TOD cũng sẽ là một chiến lược đặc biệt để kiến thiết đô thị Hà Nội khi có kế hoạch cụ thể và sự hợp tác đa phương hiệu quả, bền chặt.
Làm TOD kiểu Singapore
Phát triển theo định hướng giao thông công cộng (GTCC) là phương pháp quy hoạch tập trung vào việc tạo ra các cộng đồng nơi cư dân có thể tiếp cận thuận tiện với GTCC, tiện nghi và cơ hội việc làm. Tại Singapore, TOD đã trở thành một chiến lược quy hoạch đô thị cơ bản, biến TP thành một mô hình cuộc sống bền vững và được kết nối tốt.
Về cốt lõi, TOD gồm các nguyên tắc chính: thứ nhất là sự tích hợp của các phương thức vận tải khác nhau, bao gồm: đường sắt đô thị (ĐSĐT), xe buýt và cơ sở hạ tầng dành cho xe đạp.
Bằng cách kết nối liền mạch các phương thức này, Singapore bảo đảm người dân có nhiều lựa chọn để đi lại, giảm nhu cầu sử dụng phương tiện cá nhân và giảm bớt tắc nghẽn giao thông.
Thứ hai, TOD ưu tiên tạo ra các khu dân cư có thể đi bộ. Điều này có nghĩa là thiết kế các cộng đồng nơi nhu cầu thiết yếu hằng ngày như trung tâm thương mại, trường học và công viên nằm trong khoảng cách đi bộ ngắn từ khu dân cư. Bằng cách khuyến khích đi bộ như một phương thức giao thông chính, Singapore thúc đẩy lối sống lành mạnh hơn và giảm sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân, hướng tới một môi trường đô thị bền vững và sôi động hơn.
Singapore đã hoàn toàn coi TOD như một chiến lược quy hoạch đô thị quan trọng nhờ nhiều lợi ích của nó. Lý do họ thành công TOD là đã áp dụng cách tiếp cận chủ động trong việc tích hợp cơ sở hạ tầng giao thông và quy hoạch sử dụng đất vào quy hoạch tổng thể của mình. Điều đó bảo đảm cho các dự án phát triển mới được kết nối liền mạch với mạng lưới giao thông hiện có. Tầm nhìn xa này đã mang lại một hệ thống GTCC được phối hợp tốt và hiệu quả, đóng vai trò là xương sống của TOD ở Singapore.
TOD ở Singapore đã có tác động sâu sắc đến thị trường bất động sản của TP. Càng ngày cư dân càng nhận ra giá trị của việc sống trong các cộng đồng được kết nối tốt, dẫn đến nhu cầu về bất động sản gần các trung tâm trung chuyển GTCC tăng vọt, được săn đón, thu hút nhóm người mua và thuê ưu tiên sự tiện lợi, tiết kiệm thời gian.
Những bất động sản nằm trong khoảng cách đi bộ đến các trung tâm trung chuyển như ga ĐSĐT hoặc trạm xe buýt sẽ có giá cao hơn, ngoài sự tiện lợi cho cuộc sống, còn gia tăng giá trị tài sản, trở thành khoản đầu tư hấp dẫn. Chủ sở hữu bất động sản gần các trung tâm trung chuyển GTCC có thể tính giá thuê nhà cao hơn, kiếm được lợi tức cao dễ dàng hơn.
Tác động của TOD đến thị trường bất động sản không chỉ dừng lại ở bất động sản nhà ở. Các khu vực được kết nối tốt với hệ thống GTCC hiệu quả cũng có nhu cầu ngày càng tăng về không gian thương mại. Các DN nhận ra lợi ích của việc đặt vị trí ở những khu vực mà nhân viên và khách hàng có thể dễ dàng tiếp cận, họ săn đón văn phòng, cửa hàng bán lẻ… gần các trung tâm trung chuyển GTCC. Ngược lại điều đó cũng góp phần vào sự tăng trưởng và sự sống động chung của các cộng đồng hình thành theo định hướng GTCC.
Ở Singapore các khu vực như: vịnh Marina, thị trấn mới Punggol, quận Hồ Jurong, thị trấn Tampines... đã trở thành những khu dân cư thịnh vượng và bền vững, minh chứng cho thành công của TOD, mang đến cho người dân và DN, là nguồn cảm hứng cho sự phát triển trong tương lai, tạo ra các cộng đồng được kết nối tốt và đáng sống.
