[Văn hóa từ thiện - cùng bàn và làm] Bài 3: Để lòng tốt đi xa và lan tỏa

Nguyễn An Thanh
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - “Chỉ lòng tốt thôi thì không thể đi xa, phải cố gắng vươn tới sự chuyên nghiệp và hợp tác, có trách nhiệm với đồng tiền của nhà tài trợ bỏ ra để thu lại hiệu quả tốt nhất. Không chuyên nghiệp thì hạn chế hiệu quả” - bà Tôn Nữ Thị Ninh - Chủ tịch Quỹ Hòa bình và phát triển cho biết.

 Các tổ chức thiện nguyện chuyển hàng cứu trợ đến người dân vùng lũ tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Ảnh: Thành Đạt

Vì sao cần hướng tới chuyên nghiệp?
Phải đánh giá cả 3 vấn đề: Tổ chức quyên góp, điều phối hoạt động và tổ chức giao nhận trong tất cả các loại hình hoạt động từ thiện của cả cá nhân, tập thể để có góc nhìn chính xác nhất. Ở tầm vĩ mô, chúng ta cần có đánh giá tương đối chính xác khả năng huy động nguồn lực xã hội khi đất nước xảy ra thiên tai như vừa rồi tại miền Trung là bao nhiêu? Hiệu quả tức thì và cụ thể của việc cứu trợ tự phát của cộng đồng đến đâu? Phần việc cụ thể nào các tổ chức đoàn thể Nhà nước nên làm, phần nào nên kêu gọi xã hội trợ giúp... Cần tìm hiểu sâu những tác động tích cực -tiêu cực về văn hóa, xã hội... đến địa phương của việc từ thiện?
Một thực tế không chỉ ở Việt Nam mà bất kỳ quốc gia nào, khi phát triển kinh tế, khoảng cách giàu nghèo sẽ ngày càng lớn, nên số lượng người yếu thế như lao động nghèo ở đô thị, người dân tộc thiểu số, khuyết tật, vùng khí hậu khắc nghiệt... ngày càng nhiều hơn. Ngân sách Nhà nước không thể bao quát hỗ trợ các nhóm yếu thế này, vì thế cần thêm nguồn lực từ cộng đồng để giải quyết vấn đề bất bình đẳng xã hội.

Một thực tế không chỉ ở Việt Nam mà bất kỳ quốc gia nào, khi phát triển kinh tế, khoảng cách giàu nghèo sẽ ngày càng lớn, nên số lượng người yếu thế như lao động nghèo ở đô thị, người dân tộc thiểu số, khuyết tật, vùng khí hậu khắc nghiệt... ngày càng nhiều hơn. Và ngân sách Nhà nước không thể bao quát hỗ trợ các nhóm yếu thế này, vì thế cần thêm nguồn lực từ cộng đồng để giải quyết vấn đề bất bình đẳng xã hội.

Không chỉ khi bị thiên tai đột xuất mà 93 huyện nghèo (theo Quyết định số 275/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các huyện nghèo và thoát nghèo giai đoạn 2018 - 2020) cũng đang cần sự hỗ trợ đắc lực của các hoạt động từ thiện, nhân đạo. Đồng bào ta ở vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ kháng chiến, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng ven biển và vùng biên cương, hải đảo còn nhiều khó khăn trong cuộc sống cần được sự giúp đỡ, hỗ trợ của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội một cách mạnh mẽ hơn, hiệu quả thiết thực hơn. Để thu hút được những nguồn lực này, Nhà nước phải tạo cơ chế và động lực để khuyến khích người giàu bỏ tiền vào các quỹ từ thiện phát triển bằng chính sách mang tầm vĩ mô.

Đa dạng hóa khâu tổ chức quyên góp

Ngay trong khâu vận động quyên góp từ thiện hiện nay, bên cạnh việc các cán bộ mặt trận đi đến từng nhà, hay các cơ quan, đơn vị, xí nghiệp lập danh sách thì ngày càng phát triển đa dạng hình thức gây quỹ. Các tổ chức quỹ “Vì người nghèo”, Tháng cao điểm “Vì người nghèo” của Việt Nam do Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động 20 năm qua có sự phối hợp của các cơ quan truyền thông đang phát huy tác dụng lớn, cần được nhân rộng.

Các quỹ quyên góp, các nhóm từ thiện… được mở ra nhiều hơn, thu hút được đông đảo các tầng lớp người dân Việt Nam trong và ngoài nước tham gia. Từ người già đến trẻ nhỏ, từ Bắc vào Nam, mọi người đều rất hưởng ứng các phong trào từ thiện. Các quán cơm từ thiện, phòng khám từ thiện, cửa hàng từ thiện, ca nhạc gây quỹ từ thiện, bóng đá từ thiện… bắt đầu từ Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đã lan tỏa đến nhiều thành phố khác trên cả nước.

