Điều khoản gây tranh cãi trong NAFTA 2.0 "cô lập" Trung Quốc trên trường thương mại

Theo các chuyên gia thương mại, những hy vọng về một hiệp định thương mại tự do với Canada hoặc Mexico của Trung Quốc hoàn toàn bị dập tắt khi thỏa thuận thương mại mới đây giữa Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), hay còn được biết với cái tên NAFTA 2.0, không cho phép các nước thành viên ký kết thương mại với các nền kinh tế “phi thị trường”.

Quy định này nêu rõ rằng nếu một trong những đối tác của USMCA tham gia thỏa thuận thương mại tự do với một nước “phi thị trường” như Trung Quốc, những nước khác có thể rút khỏi USMCA trong 6 tháng và hình thành hiệp ước thương mại song phương của riêng họ.

Điều khoản này đã gây tranh cãi ở Canada khi được cho là phù hợp với nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm cô lập Trung Quốc về mặt kinh tế và ngăn chặn các doanh nghiệp Trung Quốc sử dụng Canada hoặc Mexico làm “cửa hậu” để đưa hàng miễn thuế vào Mỹ.

Derek Scissors, học giả Trung Quốc tại Viện Doanh nghiệp Mỹ ở Washington, nhận định: “Đối với cả Canada và Mexico, sẽ không có thỏa thuận nào với Trung Quốc đáng để đánh đổi một USMCA đã được phê chuẩn”.

Học giả này cũng dự báo sự cô lập Bắc Kinh trong hệ thống thương mại toàn cầu nếu những điều khoản tương tự được lặp lại trong các cuộc đàm phán khác của Mỹ với EU và Nhật Bản.

Khả năng này là có thể xảy ra, xuất phát từ mâu thuẫn thương mại giữa EU và Trung Quốc kể từ khi Bắc Kinh yêu cầu Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) công nhận nó là một "nền kinh tế thị trường", khiến phương Tây mất dần khả năng khống chế hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc xâm nhập thị trường này.