Có hay không chuyện nhập nhèm công - tư?
Trước hết, thông tin bắt đầu rò rỉ, lan truyền với nhiều ý kiến trái chiều khi tháng 11 vừa qua, Bộ GD&ĐT công bố phê duyệt 32 SGK lớp 1, nhưng không hề có SGK tiếng Anh. Trả lời báo chí lúc đó, ông Thái Văn Tài - Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học, Bộ GD&ĐT cho rằng, do tiếng Anh là môn tự chọn nên sẽ công bố sau.
Cách đây ít ngày, trả lời riêng Kinh tế & Đô thị, ông Tài khẳng định, sau ngày 20/12, sau khi thẩm định xong hồ sơ (chủ yếu liên quan yếu tố pháp lý nhân thân, tác quyền) của nhóm tác giả người nước ngoài, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT sẽ công bố SGK tiếng Anh lớp 1.
Trong khi phía Bộ GD&ĐT đang hối hả hoàn tất thủ tục cho nhóm tác giả là người nước ngoài, GS. Nguyễn Minh Thuyết - Tổng chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông 2018, khi trả lời báo chí cho rằng, việc yêu cầu bổ sung người Việt Nam là tổng chủ biên, chủ biên, tác giả của SGK tiếng Anh do nhóm tác giả người nước ngoài biên soạn là không cần thiết. Theo GS Thuyết, trong các quy định về biên soạn SGK của Bộ GD&ĐT không có nội dung bắt buộc phải có thành viên là người Việt Nam trong nhóm biên soạn SGK. |
Với sự chậm chạp đến khó hiểu trong việc công bố bộ sách này, dư luận đã dấy lên nhiều thông tin đa chiều, thậm chí đặt nghi vấn về những khuất tất và cho rằng “thiếu minh bạch giữa công tác xã hội hóa và dùng ngân sách để biên soạn”.
Về góc độ “bộ sách duy nhất của Bộ”, trả lời trong một cuộc hội thảo do NXB Giáo dục Việt Nam tổ chức cuối tháng 10 vừa qua, ông Hoàng Văn Vân - Chủ biên của một bộ SGK tiếng Anh cho hay, trong các cuốn sách mới, tiếng Anh là môn duy nhất có 1 bộ SGK của Bộ GD&ĐT bởi Bộ giao cho Đề án Ngoại ngữ quốc gia, NXB Giáo dục Việt Nam và đội ngũ tác giả 3 cấp học phổ thông thiết kế, biên soạn dưới sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT.
Cũng theo ông Vân, do đây là đề án của Chính phủ nên trải qua nhiều lần chỉnh sửa, thẩm định bởi hội đồng do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT thành lập và bộ sách ông làm chủ biên là SGK duy nhất của Bộ GD&ĐT.
Trong diễn biến khác, có nhiều ý kiến lại khẳng định bộ sách được coi là duy nhất kia là sản phẩm của Đề án Ngoại ngữ quốc gia. Theo đó, trong 6 bản mẫu SGK tiếng Anh lớp 1 được đánh giá đạt trong lần đầu tiên, duy chỉ 1 mẫu SGK có tổng chủ biên, chủ biên là người Việt Nam. Với tình huống này, nhiều luồng thông tin dẫn chiếu đến việc đây chính “con đẻ” của Đề án Ngoại ngữ quốc gia.
Và khi đã là “con đẻ” của Đề án Ngoại ngữ quốc gia, đồng nghĩa với việc quá trình biên soạn, thẩm định, thử nghiệm... sẽ dùng ngân sách. Tuy vậy, bộ sách lại chuyển hướng theo tinh thần của Nghị quyết 88 của Quốc hội về chủ trương xã hội hóa, được chuyển qua DN và đăng ký thẩm định như SGK dạng xã hội hóa, dẫn đến những nghi vấn về thiếu minh bạch trong việc “gọi tên” nguồn tài chính của bộ sách duy nhất này.
Nghi vấn này được “củng cố” khi tại Thông tư 51/2018 của Bộ Tài chính về hướng dẫn quản lý, sử dụng kinh phí thực hiện đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017 - 2025 nêu rõ: “Nguồn ngân sách Nhà nước bố trí hằng năm chi thường xuyên sự nghiệp GD&ĐT và dạy nghề theo phân cấp ngân sách Nhà nước”.
Điều này có nghĩa, bộ SGK tiếng Anh lớp 1 duy nhất kia bị nghi ngờ sử dụng ngân sách Nhà nước trong khi đang xã hội hóa.
Sai trong cách hiểu?
Trao đổi với Kinh tế & Đô thị, một lãnh đạo Bộ GD&ĐT (xin được giấu tên) cho rằng, đã có những cách hiểu sai, hiểu nhầm về bộ SGK tiếng Anh lớp 1.
Cụ thể, về thông tin bộ sách duy nhất thuộc Bộ và là sản phẩm của Đề án ngoại ngữ, vị lãnh đạo này khẳng định, đó là “đứa con tinh thần” của NXB Giáo dục Việt Nam, do NXB này xây dựng. Còn về Đề án ngoại ngữ quốc gia, theo thông tin Kinh tế & Đô thị có được, đây là đề án được phê duyệt từ năm 2008, bắt đầu triển khai từ năm 2009 - 2010 và vẫn đang tiếp diễn, tùy theo tình hình các địa phương. Với bộ SGK tiếng Anh lớp 1 mới, là bộ sách nằm trong Chương trình giáo dục phổ mới 2018, do đó, đây là 2 nội dung khác nhau.
Bổ sung chi tiết này, ông Vũ Bá Khánh - Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Phát triển giáo dục Hà Nội, là đơn vị tổ chức biên soạn bộ SGK “Cùng học để phát triển năng lực” cho biết, việc biên soạn SGK tiếng Anh lớp 1, 2 phải nhất quán, xuyên suốt bộ SGK, nằm trong đề cương tổng thể của bộ SGK, chịu ràng buộc bởi các nguyên tắc, ma trận năng lực chung của các môn học trong một lớp, cấp học. Bởi lẽ đó, theo ông Khánh, sẽ không có chuyện lấy sách của Đề án làm sách của DN, mà sách này từ việc triển khai, nghiên cứu, biên soạn đến thử nghiệm, thẩm định nội bộ, SGK tiếng Anh lớp 1 vừa hoàn thành đều sử dụng kinh phí của công ty. Cũng theo ông Vũ Bá Khánh, Công ty CP Đầu tư và Phát triển giáo dục Hà Nội đúng là được NXB Giáo dục Việt Nam giao tổ chức biên soạn sách tiếng Anh cho Đề án Ngoại ngữ quốc gia, nhưng bộ sách này không bao gồm SGK lớp 1, 2 mà từ lớp 3 đến lớp 12.
Nói tiếp về sách của Đề án Ngoại ngữ quốc gia, một lãnh đạo Bộ GD&ĐT (xin được giấu tên) cho biết thêm, SGK tiếng Anh của Đề án (từ lớp 3 - 12) đã được điều chỉnh để phù hợp với yêu cầu nhằm tiệm cận Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. Theo giải thích của ông, nói bộ sách nào đó của Bộ GD&ĐT là thiếu chuẩn xác. Dù bộ sách do đơn vị nào biên soạn, nhưng khi được thẩm định, phê duyệt, đạt, thì khi ấy, Bộ GD&ĐT được hiểu là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công bố chất lượng đạt chuẩn của bộ sách theo quy định.
