
Thứ bảy, kịp thời báo cáo NHNN, NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố và các cơ quan chức năng khi xảy ra các vụ việc sai phạm, các vi phạm quy định của pháp luật; đồng thời triển khai các biện pháp xử lý kịp thời theo quy định của pháp luật, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