Ở Hà Nội thì sao?
Một trong những hướng đi chính trong tương lai của TOD ở Singapore là tích hợp các phương án di chuyển mới. Khi công nghệ tiếp tục phát triển, phương tiện tự hành (AV) và dịch vụ di chuyển dùng chung ngày càng trở nên khả thi và phổ biến. Bằng cách tích hợp AV vào hệ thống giao thông hiện có, Singapore có thể tăng cường hơn nữa khả năng kết nối và khả năng tiếp cận các khu vực TOD.
Các dịch vụ di chuyển chung, chẳng hạn như đi chung xe và xe đạp công cộng, cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm quyền sở hữu ô tô cá nhân, thúc đẩy các lựa chọn giao thông bền vững. Bằng cách kết hợp các phương án di chuyển mới này vào cơ cấu các khu vực TOD, Singapore có thể tạo ra một mạng lưới giao thông liền mạch và hiệu quả nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân.
Từ sự phát triển TOD thành công ở một số khu vực, Singapore đang tiếp tục xác định các khu vực có tiềm năng để mở rộng mô hình này, nhằm giúp giảm tắc nghẽn ở trung tâm TP, đồng thời phát triển đô thị cân bằng trên khắp các khu vực.
Là một quốc gia TP nhỏ với nguồn tài nguyên đất đai hạn chế, Singapore đã nhận thấy sự cần thiết của các khu dân cư bền vững và được kết nối tốt, ưu tiên GTCC và giảm sự phụ thuộc vào phương tiện cá nhân
. TOD là chiến lược quan trọng để đạt được những mục tiêu này và tương lai sẽ tiếp tục định hình cảnh quan đô thị, tạo ra các khu dân cư sôi động, hòa nhập và bền vững, phản ánh tầm nhìn về một TP thông minh và đáng sống.
Từ kinh nghiệm của Singapore có thể thấy mô hình TOD là hướng đi tất yếu trong tương lai của nhiều đô thị, trong đó có Hà Nội. Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, Hà Nội có 20 đô thị các loại, kết nối bởi 9 tuyến ĐSĐT với tổng chiều dài 417,8km; 3 tuyến tàu điện một ray; 8 tuyến buýt nhanh (BRT). Tuy nhiên mạng lưới GTCC của Hà Nội chưa phát triển đúng theo các quy hoạch và kế hoạch hiện hành. Đây là một trong những trở ngại lớn nhất đối với giao thông và cả không gian đô thị của TP.
Công nghệ đóng vai trò rất quan trọng trong việc định hình tương lai của TOD. Việc sử dụng cơ sở hạ tầng thông minh và các ứng dụng di động có thể tối ưu hóa trải nghiệm di chuyển cho người dân. Những tiến bộ công nghệ này có thể nâng cao sự thuận tiện, hiệu quả và trải nghiệm tổng thể khi sử dụng phương tiện GTCC trong khu vực TOD, khiến chúng càng trở nên hấp dẫn hơn.
Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã định hình rất rõ chính sách phát triển đô thị, đặc biệt là phát triển mô hình TOD, lấy ĐSĐT làm hạt nhân trung tâm. Dự thảo nêu rõ: “Phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) là một giải pháp tổng thể về phát triển đô thị làm cơ sở cho quy hoạch, tái thiết và phát triển đô thị, lấy đầu mối giao thông đường sắt đô thị làm điểm tập trung dân cư, kinh doanh dịch vụ thương mại, văn phòng trong khoảng cách đi bộ đến phương tiện giao thông công cộng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, sức khỏe cộng đồng, giảm phương tiện giao thông cơ giới cá nhân, giảm phát thải gây ô nhiễm môi trường, kết hợp với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa”.
Điều đó cho thấy TP đang tập trung chuẩn bị cho công cuộc tái thiết đô thị theo mô hình TOD, bắt đầu từ việc đầu tư phát triển ĐSĐT ưu tiên áp dụng mô hình TOD. Cụ thể tuyến ĐSĐT số 5 Văn Cao - Hòa Lạc, ngay từ khâu chuẩn bị đầu tư đã được xác định là tuyến ĐSĐT đầu tiên gắn với các khu vực TOD dọc tuyến.
