Ngăn ngừa và loại bỏ sỏi thận

PGS TS Nguyễn Hoài Nam
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Nếu từng bị sỏi thận và đã điều trị thành công, có lẽ bạn sẽ không muốn lặp lại lần nữa, bởi có thể bạn đã trải qua những cơn đau tồi tệ. Theo một thống kê, sỏi thận phổ biến ở nam giới hơn phụ nữ và khoảng một nửa số người đã từng bị sỏi thận.

Khám, điều trị cho bệnh nhân tại Trung tâm tiêu hóa công nghệ cao, Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn. Ảnh Phạm Hùng 
Khám, điều trị cho bệnh nhân tại Trung tâm tiêu hóa công nghệ cao, Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn. Ảnh Phạm Hùng 

Sỏi thận do đâu mà có?

Sỏi thận phát triển khi một số chất, chẳng hạn như canxi, oxalat và axit uric trở nên cô đặc đủ để tạo thành các tinh thể trong thận của bạn. Các tinh thể phát triển lớn hơn thành "đá". Khoảng 80 - 85% số sỏi thận được tạo thành từ canxi. Phần còn lại là sỏi axit uric, hình thành ở những người có nồng độ pH trong nước tiểu thấp.

Sau khi sỏi hình thành trong thận, chúng có thể tự đào thải ra ngoài và đi xuống niệu quản, gây tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu. Hậu quả là chúng gây đau dữ dội, bao gồm đau hạ sườn (đau ở một bên của cơ thể giữa dạ dày và lưng), đôi khi có máu trong nước tiểu, buồn nôn và nôn. Khi sỏi đi xuống niệu quản về phía bàng quang, chúng có thể gây đi tiểu nhiều lần, áp lực bàng quang hoặc đau ở háng.

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số những triệu chứng này, hãy đến bệnh viện để gặp bác sĩ. Họ sẽ tiến hành phân tích nước tiểu và có thể yêu cầu siêu âm thận hoặc chụp CT để xác nhận rằng sỏi thận là nguồn gốc gây ra cơn đau của bạn.

Thực hiện các bước để loại bỏ sỏi thận

Mặc dù sỏi thận có thể phổ biến và tái phát sau khi bạn mắc phải, nhưng vẫn có những cách đơn giản để giúp ngăn ngừa và có thể loại bỏ chúng. Dưới đây là một số cách có thể giúp phòng ngừa sỏi thận:

1. Uống đủ nước: Một phân tích tổng hợp cho thấy những người tiểu tiện đủ 2 - 2,5 lít nước tiểu mỗi ngày có nguy cơ bị sỏi thận thấp hơn 50% so với những người tiểu ít hơn. Bạn cần uống khoảng trên 2 lít nước hàng ngày để tạo ra lượng nước tiểu đó.

2. Ăn nhiều thực phẩm thực vật giàu canxi hơn: Nguồn tốt bao gồm sữa chua, các sản phẩm từ các loại đậu và hạt. Canxi trong chế độ ăn uống liên kết với oxalat trong ruột, do đó, ít được hấp thụ hơn và nồng độ thấp hơn cuối cùng trong nước tiểu.

3. Thưởng thức một vài quả chanh: Citrate, một loại muối trong axit citric, liên kết với canxi và giúp ngăn chặn sự hình thành sỏi. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng uống 1/2 cốc nước cốt chanh pha loãng trong nước mỗi ngày, hoặc nước ép của hai quả chanh, có thể làm tăng citrate trong nước tiểu và giảm nguy cơ sỏi thận.

4. Giảm natri: Chế độ ăn giàu natri có thể gây ra sỏi thận vì nó làm tăng lượng canxi trong nước tiểu của bạn. Các chuyên gia đề nghị giới hạn tổng lượng natri hàng ngày xuống còn 2.300mg.

5. Cắt giảm lượng đạm động vật: Ăn quá nhiều đạm động vật như thịt, trứng, hải sản tăng cường có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi. Nếu bạn dễ bị sỏi thận, hãy hạn chế ăn thịt hàng ngày.

Hãy để sỏi thận ra ngoài cơ thể

Có thể mất vài tuần đến vài tháng để các viên sỏi được tống ra ngoài thận, tùy thuộc vào số lượng và kích thước của chúng. Thuốc giảm đau không kê đơn, như ibuprofen (Advil, Motrin IB), acetaminophen (Tylenol) hoặc naproxen (Aleve), có thể giúp bạn chịu đựng sự khó chịu cho đến khi sỏi được loại bỏ. Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc chẹn alpha, giúp giãn các cơ trong niệu quản và giúp thải sỏi nhanh hơn, ít đau hơn.

Các loại thuốc y học cổ truyền như râu ngô, râu mèo, kim tiền thảo… có tính lợi tiểu và có những hoạt chất giúp bào mòn sỏi cũng là lựa chọn tốt để điều trị sỏi thận khi kích thước của chúng còn nhỏ.

Nếu cơn đau trở nên quá nghiêm trọng hoặc sỏi quá lớn không thể thải ra ngoài niệu quản, chúng có thể được loại bỏ bằng một thủ thuật gọi là nội soi niệu quản. Tại đây, một ống nội soi nhỏ (một thiết bị có máy quay video thu nhỏ và các dụng cụ ở cuối một ống dài) được đưa vào bàng quang và lên niệu quản trong khi bạn đang được gây mê toàn thân. Tia laser phá vỡ các viên đá và sau đó các mảnh vỡ được loại bỏ.