Đó là đánh giá của Ban Kinh tế và Ngân sách Hội đồng Nhân dân thành phố (HĐND TP), sau khi đi kiểm tra giám sát cơ chế đầu tư một số chương trình, đề án phát triển sản xuất nông nghiệp.
Kiểm tra lúa hàng hóa chất lượng cao ở xã Tốt Động, huyện Chương Mỹ.Ảnh: Nam Bắc
Nhiều mô hình sản xuất quy mô lớn
Để triển khai Chương trình 02 - CT/TU của Thành ủy, UBND TP đã phê duyệt một số chương trình, đề án phát triển nông nghiệp trong giai đoạn 2010 - 2016, trong đó có 4 chương trình, đề án thuộc nội dung giám sát.
Theo ông Hoàng Thanh Vân, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội, sau hơn 2 năm triển khai chương trình, dự án, đến nay, TP đã hình thành 34 vùng sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao với quy mô 10.670ha trên địa bàn 11 huyện, đạt 103,8% so với kế hoạch giai đoạn I của Chương trình. TP cũng đã xây dựng một số mô hình sản xuất hoa cho giá trị kinh tế cao với quy mô 17,23ha tại các huyện Mê Linh, Sóc Sơn, Ba Vì, tăng 23% so với năm 2010. Xây dựng vùng cây ăn quả giá trị kinh tế cao với quy mô 757ha và xác định được một số vùng chăn nuôi trọng điểm (4 vùng chăn nuôi lợn, 15 xã chăn nuôi bò thịt, 12 xã chăn nuôi bò sữa, 5 vùng chăn nuôi gia cầm). Các mô hình sản xuất trên đã bước đầu cho thấy hiệu quả kinh tế, tăng giá trị sản xuất, giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động. Công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia vùng sản xuất tập trung và tập huấn, đào tạo kỹ thuật cho cán bộ, nông dân đã được chú trọng. TP đã xây dựng được một số nhãn hiệu sản phẩm hàng hóa, chỉ dẫn địa lý và xây dựng thành công chuỗi liên kết chăn nuôi - tiêu thụ và thương hiệu gà Tiên Viên.
Từ năm 2010 - 2012, ngân sách TP đã bố trí 153 tỷ đồng từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế để triển khai thực hiện 4 chương trình, đề án. Đến nay, việc giải ngân đã đạt 91,6% dự toán (140,3 tỷ đồng). Năm 2013, ngân sách TP bố trí 157,8 tỷ đồng (bằng 103% dự toán cả 3 năm 2010 - 2012). Theo chính sách được phê duyệt, việc thực hiện các chương trình được TP hỗ trợ các khoản, như: Hỗ trợ giống 100%, vật tư 30%, tập huấn 100%, học tập kinh nghiệm trong và ngoài nước cho một số đối tượng trong vùng sản xuất hàng hóa (chủ trang trại, hợp tác xã, người nông dân).
Ngoài ngân sách TP, các huyện đã chủ động bố trí kinh phí để triển khai chương trình, đề án. Cũng theo báo cáo của Sở NN&PTNT, tổng kinh phí ngoài ngân sách tham gia thực hiện các chương trình, dự án vào khoảng 437 tỷ đồng, chiếm 65% tổng kinh phí.Vẫn còn hạn chếTuy đạt một số kết quả đáng khích lệ, nhưng qua quá trình kiểm tra thực tế tại các địa phương, Đoàn Giám sát của HĐND TP cũng chỉ ra một số hạn chế, thiếu sót. Ông Nguyễn Văn Nam, Trưởng ban Kinh tế và Ngân sách HĐND TP cho biết: Sản xuất nông nghiệp vẫn chủ yếu là sản xuất quy mô nhỏ, phân tán, việc hỗ trợ mới chủ yếu tập trung cho mô hình sản xuất tập trung theo quy mô HTX, chưa có giải pháp hình thành vùng sản xuất tập trung. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ theo chương trình, đề án còn phân tán, chủ yếu là hỗ trợ trực tiếp chi phí sản xuất nông nghiệp; chưa quan tâm, hỗ trợ đầu tư hạ tầng, chế biến, tiêu thụ. Việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, liên kết 4 nhà (Nhà nước - doanh nghiệp - nông dân - nhà khoa học) còn nhiều hạn chế. Công tác xúc tiến thương mại, thông tin thị trường, xây dựng chuỗi liên kết giá trị còn lúng túng. Việc tiêu thụ sản phẩm chủ yếu thông qua tư thương bán lẻ (chiếm 75 - 80% sản lượng). Đặc biệt, từ năm 2010 đến nay, TP không thu hút được doanh nghiệp nào tham gia đầu tư sản xuất nông nghiệp, chế biến nông sản theo Nghị định số 61/2010/NĐ - CP của Chính phủ. Tại các huyện, Đoàn trực tiếp làm việc, chưa có đối tượng nào được hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất.
