Trong danh sách 30 quy định kém nhất, có nhiều quy định đã được cộng đồng DN, dư luận lên tiếng từ lâu. Chẳng hạn quy định DN phải đóng cho công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Rõ ràng, Công đoàn là tổ chức tự nguyện của người lao động nhưng lại yêu cầu người lao động đóng công đoàn phí là không cần thiết, chưa xuất phát từ tính chất, vai trò của công đoàn. Hơn nữa, việc yêu cầu DN đóng công đoàn phí sẽ làm giảm tính độc lập của công đoàn. Khoản tiền 2% quỹ lương của toàn bộ người lao động là chi phí xã hội rất lớn nhưng không mang lại hiệu quả rõ ràng.
Quy định “khi cột đo xăng bị hư hỏng, chỉ được thuê cơ sở khác sửa chữa nếu được cơ sở sản xuất, nhập khẩu, cung cấp phương tiện đo đồng ý” tại Thông tư 15/2015 của Bộ KH&CN cũng được xếp vào danh sách 30 quy định kém nhất. Quy định này được đánh giá là mục tiêu không rõ ràng, ảnh hưởng đến quyền tự do kinh doanh, lựa chọn đối tác giao kết hợp đồng, sử dụng dịch vụ của DN. Quy định này cũng làm giảm cơ hội lựa chọn của DN, tốn kém chi phí mà lại không tạo được lợi ích rõ ràng nào cho xã hội và chi phí tuân thủ cũng rất cao.
Còn rất nhiều quy định thuộc các Bộ Công an, Công Thương, TT&TT, KH&ĐT… cũng nằm trong danh sách 30 quy định đề cử kém như quy định “Cơ sở in không được hợp tác với các cơ sở in khác để thực hiện chế bản, in, gia công sau in đối với sản phẩm in do mình đã nhận hợp tác” tại Nghị định 60/2014/NĐ-CP đã can thiệp vào quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN. Hay như Thông tư 20/2011 của Bộ Công Thương, với quy định về điều kiện nhập khẩu ô tô từ 09 chỗ ngồi trở xuống… làm lợi cho một số nhà phân phối ô tô nhưng lại đẩy nhiều DN đến chỗ phá sản, đóng cửa.
Các quy định đề cử kém:
1. Hạn chế đối với hoạt động hợp tác của các cơ sở in. Cơ sở in “không được hợp tác với các cơ sở in khác để thực hiện chế bản, in, gia công sau in đối với sản phẩm in do mình đã nhận hợp tác”
2. Nội dung của hợp đồng lao động. Nội dung hợp đồng lao động phải có nội dung: “Trang bị bảo hộ lao động cho người lao động: Ghi cụ thể số lượng, chủng loại, chất lượng và thời hạn sử dụng của từng loại trang bị bảo hộ lao động theo quy định của người sử dụng lao động”
3. Khi cột đo xăng bị hư hỏng, chỉ được thuê cơ sở khác sửa chữa nếu được cơ sở sản xuất, nhập khẩu, cung cấp phương tiện đo đồng ý. Khi cột đo xăng dầu bị hư hỏng các chi tiết, bộ phận chức năng đã được niêm phong kẹp chì, thương nhân bán lẻ xăng phải liên hệ và đề nghị bằng văn bản tới cơ sở sản xuất, nhập khẩu, cung cấp phương tiện đo để tiến hành sửa chữa đồng thời gửi tới Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng và tổ chức đã kiểm định phương tiện đo. Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị, cơ sở sản xuất, nhập khẩu, cung cấp phương tiện đo phải đáp ứng đề nghị sửa chữa của thương nhân. Thương nhân có quyền lựa chọn cơ sở khác thực hiện sửa chữa khi cơ sở sản xuất, nhập khẩu, cung cấp phương tiện đo đã giải thể, phá sản hoặc cơ sở sản xuất, nhập khẩu, cung cấp phương tiện đo có văn bản từ chối thực hiện với lý do chính đáng gửi thương nhân và Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng.
