Năm nay, Việt Nam kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 76 vào một thời điểm khó khăn do tình hình dịch bệnh trong nước cũng như trên Thế giới diễn biến phức tạp. Nhân dịp này, tôi xin chúc người dân Việt Nam sức khỏe, an toàn, hạnh phúc và thịnh vượng. Tôi hy vọng rằng bất chấp những khó khăn, dịp kỷ niệm này sẽ vẫn là một sự kiện đáng nhớ.

Việt Nam và Ba Lan có truyền thống hợp tác hữu nghị lâu đời. Thật vậy, vô số những hoạt động thể hiện tình đoàn kết trong 71 năm qua đã làm cho mối quan hệ song phương này trở nên thật đặc biệt và sâu sắc. Sự gắn bó bền chặt đó càng quý giá trong những thời điểm khó khăn như hiện nay, nhất là trong đại dịch Covid-19.

Ba Lan là một trong những quốc gia đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam và mở Đại sứ quán tại Hà Nội từ năm 1954. Trong những năm 1954–1975, Ba Lan cũng là quốc gia duy nhất tham gia vào Ủy ban Quốc tế về Giám sát và Kiểm soát sau Hiệp định Genève năm 1954 và Hiệp định Hòa bình Paris năm 1973. Trong chiến tranh và thời kì tái thiết sau chiến tranh, Ba Lan đã thực hiện nhiều dự án hỗ trợ phát triển tại Việt Nam, trong đó có những dự án đã trở thành biểu tượng của tình hữu nghị. Những ví dụ điển hình có thể kể đến như Trường Hữu nghị Việt Nam-Ba Lan ở Hà Nội (ngày nay là một trong những trường trung học lớn nhất thủ đô), Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam-Ba Lan ở Vinh, và việc bảo tồn, trùng tu các di tích vô giá ở Hội An, Huế và Mỹ Sơn, do Kazimierz Kwiatkowski (“Kazik”) chỉ đạo thực hiện.

Cho đến nay, Đại sứ quán Ba Lan tại Hà Nội vẫn tiếp tục hỗ trợ các dự án này. Trong hai năm qua, Đại sứ quán đã làm việc với nhà đầu tư Ba Lan lớn nhất tại Việt Nam để giúp nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật số của trường Hữu nghị cũng như tổ chức các khóa đào tạo tiếng Anh nâng cao và khoa học tự nhiên. Năm 2021, Đại sứ quán Ba Lan sẽ hỗ trợ trang thiết bị y tế cho bệnh viện ở Vinh. Đến tháng 10/2021, một hội thảo khoa học Việt Nam-Ba Lan sẽ được tổ chức với sự hợp tác của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội nhân kỷ niệm 40 năm ngày các chuyên gia trùng tu Ba Lan đến Việt Nam.

Trong hơn bảy thập kỷ qua, nhiều sinh viên Việt Nam đã chọn các trường đại học của Ba Lan để hiện thực hóa giấc mơ giảng đường. Trong những thế hệ học trò đó có một số người đã ở lại Ba Lan và tạo ra một cộng đồng người Việt sôi động và thịnh vượng, một trong những cộng đồng lớn nhất ở Châu Âu. Còn những người trở về Việt Nam đã có nhiều đóng góp vào công cuộc tái thiết quê hương sau chiến tranh. Chính họ đã làm sinh động mối quan hệ Việt Nam- Ba Lan, một nhịp cầu của tình hữu nghị giúp gắn kết hai dân tộc và sẽ vun đắp hơn nữa trong những năm tới.

Ngày càng nhiều sinh viên Việt Nam quyết định theo học tại Ba Lan, tập trung chủ yếu vào các chuyên ngành được giảng dạy bằng tiếng Anh. Một số người được nhận học bổng chính phủ và các chương trình học bổng do Cơ quan Trao đổi Học thuật Quốc gia (NAWA) trao tặng, bao gồm học bổng Banach và Ulam. Đáng chú ý là các khóa học tiếng Ba Lan đã được khai giảng tại Đại học Hà Nội và Đại học Mỏ Địa chất Hà Nội vào năm 2019 và 2020. Cơ hội hấp dẫn, tiêu chuẩn lao động châu Âu cũng như chi phí sinh hoạt phải chăng đã thu hút ngày càng nhiều người Việt làm việc tại Ba Lan.