Bên cạnh đó, nhiều cơ chế hỗ trợ do UBND TP phê duyệt trước khi có Nghị quyết số 04/2012/NQ-HĐND ngày 5/4/2012 của HĐND TP, chưa phù hợp với quy định của Nghị quyết, song các ngành TP chưa chủ động tham mưu rà soát, đối chiếu các cơ chế, chính sách hỗ trợ trong 4 chương trình, đề án nêu trên để đảm bảo thực hiện thống nhất trên địa bàn và phù hợp với Nghị quyết của HĐND TP. Ngoài ra, một số nội dung, chính sách hỗ trợ do Sở NN&PTNT triển khai trực tiếp với các HTX, khiến một số cơ quan chuyên môn của huyện, xã chưa biết thông tin để phối hợp thực hiện. Việc theo dõi, quản lý công tác triển khai chương trình, đề án trên địa bàn các huyện chưa tập trung, nhiều đầu mối, dẫn đến công tác chỉ đạo dàn trải; tổng hợp, báo cáo còn bất cập.
Ưu tiên hàng hóa đặc sản
Từ kết quả này, Đoàn giám sát của HĐND TP đề nghị UBND TP tiếp tục chỉ đạo Sở NN&PTNT và các ngành tham mưu, xây dựng cơ chế, chính sách đồng bộ về phát triển nông nghiệp, nông thôn theo nguyên tắc Nhà nước tập trung hỗ trợ những khâu khó, những khâu có ảnh hưởng lan tỏa, quyết định. Việc hỗ trợ phải bám sát mục tiêu nhằm hình thành vùng sản xuất tập trung theo quy hoạch, sắp xếp thứ tự, ưu tiên đầu tư những hàng hóa đặc sản có giá trị kinh tế cao, có năng lực cạnh tranh. Giảm dần sự can thiệp trực tiếp của các cấp TP, tăng tính chủ động của địa phương.
Nội dung chính sách nên tập trung ưu tiên, hỗ trợ cho việc xây dựng quy hoạch, hạ tầng, hỗ trợ lãi suất, các mô hình trình diễn và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. Bên cạnh đó, hỗ trợ đào tạo, tập huấn kỹ thuật, xúc tiến thương mại, thông tin thị trường; xây dựng thương hiệu và thu hút doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. Hỗ trợ sản xuất giống chất lượng cao. Chính sách hỗ trợ phải rõ điều kiện hỗ trợ, phương thức hỗ trợ, quy trình, trình tự thủ tục hỗ trợ để đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong thực hiện chính sách và thuận tiện cho người dân…
Đối với các huyện, thị xã, Đoàn giám sát đề nghị cần chủ động rà soát, đề xuất các cơ chế chính sách phù hợp để hình thành và phát triển vùng sản xuất nông nghiệp tập trung phù hợp với thực tiễn địa phương. Bên cạnh đó, chủ động tổng hợp những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện chương trình, đề án để kịp thời kiến nghị các sở, ngành và UBND TP giải quyết.
Các huyện, thị cần tăng cường công tác tuyên truyền chính sách hỗ trợ của TP đến đối tượng được hỗ trợ, vận động người dân tham gia xây dựng vùng sản xuất nông nghiệp tập trung thep quy hoạch, định hướng sản xuất của địa phương. Không đầu tư sản xuất theo phong trào. Ngoài ra, cần tăng cường công tác phối hợp với các sở, ngành TP trong việc triển khai thực hiện hỗ trợ vùng sản xuất nông nghiệp tập trung trên địa bàn.