4. Ghi mã ngành cấp bốn khi làm thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp, thủ tục đầu tư. Khi thực hiện các thủ tục liên quan đến đăng ký doanh nghiệp, doanh nghiệp phải thực hiện mã hóa ngành nghề mà mình đăng ký theo ngành kinh tế cấp bốn trong Hệ thống ngành kinh tế của Việt Nam. Yêu cầu nhà đầu tư phải điền mã ngành VSIC và CPC, nếu có, đối với ngành, nghề đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp mà nhà đầu tư góp vốn/mua cổ phần/phần vốn góp.
5. Thủ tục kê khai giá. Thủ tục kê khai giá bao gồm các bước sau: (1) Doanh nghiệp gửi văn bản kê khai giá, (2) Cán bộ cơ quan nhà nước sẽ tiếp nhận và xem xét có đủ thành phần, số lượng không. Nếu không sẽ bị trả về để bổ sung. Nếu có sẽ thực hiện rà soát. (3) Cơ quan nhà nước sẽ rà soát nội dung Văn bản kê khai và phần giải trình lý do điều chỉnh giá. Nếu nội dung giải trình chưa phù hợp thì sẽ phải giải trình lại. Sau 3 lần giải trình mà chưa được đáp ứng yêu cầu, doanh nghiệp không được điều chỉnh giá
6. “Giấy vàng – Giấy trắng” trong đăng ký doanh nghiệp – sự thiếu rõ ràng tạo ra gánh nặng về thủ tục hành chính và đi ngược lại tinh thần cải cách thể hiện trong Luật Doanh nghiệp 2014. Trường hợp doanh nghiệp có nhu cầu, Phòng Đăng ký kinh doanh cấp Giấy xác nhận về việc thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh cho doanh nghiệp
7. Muốn chấm dứt dự án đầu tư ra nước ngoài cũng phải xin phép. Doanh nghiệp có dự án đầu tư ra nước ngoài khi quyết định chấm dứt hoạt động hoặc chuyển nhượng dự án đầu tư ra nước ngoài thì phải nộp hồ sơ xin được chấp dứt hiệu lực và thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài. Nói cách khác, muốn chấm dứt hoạt động doanh nghiệp phải xin phép chấm dứt hoạt động.
8. Cấp giấy phép nhập khẩu cho một số máy móc, thiết bị gia công sau in. Những loại máy móc, thiết bị phục vụ cho hoạt động gia công sau in như “máy dao xén giấy, máy gấp sách, máy đóng sách (đóng thép hoặc khâu chỉ), máy vào bìa, máy kỵ mã liên hợp, dây chuyền liên hợp hoàn thiện sản phẩm in” phải xin giấy phép nhập khẩu nếu muốn nhập khẩu. Nghị định không có quy định về căn cứ xét duyệt để cấp phép nhập khẩu.
9. Thay đổi trụ sở phải thay đổi tên gọi của Văn phòng công chứng. Tổ chức hành nghề công chứng được thành lập trước ngày 01/01/2015 (Luật Công chứng 2014 có hiệu lực) thay đổi “trụ sở” thì phải thay đổi tên gọi của Văn phòng công chứng phù hợp với Luật 2014 (Tên gọi của văn phòng công chứng phải bao gồm cụm từ “Văn phòng công chứng” kèm theo họ tên của Trưởng Văn phòng hoặc họ tên của một công chứng viên hợp danh khác của Văn phòng công chứng do các công chứng viên hợp danh thỏa thuận, không được trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên của tổ chức hành nghề công chứng khác, không được vi phạm truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức và thuần phong mỹ tục của dân tộc).
10. Kinh doanh vận tải hàng hóa không thu tiền trực tiếp phải có Giấy phép kinh doanh. Đơn vị kinh doanh vận tải hàng hóa không thu tiền trực tiếp phải được cấp Giấy phép kinh doanh vận tải bằng xe ô tô thuộc một trong các đối tượng sau đây: (1) Sử dụng phương tiện để vận chuyển hàng nguy hiểm theo quy định của Chính phủ.(2) Sử dụng phương tiện để vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng; lưu hành xe quá tải trọng, xe quá khổ giới hạn, xe bánh xích trên đường bộ; vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng; giới hạn xếp hàng hóa trên phương tiện giao thông đường bộ khi tham gia giao thông trên đường bộ. (3) Có từ 05 xe trở lên. (4) Sử dụng phương tiện có trọng tải từ 10 tấn trở lên để vận chuyển hàng hóa.
