Theo đó, phiên thảo luận tập trung vào các vấn đề: Việc hoàn thiện thể chế, chính sách trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp (bao gồm cả khởi nghiệp của thanh niên) làm động lực cho sự phát triển bao trùm và bền vững, trong đó có lĩnh vực công nghệ thực phẩm (foodtech); Chia sẻ kinh nghiệm của nghị viện các nước trong công tác lập pháp, giám sát và vai trò của các nghị sỹ trẻ nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; Trao đổi, thảo luận về sự phát triển của trí tuệ nhân tạo góp phần đẩy mạnh quá trình đạt được SDGs; Đề xuất với các nghị viện về các chính sách và giải pháp về việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách để giảm thiểu các rủi ro liên quan đến trí tuệ nhân tạo.
Quan tâm tới những dự án do thanh niên khởi xướng
Trình bày tham luận tại hội nghị, chuyên gia về Xã hội dân sự và Thanh niên, Nhóm Quản lý Chính phủ và Xây dựng Hòa bình tại Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) Beniam Gebrezghi thông tin: Hiện nay UNDP đang có một chương trình khởi nghiệp thanh niên lớn nhất khu vực châu Á-Thái Bình Dương với 202 đối tác. Khác biệt với những dự án khác, dự án này của UNDP tập trung vào tinh thần khởi nghiệp và những kỹ năng dành cho thanh niên trong thế kỉ 21 để cung cấp kỹ năng cho thanh niên để có thể thích ứng trong môi trường, bối cảnh thế giới đang thay đổi.
Chia sẻ về cơ chế của Algeria để trao quyền cho thanh niên, khuyến khích thanh niên tham gia đóng góp vào xã hội thông qua đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, công nghệ thông tin, đại biểu cho biết, Algeria đã có chính sách phát triển đổi mới sáng tạo năm 2016, hướng tới việc triển khai các mục tiêu phát triển bền vững. Những mục tiêu Algeria đặt ra đều chịu sự tác động mạnh mẽ bởi sự chuyển dịch và phát triển của công nghệ thông tin, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên tất cả các lĩnh vực.
Trong 2 năm qua, Algeria đã có những chương trình thúc đẩy nền kinh tế dựa trên tri thức, đặc biệt là quan tâm tới những dự án do thanh niên khởi xướng, tạo ra những vườn ươm doanh nghiệp. Algeria cũng có gần 100 dự án, 15% các dự án này được triển khai xây dựng từ bậc đại học và các bạn trẻ...
Đối với đất nước Burkina Faso, theo đại diện nghị sĩ nước này, thời gian qua Burkina Faso đã có những nỗ lực để thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và khởi nghiệp. Chính phủ đã trình dự thảo Luật và được thông qua về Luật đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, cho phép những người trẻ thành lập doanh nghiệp được tạo điều kiện thuận lợi, ưu đãi về thuế quan và những cơ chế tài chính.
Burkina Faso có Quỹ doanh nghiệp trẻ, Chương trình quốc gia của Burkina Faso, qua đó nhằm hỗ trợ 150 nghìn đôla cho những doanh nghiệp khởi nghiệp có tác động tích cực cho xã hội và môi trường. Đồng thời còn có các chương đào tạo cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và được thực hiện trong 4 năm qua.
Tại Brunei, theo nghị sỹ nước này, thời gian qua Brunei đã có nỗ lực lớn trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, trang bị nhiều kiến thức, kỹ năng cần thiết cho thế hệ trẻ sẵn sàng khởi nghiệp. Brunei cũng có các cơ chế khơi dậy tinh thần, thúc đẩy sang tạo để thực hiện chuyển đổi số. Bên cạnh đó Brunei cũng có những dự án thúc đẩy ứng dụng công nghệ hiện đại vào nông nghiệp, có các cơ quan phụ trách triển khai các kế hoạch hành động để trao quyền cho thanh niên.
Cần hỗ trợ mạnh mẽ cho doanh nghiệp start-up
Nêu ý kiến tại hội nghị, nghị sĩ Kuwait cho rằng, các doanh nghiệp khởi nghiệp hiện nay đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, và việc hỗ trợ họ có thể giúp cho các doanh nghiệp đi theo các xu hướng tăng trưởng hiện nay. Do đó, chúng ta cần có một khuôn khổ pháp lý phù hợp, đặc biệt cần lưu ý đến các doanh nghiệp siêu nhỏ, khuyến khích sự phát triển bền vững của họ, đồng thời tạo thêm việc làm cho thanh niên.