Nói đến các quỹ từ thiện, không thể không nhắc đến “Quỹ trò nghèo vùng cao” của nhà báo Trần Đăng Tuấn làm Chủ tịch điều hành Hội đồng quản lý, với đối tượng là học trò nghèo có hoàn cảnh khó khăn ở vùng cao.
 Nhà hảo tâm trao quà từ thiện đến người dân chịu ảnh hưởng do mưa bão tại tỉnh Quảng Bình
Nhà báo Trần Đăng Tuấn cho biết: “Mục đích chính của quỹ là cải thiện điều kiện vật chất, tinh thần để học sinh vùng cao, vùng đặc biệt khó khăn đi học thường xuyên, kết quả học tập tốt hơn; đồng thời kết nối cộng đồng trong hoạt động từ thiện”. Bằng uy tín cá nhân của người sáng lập, đồng thời cách điều hành công khai, minh bạch thì “Quỹ trò nghèo vùng cao” ngày càng phát triển đã hỗ trợ các địa phương miền núi xây trường, bữa ăn của con em đồng bào miền núi có thêm thức ăn, tấm áo mới vào mùa đông. Vừa qua, hoạt động hỗ trợ "Vì miền Trung" bằng tiền đợt 1 là 914,5 triệu đồng (áo phao, bánh, thực phẩm, thuốc chữa bệnh ...). Đến giờ, quỹ này đã xây mới được hàng chục điểm trường cho đồng bào vùng cao phía Bắc, hỗ trợ hàng ngàn học sinh miền núi, các thầy cô cõng con chữ lên non cao có cuộc sống riêng gặp nhiều khó khăn với số tiền hàng chục tỷ đồng.

Trong khi đó “Xe Bus yêu thương” là do một nhóm người do thầy Nguyễn Hữu Bình, Phó Chủ nhiệm khoa Luật trường Đại học Văn Lang, sáng lập và phụ trách cùng nhau làm việc thiện đang được tín nhiệm cao. Thông điệp của chương trình: Chúng tôi là những người Việt Nam trẻ tuổi. Chúng tôi nhận thức được rằng: “Đất nước chúng ta vẫn còn nhiều khó khăn, trẻ em Việt Nam vẫn còn nhiều thiếu thốn. Các em vẫn còn thiếu nhiều lắm những tình yêu thương, chia sẻ và cảm thông của cộng đồng. Chuyến xe của chúng tôi không mang theo nhiều quà, nhưng chúng tôi chở đầy tình yêu thương và những nụ cười.

Thực tế, trong nhiều năm qua, “Xe Bus yêu thương” là một tổ chức từ thiện đạt được đến trình độ chuyên nghiệp, đầy hiệu quả. Từ chỗ tiếp cận thông tin đối tượng, địa chỉ gặp khó khăn, đến việc tổ chức triển khai thực hiện. Nên các chương trình “Xe Bus yêu thương” đa dạng cả về đối tượng, địa bàn mà nó đã có tác dụng cụ thể đến cuộc sống của “người trong cuộc”, ngày càng được tín nhiệm. Bắt đầu từ tổng hành dinh đặt tại số nhà 245 G Chu Văn An, P12, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, tổ chức đã đến tận Hà Giang để trao quà cho trẻ em miền núi, nấu ăn cho các em Bệnh viện Ung bướu (TP Hồ Chí Minh), tổ chức đám cưới cho người nghèo khiếm thị, các suất ăn cho người nghèo tại các bệnh viện,…

Điều khiến nhiều người ngạc nhiên là ngoài việc nhận tiền, vật chất của các nhà hảo tâm thì ban điều phối chương trình đã đứng ra tổ chức cho các mẹ, các chị đứng bán hàng để gây quỹ. Đó là các hộp khẩu trang, các bức tranh do trẻ em vẽ, các đĩa bánh tôm, bánh bột lọc do các sư cô làm, những bó hoa tặng thầy cô nhân ngày 20/11.

Nếu chỉ bán hàng vì mục đích gây quỹ, kiếm kinh phí để duy trì các hoạt động đều đặn hàng tuần, có lẽ “Xe Bus yêu thương” đã chọn bán những mặt hàng khác. Nhiều người gửi chương trình này bán những món hàng có thể lời đến trăm ngàn, nhưng họ đều từ chối.Thầy Bình quan niệm: “Đã xác định hoạt động thiện nguyện, thì mục tiêu giúp mọi người là số 1, kiếm kinh phí chỉ là mục tiêu phụ thôi”.