11. Yêu cầu điều kiện đối với người đứng đầu cơ sở in. Người đứng đầu cơ sở in có trình độ cao đẳng trở lên về chuyên ngành in hoặc được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp giấy chứng nhận bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý hoạt động in.
12. Yêu cầu trang bị phương tiện phòng cháy và chữa cháy trên xe ô tô. Ô tô từ 04 chỗ ngồi trở lên, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc chở khách được kéo bởi ô tô, máy kéo phải trang bị phương tiện phòng cháy và chữa cháy.
13. Quy định về tỷ lệ mạ băng – hàm ẩm của cá tra xuất khẩu. Tỷ lệ mạ băng (tỷ lệ nước mạ băng trên trọng lượng tổng) đối với sản phẩm cá Tra xuất khẩu không được vượt quá 10%; hàm lượng nước tối đa không được vượt quá 83% so với khối lượng tịnh (khối lượng cá tra phi lê sau khi loại bỏ lớp mạ băng) của sản phẩm.
14. Đăng ký hàm lượng hoạt chất đối với mỗi dạng thành phẩm của thuốc bảo vệ thực vật. Về nguyên tắc đăng ký thuốc bảo vệ thực vật, tổ chức, cá nhân đứng tên đăng ký chỉ được “đăng ký 01 hàm lượng hoạt chất cho mỗi dạng thành phẩm của thuốc bảo vệ thực vật”.
15. Chỉ tiêu nước thải của ngành chăn nuôi. Yêu cầu chất lượng của nước thải chăn nuôi đạt giá trị A tương đương với nước có thể uống được
16. Yêu cầu da thành phẩm phải thực hiện thủ tục kiểm dịch thực vật. Yêu cầu da thành phẩm phải thực hiện thủ tục kiểm dịch thực vật như các loại da nguyên liệu (Da chưa qua quá trình thuộc).
17. Yêu cầu về trách nhiệm ghi chép thông tin của các doanh nghiệp in. Cơ sở in phải cập nhập đầy đủ thông tin về việc nhận chế bản, in, gia công sau in vào “Sổ quản lý ấn phẩm nhận chế bản, in, gia công sau in” với một số thông tin sau: (1) Thông tin của người đến đặt chế bản, in, gia công sau in: Họ và tên, Giấy chứng minh nhân dân; địa chỉ cơ quan hoặc hộ khẩu thường trú. (2) Thông tin của ấn phẩm nhận chế bản, in, gia công sau in: tên ấn phảm, khuôn khổ, số trang, số lượng, (3) Thông tin về hợp đồng in, hóa đơn bán hàng, ngày giao hàng, người nhận hang
18. Quản lý đối với việc sử dụng máy photocopy màu. Máy photocopy màu chỉ được sử dụng phục vụ cho công việc nội bộ của cơ quan, tổ chức, không được sử dụng để kinh doanh dưới mọi hình thức
19. Áp đặt điều kiện nhập khẩu của hàng hóa có nguồn gốc thực vật dựa trên điều kiện của nước xuất khẩu có đăng ký nhập khẩu với Việt Nam hay không. Một số hàng hóa có nguồn gốc thực vật chỉ được nhập khẩu vào Việt Nam nếu nước xuất khẩu có tên trong Danh sách các nước đã đăng ký xuất khẩu thực phẩm có nguồn gốc thực vật vào Việt Nam.
20. Hạn chế tỷ lệ học sinh của cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài. Cơ sở giáo dục phổ thông có vốn đầu tư nước ngoài được phép tiếp nhận học sinh Việt Nam, nhưng số học sinh Việt Nam ở trường tiểu học và trung học cơ sở không quá 10% tổng số học sinh của trường, ở trường trung học phổ thông không quá 20% tổng số học sinh của trường.