Bên cạnh đó, nghị sĩ Kuwait đề nghị cần xem xét các bộ luật cho phù hợp, vì hiện nay các doanh nghiệp vừa và nhỏ, hoặc siêu nhỏ bị ảnh hưởng nhiều bởi đại dịch Covid-19 vừa qua. Vì vậy cần giúp cho các doanh nghiệp này phát triển bền vững hơn trong tương lai và có sức chống chịu tốt hơn trước khủng hoảng của nền kinh tế.
Chia sẻ kinh nghiệm của Thái Lan, đại biểu Thái Lan cho biết, Nghị viện Thái Lan luôn có chính sách nâng cao hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Nghị viện Thái Lan mới đây đã thông qua thể chế nhằm tạo điều kiện cho đầu tư vốn thực hiện dễ dàng hơn, mang lại lợi ích cho nền kinh tế. Để các start- up có thể tận dụng sáng tạo của mình, Thái Lan có doanh nghiệp đầu tư vốn với các quỹ đầu tư mạo hiểm hỗ trợ sáng tạo đổi mới, đại biểu Thái Lan nêu rõ với các sáng kiến này giúp các start – up mới tiếp cận được nguồn vốn, mang đến sự năng động cho hệ sinh thái khởi nghiệp của Thái Lan.
Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn
Theo nghị sĩ Timor-Leste, với sự phát triển của công nghệ mới và chuyển đổi số, Timor-Leste đã tạo ra các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, hỗ trợ thành niên được đào tạo tại các trường đại học, từ đó tạo việc làm cho người lao động. Bên cạnh đó, Timor-Leste cũng tích cực triển khai các chương trình hỗ trợ cải cách thủ tục trong thành lập doanh nghiệp. Theo đó doanh nghiệp có thể đăng ký trực tuyến, đồng thời cung cấp nhiều dịch vụ công trực tuyến tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư… nhờ vậy mức tăng GDP của Timor-Leste cao hơn so với giai đoạn trước.
Tại phiên thảo luận, nghị sĩ Nam Phi cho rằng, chúng ta cần tạo điều kiện tốt hơn nữa cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các doanh nghiệp khởi nghiệp, đưa ra các đạo luật chặt chẽ hơn trong vấn đề này để đảm bảo sự phát triển của công nghệ. Bên cạnh đó, cần đưa đổi mới sáng tạo vào chương trình học.
Phát biểu thảo luận, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Đoàn đại biểu Quốc hội Việt Nam) cho biết, việc phát triển đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại Việt Nam khởi phát mạnh mẽ năm 2016, Quốc hội Việt Nam đã ban hành mới, sửa đổi, bổ sung nhiều Luật như: Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật Đầu tư, Luật Sở hữu trí tuệ... Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến 2025”. Điều đó thể hiện rõ chủ trương, chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, thu hút, sử dụng có hiệu quả nguồn lực đầu tư cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Đối với hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ nông nghiệp và công nghệ thực phẩm ở Việt Nam cũng đang đi theo xu hướng của thế giới, với nhiều giải pháp, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, đặc biệt và trong việc khai thác tài nguyên bản địa, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, tạo ra sản phẩm dịch vụ mới.
Để thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo ở phạm vi toàn cầu, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa nêu một số đề xuất. Theo đó, với vai trò của Quốc hội tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho việc đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển khoa học và công nghệ; hỗ trợ những mô hình đổi mới, sáng tạo, khởi nghiệp (sandbox). Đặc biệt cần tôn trọng và khuyến khích và chuyển tải những tư duy đồng hành, hỗ trợ các chủ thể của đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong xây dựng và thực thi các chính sách, pháp luật.
"Đề nghị các thành viên IPU xem xét thiết lập mạng lưới các nghị sĩ trẻ toàn cầu về đổi mới sáng tạo để đồng hành cùng chính phủ các nước hoàn thiện hành lang pháp lý hỗ trợ tốt hơn cho phát triển bền vững thông qua đổi mới sáng tạo", đại biểu Phạm Trọng Nghĩa nêu.
Cùng đó, phát triển các sáng kiến, hoạt động, tổ chức có năng lực kết nối, hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp ở phạm vi nhiều quốc gia, khuyến khích, hỗ trợ các dự án, doanh nghiệp thực hành đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp. Từ đó, tạo môi trường đào tạo và thực hành tốt cho nguồn nhân lực tương lai cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vì mục tiêu phát triển bền vững.
Cuối cùng là trung tâm của đổi mới sáng tạo, của khởi nghiệp phải được xác định là con người, là thế hệ trẻ. Các chính sách cần hướng tới thúc đẩy và khuyến khích các hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong thanh niên, sinh viên.
