Theo Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Lê Khánh Hải cho rằng “Đây là lần đầu tiên 18 bảo vật quốc gia đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam, trong số 118 bảo vật quốc gia của cả nước, được giới thiệu tới công chúng trong một không gian hết sức khoa học và trang trọng.
18 bảo vật quốc gia được giới thiệu tại trưng bày này đều là những hiện vật hết sức quý giá, tiêu biểu, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học và nghệ thuật đặc biệt, đồng thời là những bằng chứng xác thực phản ánh sinh động tài năng, trí tuệ, tư tưởng và tình cảm của các thế hệ người Việt Nam trong trường kỳ lịch sử dựng nước và giữ nước”.
18 bảo vật quốc gia đó bao gồm: Trống Ngọc Lũ phát hiện tại xã Như Trác, huyện Lý Nhân, sau được chuyển về thờ tại đình làng Ngọc Lũ, Hà Nam. Năm 1902, trống được trường Viễn đông Bác Cổ sưu tầm. Từ năm 1958 đến nay trống đồng Ngọc Lũ luôn được lưu giữ, trưng bày tại hệ thống trưng bày chính của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam.
Trống đồng Ngọc Lũ không chỉ là biểu hiện cao nhất của công nghệ đúc đồng mà còn là sản phẩm lao động, tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu cho trình độ trí tuệ, tài năng sáng tạo tuyệt vời của người Đông Sơn, là biểu hiện rõ nét, tập trung của văn minh sông Hồng và trở thành biểu tượng tồn vong của cộng đồng cư dân Lạc Việt.
Trống đồng Hoàng Hạ phát hiện tại xóm Nội Thôn, làng Hoàng Hạ, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Sơn Bình (nay là Hà Nội). Trống đồng Hoàng Hạ là loại trống H1 điển hình, kiểu dáng, đề tài hoa văn trang trí độc đáo còn khá nguyên vẹn.
Trống đồng Hoàng Hạ có kích thước lớn là một tiêu bản đặc biệt được xếp vào cùng nhóm trống đồng Ngọc Lũ, nhóm trống đặc trưng tiêu biểu nhất. Vì vậy trống đồng Hoàng Hạ xứng đáng được công nhận là Bảo vật Quốc gia..
Thạp Đào Thịnh là di vật tiêu biểu sau trống đồng và chủ yếu chỉ xuất hiện trong phạm vi phân bố của nền văn hóa này.
Trong hàng trăm chiếc thạp đã phát hiện thì thạp Đào Thịnh là chiếc thạp có kích thước lớn nhất, hoa văn trang trí phong phú, chặt chẽ, tinh mỹ và độc đáo nhất. Đặc biệt trên nắp thạp có gắn đối xứng tâm 4 khối tượng nam nữ đang giao hoan, loại tượng mới gặp duy nhất trong nghệ thuật Đông Sơn.
Tượng hai người đàn ông cõng nhau thổi khèn là pho tượng sinh động nhất trong hệ thống tượng tròn Đông Sơn. Tượng miêu tả hai người đàn ông đóng khố, đầu chít khăn, đeo khuyên tai lớn chạm vai.
Tượng được thể hiện theo khối thủng, có nhiều góc cạnh và nhiều đường cong lượn, đòi hỏi kỹ thuật khuôn đúc phức tạp. Bởi vậy, pho tượng không chỉ là bằng chứng về một loại hình âm nhạc truyền thống dân tộc đã được khởi nguồn từ văn hóa Đông Sơn mà còn phản ảnh đời sống tinh thần phong phú, sự lạc quan, yêu đời cũng như trình độ đúc đồng đỉnh cao của người Việt cổ.
Cây đèn hình người quỳ thể hiện theo hình tượng một người đàn ông mình trần đóng khố tư thế đang quỳ, hai tay nâng đĩa đèn. Cây đèn hình người quỳ là một hiện vật độc bản, đại diện cho nghệ thuật cổ tiêu biểu, độc đáo vào thời kỳ cuối văn hóa Đông Sơn, có sự giao lưu với văn hóa Hán.
Cây đèn thể hiện kỹ thuật đúc tài khéo léo và phản ánh thảm mỹ cảm quan về vũ trụ của cư dân cổ giai đoạn này. Chính vì vậy, cây đèn hình người quỳ xứng đáng đề cử xem xét xếp vào danh mục Bảo vật Quốc gia.
Mộ thuyền Việt Khê là loại quan tài bằng thân cây khoét rỗng, có kích thước lớn nhất trong số những ngôi mộ có quan tài bằng thân cây khoét rỗng hay còn gọi là một thuyền đã phát hiện ở Việt Nam. Đây là mộ thuyền có kích thước lớn nhất, hiện trạng nguyên vẹn nhất, chứa đựng nhiều đồ tùy táng quý hiếm của văn hóa Đông Sơn, là nguồn tài liệu nghiên cứu các ngành nghề thủ công truyền thống và lịch sử hình thành giai cấp trong xã hội Đông Sơn.
Ngoài hiện vật trên, trong đợt trưng bày Bảo tàng Lịch sử quốc gia còn giới thiệu đến công chúng những bảo vật bia Võ Cạnh, chuông chùa Vân Bản, bình vẽ Thiên Nga, bia điện Nam Giao, trống Cảnh Thịnh… Đây đều là những bảo vật vô cùng vô giá. Chuyên đề trưng bày 18 bảo vật quốc diễn ra từ nay đến tháng 5/2017.