Ngay cả khi đại dịch khiến nhiều hoạt động bị hạn chế, người Việt vẫn có cơ hội để tìm hiểu thêm về văn hóa Ba Lan. Điển hình là cuộc thi trên Wikipedia tiếng Việt lần thứ 3 do Đại sứ quán Ba Lan tại Hà Nội tổ chức, thu hút hơn 1.500 bài dự thi. Chủ đề của năm nay là di sản của các nước V4 (Ba Lan, Hungary, Cộng hòa Séc và Slovakia) để kỷ niệm 30 năm thành lập V4 (1991-2021). Năm nay khi Ba Lan giữ chức  Chủ tịch Nhóm Visegrad (V4), thư viện “Góc Visegrad” và “Phòng Ba Lan” đã được ra mắt tại Nhà hàng The Slavic Tea House (Xuân Diệu, Hà Nội), giúp du khách khám phá văn học, âm nhạc, nghệ thuật thị giác và ẩm thực Ba Lan cùng ba nước Trung Âu.

Giá trị trao đổi kinh tế Việt Nam- Ba Lan cũng ngày càng tăng dù có bất ổn kinh tế toàn cầu. Kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 3,7 tỷ USD vào năm 2020 và 2,3 tỷ USD trong nửa đầu năm 2021. Hiệp định Thương mại tự do EU-Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực vào tháng 8 năm ngoái cũng mang lại cơ hội lớn cho phát triển kinh tế song phương.

Bất chấp tình hình đại dịch khó khăn trên khắp thế giới, sự liên hệ giữa hai bên vẫn được duy trì ở mọi cấp độ chính trị. Gần đây nhất là cuộc điện đàm giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao. Năm ngoái, chúng tôi đã kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với một cuộc triển lãm tranh Ba Lan tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Vào tháng 11 năm 2020, các cuộc tham vấn chính trị đã được tổ chức trực tuyến ở cấp Thứ trưởng ngoại giao, và Bộ Tài chính hai bên đã ký một biên bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực thuế và tài chính công.

Sự ủng hộ lẫn nhau trong cuộc chiến chống đại dịch đã phản ánh chiều sâu và tình hữu nghị của hai dân tộc. Như Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Paweł Jabłoński đã nói khi Ba Lan chuyển tặng hơn nửa triệu liều vaccine cho Việt Nam hôm 20/8: “Giúp nhau trong hoạn nạn là thước đo thực sự của tình hữu nghị. Chúng tôi vẫn không quên những nghĩa cử của cộng đồng người Việt ở Ba Lan khi bắt đầu đại dịch Covid-19. Khi tình hình dịch bệnh ở Việt Nam trở nên phức tạp, chúng tôi thấy phải có trách nhiệm hành động tương tự.”

Vì lẽ đó, khi Việt Nam kêu gọi Ba Lan hỗ trợ, đất nước chúng tôi đã không thờ ơ. Ngày 21/8, đúng một tháng sau khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gửi thư cho Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki, Ba Lan đã trao tặng 501.600 liều vaccine AstraZeneca giúp Việt Nam trong cuộc chiến chống Covid-19.

Sắp tới, một máy bay quân sự Ba Lan sẽ chuyên chở 8 tấn thiết bị y tế trị giá khoảng 3,6 triệu USD đến TP.HCM, gồm máy trợ thở và các thiết bị y tế khác mà chính quyền thành phố ưu tiên. Ba Lan cũng đã công bố kế hoạch đảm bảo việc bán lại vaccine Covid-19 cho Việt Nam với mục đích phi lợi nhuận.

Thực sự, Việt Nam đã ứng phó với đại dịch một cách nhanh chóng và hiệu quả ngay từ những ngày đầu. Nhưng sự xuất hiện của các biến thể mới của virus SARS-CoV-2 khiến thình trở nên phức tạp hơn. Chính quyền các cấp, nhân viên y tế và người dân đang làm hết sức mình để giảm thiểu thiệt hại về người.

Tôi hy vọng rằng sự đóng góp và hỗ trợ của Ba Lan sẽ giúp Việt Nam sớm vượt qua đại dịch và thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế. Qua đó, tôi cũng hy vọng sẽ vun đắp hơn nữa mối quan hệ hữu nghị và hợp tác chặt chẽ giữa Ba Lan và Việt Nam trong những năm tới.

23:15 02/09/2021