Trong khi đó, có sếp về hưu luôn được tiếng làm tốt công tác từ thiện cho quê hương, tính ra mỗi năm khoảng 500 triệu đồng, số tiền không hề nhỏ. Ông sếp chỉ việc nhấc điện thoại cho một ngân hàng thương mại tại địa phương, hẹn ngày giờ có mặt tại huyện nhà cùng trao quà cho đồng bào. Kiểu “từ thiện điện thoại” cũng là một cách làm thường thấy của một vài quan chức thời nay, có điều nên nhân rộng hay không thì còn phải bàn tính?

Chỉ mới xới lên 1 trong 3 vấn đề của công tác từ thiện hiện nay, chúng ta đã thấy có bao nhiêu điều phải suy nghĩ. Nên đã đến lúc chúng ta cần có thêm các công trình nghiên cứu, các buổi hội thảo để cùng bàn và đi đến thống nhất cao cách làm từ thiện theo hướng chuyên nghiệp hóa.

(Còn nữa)
Mang yêu thương đi khắp mọi miền đất nước

Các thành viên tham gia các chuyến đi từ thiện phải đóng tiền trang trải tự túc xe, ăn uống, nghỉ ngơi và các chi tiết phát sinh nếu có; ngoài ra còn tự cùng mang quà đến để góp cùng chuyến đi. Ai cũng phải khiêng vác hàng cứu trợ và làm việc; không có ai chơi được (mỗi người một nhiệm vụ). Chúng tôi tham gia giúp nấu ăn cho các bé ung bướu, bán hàng gây quỹ cho “Xe Bus yêu thương” .

Kinh nghiệm cho thấy, muốn duy trì được quỹ dài lâu cần phải đa dạng hóa cách gây quỹ bởi có nhiều người, đơn vị khi tham gia luôn đề nghị ẩn danh, không điều kiện. Nhưng có khi lại gặp nhà tài trợ yêu cầu 2 điều kiện khi “Xe Bus yêu thương” gửi hồ sơ xin tài trợ cho các chương trình Noel cho các bé nhà mở, các bé khó khăn và các cụ già không nơi nương tựa:

1. Trang fanpage của Bus phải đủ mạnh, ít nhất 200 ngàn người.

2. Khi nhận tài trợ, bắt buộc phải viết bài PR cho sản phẩm của họ , có hình ảnh và thông tin do chính công ty cung cấp...

Vợ chồng anh Nguyễn Thanh Nhạc - thành viên“Xe Bus yêu thương”
Từ bi trong hành động

Tháng 4/2015, Phòng khám Đa khoa từ thiện chùa Hà Tiên (TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc) được khai trương và hoạt động dưới sự điều hành trực tiếp của sư bác Thích Nữ Diệu Nhân. Phòng khám được nhà chùa bố trí tại 2 tầng nhà khang trang, tọa lạc trên một khu đất nằm trong khuôn viên ngôi chùa, hàng ngày thăm khám từ thiện cho rất nhiều bệnh nhân. Đến nay, mỗi năm phòng khám này đã khám và điều trị cho hơn 3.000 lượt bệnh nhân, rất nhiều người được miễn phí.

Trước đây, sư bác từng có 18 năm là bác sĩ điều trị, Phó Chủ nhiệm Khoa hồi sức cấp cứu sơ sinh, Bệnh viện Nhi T.Ư. Hai lần đi thực tập sinh tại Pháp, con đường y học của Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hà đang rộng mở, nhưng bà đã từ bỏ tất cả để đến với cửa chùa.

Ngoài nhà sư - bác sĩ Thích Nữ Diệu Nhân còn có 3 bác sĩ chuyên khoa nội, ngoại và chẩn đoán hình ảnh, họ đều là những người đã từng công tác, nắm giữ chức vụ cao tại các cơ sở y tế của tỉnh Vĩnh Phúc, sau khi nghỉ theo chế độ đã phát tâm tình nguyện ra hỗ trợ cùng nhà chùa.

Phòng khám đã được bố trí 3 chuyên khoa gồm: Khoa Nội, Ngoại, Nhi với các trang thiết bị cận lâm sàng do nhiều nhà hảo tâm ủng hộ như: Máy siêu âm, máy chụp X - quang, hệ thống thiết bị xét nghiệm... phục vụ cho việc khám và điều trị bệnh của người dân.

Hòa thượng Thích Minh Trí - chùa Hà Tiên

Đông Hùng ghi

Tin đọc nhiều

Kinh tế đô thị cuối tuần