Xây dựng chính quyền đô thị để phù hợp sự phát triển

Nhiều ý kiến nhận định, đây chính là cơ hội để Hà Nội xử lý những “điểm trũng” nội tại của đô thị, theo đó hình hài một chính quyền hiện đại, vì dân phục vụ sẽ rõ nét hơn.

Theo Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải, TP đang khẩn trương chuẩn bị xây dựng Đề án thí điểm xây dựng mô hình chính quyền đô thị để trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội trong năm 2018. Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Nguyễn Đình Hoa cũng cho biết, Sở đã tiếp nhận sự chỉ đạo của Thành ủy, UBND TP Hà Nội về nội dung này và đã đưa vào phương hướng, nhiệm vụ, kế hoạch công tác năm 2018. Sau khi báo cáo UBND TP phê duyệt đề cương đề án, sau đó nghiên cứu, đánh giá... để thực hiện đề án. Dự kiến khoảng tháng 10/2018, Sở sẽ trình phương án sơ bộ về đề án chính quyền đô thị.

Vấn đề chính quyền đô thị đã được bàn thảo nhiều lần, Chính phủ đã từng giao việc xây dựng thí điểm chính quyền đô thị cho một số tỉnh, cùng một số bộ, ngành nghiên cứu với 3 phương án về mô hình tổ chức, trong đó chú trọng xác định nội dung, cơ chế hoạt động của chính quyền đô thị. Tuy nhiên, đến nay vẫn là một vấn đề mới với các địa phương. Hà Nội cũng như một số TP lớn, mặc dù đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và có những chuyển biến tích cực, nhanh chóng trong những năm gần đây, nhưng điều dễ nhận thấy là bộ máy quản lý đô thị hiện nay vẫn có những bất cập. Trước hết là cách thức tổ chức thiếu cơ động, thậm chí không có sự khác biệt giữa chính quyền quản lý khu vực đô thị và nông thôn. Theo mô hình quản lý hiện nay, dù đã có sự phân cấp nhưng nhiều vấn đề “nóng” vẫn phải chờ xin ý kiến từ cấp trên. Trong khi việc quản lý lại qua rất nhiều cấp, nhiều tầng nấc nên để giải quyết được thì sự việc đã "nguội". Do đó, cần thiết phải có sự phân cấp quản lý hợp lý giữa chính quyền nông thôn và chính quyền đô thị để các đô thị chủ động tự quyết định, tự chịu trách nhiệm về quyết định của mình.

Nhiều chuyên gia cho rằng, cùng với Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế đặc thù cho TP Hồ Chí Minh, việc Bộ Chính trị đồng ý cho Hà Nội xây dựng thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị là hướng mở để phát triển đô thị. Vấn đề hiện nay là lựa chọn mô hình nào, cần triển khai ra sao để có một chính quyền đô thị phù hợp với Hà Nội, hướng tới cải cách toàn diện các lĩnh vực, nhưng ưu tiên đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền và tăng cường tự quản cho địa phương. Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng cho rằng, theo quy định của pháp luật hiện hành, mô hình tổ chức chính quyền địa phương ở Việt Nam về cơ bản giống nhau, đều tổ chức 3 cấp chính quyền (tỉnh, huyện, xã) và vẫn dựa trên cách thức quản lý của chính quyền nông thôn. Trên thế giới, mô hình chính quyền đô thị đã được nhiều nước xây dựng theo hướng tinh gọn, giảm bớt các tầng, nấc trung gian, bảo đảm tính nhanh nhạy trong công tác quản lý. Điều này là rất cần thiết với Thủ đô Hà Nội. Bởi, chính quyền ở các quận nội thành được tổ chức và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn tương tự như chính quyền ở địa bàn nông thôn cùng cấp, dẫn tới nhiều vấn đề cấp thiết của đô thị không được giải quyết kịp thời.

Nguyên Phó Viện trưởng Viện Khoa học Quản lý Nhà nước (Bộ Nội vụ) Dương Quang Tung cho rằng: Hà Nội không chỉ áp dụng mô hình chính quyền đô thị tại các quận trung tâm mà cần mở rộng ra các đô thị vệ tinh và những TP này sẽ trực thuộc TP Hà Nội. Còn các quận cũ như Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa... thì sẽ không tổ chức HĐND quận, huyện, phường mà HĐND TP Hà Nội sẽ trực tiếp quyết định những vấn đề liên quan đến chức năng, vai trò của HĐND. Nếu áp dụng mô hình chính quyền đô thị này sẽ tạo ra bộ máy chính quyền tinh gọn, trách nhiệm rõ ràng, hiệu quả được nâng cao.

Xây dựng chính quyền đô thị còn là để tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong thực hiện vai trò quản lý hành chính nhà nước, giải quyết các vấn đề phát sinh kịp thời hơn, từ đó sẽ nâng cao chất lượng sống của người dân. Việc thí điểm xây dựng Đề án tổ chức quản lý theo mô hình chính quyền đô thị sẽ khiến Hà Nội tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử và thu hút nguồn nhân lực được đào tạo chất lượng cao vào bộ máy quản lý, điều hành… tạo tiền đề cho một chính quyền hiệu lực, hiệu quả phù hợp với thực tế phát triển.