21. Yêu cầu doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển phải có bộ phận pháp lý. Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển phải có “cán bộ chuyên trách thực hiện pháp chế doanh nghiệp”
22. Điều kiện nhập khẩu ô tô từ 09 chỗ ngồi trở xuống. Thương nhân nhập khẩu xe ô tô chở người loại từ 09 chỗ ngồi trở xuống phải bổ sung thêm các loại giấy tờ: Giấy chỉ định hoặc Giấy ủy quyền là nhà nhập khẩu, nhà phân phối của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó hoặc hợp đồng đại lý của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó đã được cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài hợp pháp hóa lãnh sự theo quy định của pháp luật
23. Điều kiện về số lượng xe tối thiểu trong lĩnh vực vận tải hành khách bằng ô tô. Các doanh nghiệp kinh doanh vận tải hành khách bằng xe ô tô, tùy thuộc vào hình thức kinh doanh, phải đáp ứng các điều kiện về số lượng xe tối thiểu, cụ thể: Đối với kinh doanh hành khách theo tuyến cố định: doanh nghiệp có trụ sở ở các thành phố trực thuộc Trung ương phải có từ 20 xe trở lên; doanh nghiệp có trụ sở đặt tại các địa phương còn lại từ 10 xe trở lên; trụ sở tại huyện nghèo theo quy định của Chính phủ từ 05 xe trở lên; tương tự, đối với các loại kinh doanh vận tải khác, số lượng xe doanh nghiệp phải đáp ứng là khác nhau dựa trên căn cứ về địa bàn mà doanh nghiệp có trụ sở chính.
24. Điều kiện liên quan đến quy mô của cơ sở buôn bán thuốc bảo vệ thực vật. Địa điểm buôn bán thuốc bảo vệ thực vật phải: (1) Ổn định, thuộc sở hữu của chủ cơ sở hoặc có hợp đồng thuê địa điểm đặt cửa hàng hợp pháp tối thiểu là 01 năm. (2) Diện tích tối thiểu là 10 m
25. Điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán. Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán không được hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần. Người đại diện theo pháp luật, giám đốc hoặc tổng giám đốc của công ty trách nhiệm hữu hạn phải là kế toán viên hành nghề.
26. Doanh nghiệp phải đóng tài chính cho công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động.
27. Điều kiện được thiết lập mạng xã hội. Để thiết lập mạng xã hội ở Việt Nam, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện sau: Nhân sự chịu trách nhiệm quản lý nội dung thông tin: (1) Tốt nghiệp đại học hoặc tương đương trở lên. Đối với người nước ngoài thì phải có địa chỉ tạm trú ít nhất là 6 tháng tại Việt Nam. (2) Thành lập bộ phận quản lý nội dung thông tin. (3) Bộ phận quản lý kỹ thuật tối thiểu có 01 người đáp ứng mô đun kỹ năng 13, 14[1]. Điều kiện về tài chính, kỹ thuật: (1) Có phương án tài chính bảo đảm thiết lập hệ thống thiết bị kỹ thuật để duy trì hoạt động trong thời gian giấy phép có hiệu lực. (2) Hệ thống thiết bị kỹ thuật phải đáp ứng một số yêu cầu như: lưu trữ tối thiểu 02 năm đối với các thông tin về tài khoản, thời gian đăng nhận, đăng xuất, địa chỉ IP của người sử dụng và nhật ký xử lý thông tin được đăng tải; có ít nhất 01 hệ thống máy chủ đặt tại Việt Nam; Điều kiện về quản lý thông tin và tên miền.
28. Không được đặt tên doanh nghiệp trùng với tên doanh nhân. Doanh nghiệp không được sử dụng tên trùng tên danh nhân, nhưng Thông tư lại không quy định về danh sách các danh nhân.
29. Quản lý đối với hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh buôn chuyến. Hộ kinh doanh buôn chuyến, kinh doanh lưu động được phép kinh doanh ngoài địa điểm đã đăng ký với cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện nhưng phải thông báo với cơ quan thuế, cơ quan quản lý thị trường nơi đăng ký trụ sở và nơi tiến hành hoạt động kinh doanh.
30. Thời gian làm thêm giờ không quá 200 giờ/năm. Số giờ làm thêm của người lao động không quá 50% số giờ làm việc bình thường trong 01 ngày, trường hợp áp dụng quy định làm việc theo tuần thì tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không quá 12 giờ trong 01 ngày; không quá 30 giờ trong 01 tháng và tổng số không quá 200 giờ trong 01 năm, trừ một số trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định thì được làm thêm giờ không quá 300 giờ trong 01 năm.