Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội tiền thân là Viện Thiết kế quy hoạch Hà Nội, được thành lập từ năm 1962. 55 năm qua, Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh. Quá trình trưởng thành, tùy theo yêu cầu của từng thời kỳ xây dựng và phát triển Thành phố, Viện được giao thực hiện các chức năng khác nhau, song nhiệm vụ chính luôn được xác định là công tác nghiên cứu thiết kế quy hoạch và công tác tham mưu cho các cấp về quy hoạch và quản lý xây dựng theo quy hoạch của Thành phố.
Ngoài ra, Viện còn là một trong những "mắt xích" quan trọng trong công tác phối hợp với các sở, ngành tham mưu về cơ chế, chính sách đặc thù trong lĩnh vực quy hoạch xây dựng, quản lý đô thị trên địa bàn Thủ đô.
Không chỉ là một tổ chức tư vấn chuyên sâu hàng đầu trong lĩnh vực lập các loại hình quy hoạch xây dựng trên địa bàn Thủ đô Hà Nội mà Viện còn phối hợp với các sở, ban, ngành triển khai quy hoạch và quản lí đô thị trong môi trường đầu tư hết sức đặc thù và phức tạp. Quá trình đó luôn phải đối mặt với bối cảnh, điều kiện, những thách thức, khả năng nguồn lực thực thi quy hoạch, nhu cầu nguyện vọng của cộng đồng và đáp ứng được chỉ đạo của T.Ư, Thành phố; đảm bảo hài hòa các lợi ích, để chuyển hóa các “ý tưởng”, "tầm nhìn", “định hướng” quy hoạch vào cuộc sống.
Theo đó, các khu đô thị, khu công nghiệp, du lịch, các khu chức năng đô thị như: hành chính, thể thao, bệnh viện, trường học, thương mại, công viên - cây xanh... đã từng bước trở thành hiện thực, điều đó đánh dấu sự trưởng thành của Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội.
