Đó là thông tin được Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) Trần Việt Hòa đưa ra tại buổi họp chiều ngày 7/6 về tình hình cung ứng điện giai đoạn vừa qua.
Mực nước chết chưa có tiền lệ
Theo ông Trần Việt Hòa, nắng nóng gay gắt và tác động của hiện tượng El Nino diễn ra tại nhiều địa phương làm tăng nhu cầu điện sinh hoạt, kết hợp với tình trạng nước về các hồ thuỷ điện rất thấp đã gây ảnh hưởng rất lớn đến việc cung ứng điện trong mùa khô năm 2023.
Tính đến ngày 6/6, hầu hết các hồ thủy điện lớn miền Bắc đã về mức nước chết gồm: Lai Châu, Sơn La, Tuyên Quang, Bản Chát, Hủa Na, Thác Bà. Riêng hai hồ thủy điện Lai Châu và Sơn La đã phải chạy xuống dưới mực nước chết.
Duy nhất hồ thủy điện Hòa Bình còn nước trong hồ và có thể duy trì phát điện đến khoảng ngày 12 - 13/6. Tổng công suất không huy động được của các nguồn thủy điện miền Bắc nêu trên sẽ ở mức 5.000MW và có thể lên đến 7.000MW khi hồ thủy điện Hòa Bình về mực nước chết.
Như vậy, tính đến ngày 6/6, công suất khả dụng của thuỷ điện là 3.110MW chỉ đạt 23,7% công suất lắp. “Tổng công suất không huy động được của các nguồn thủy điện miền Bắc nêu trên sẽ ở mức 5.000 MW và có thể lên đến 7.000MW khi hồ thủy điện Hòa Bình về mực nước chết. Tính đến ngày 6/6, công suất khả dụng của thuỷ điện là 3.110MW chỉ đạt 23,7% công suất lắp” – vị này thông tin.
Về nguồn nhiệt điện
Trong thời gian vừa qua, dù nỗ lực nhưng do thời tiết nắng nóng, nhiệt độ tăng cao, các tổ máy hoạt động tối đa công suất trong thời gian dài dẫn đến những sự cố về thiết bị (chủ yếu là xì ống sinh hơi, xì bộ hâm, bộ quá nhiệt, máy nghiền than, bơm cấp...).
Ngoài ra, nhiều tổ máy nhiệt điện than bị sự cố dài ngày (Vũng Áng 1 tổ, Phả Lại 1 tổ, Cẩm Phả 1 tổ, Nghi Sơn 2 1 tổ). Điển hình như ngày như 1/6, tổng công suất không huy động được từ các nhà máy nhiệt điện than miền Bắc bị sự cố và suy giảm công suất lên đến 1.030MW.
Mặc dù nguồn nhiên liệu than cho phát điện đã được cấp tương đối đảm bảo nhưng cập nhật đến ngày 6/6, nguồn nhiệt điện than miền Bắc chỉ huy động được 11.934MW chiếm 76,6% công suất lắp.
Khả năng truyền tải điện từ miền Trung ra miền Bắc qua đường dây 500kV Bắc - Trung luôn ở ngưỡng giới hạn cao (giới hạn tối đa từ 2.500 - 2.700MW) dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ sự cố.
Như vậy, tổng công suất khả dụng của hệ thống điện miền Bắc (bao gồm cả điện nhập khẩu) có thể huy động để đáp ứng nhu cầu phụ tải điện chỉ đạt mức 17.500 - 17.900MW (khoảng 59,2% công suất lắp đặt). Công suất này đã bao gồm khoảng từ 2.500 - 2.700MW truyền tải từ miền Nam và miền Trung ra Bắc (cung đoạn đường dây 500kV Nho Quan - Hà Tĩnh).
Trong khi đó, nhu cầu sử dụng điện ở khu vực miền Bắc có thể lên mức 23.500 - 24.000MW trong những ngày nắng nóng sắp tới. Dẫn đến, hệ thống điện miền Bắc sẽ thiếu hụt khoảng 4.350MW với sản lượng không đáp ứng được trung bình ngày khoảng là 30,9 triệu kWh (ngày cao nhất có thể lên tới 50,8 triệu kWh).
Trước tình hình có khả năng ảnh hưởng đến an toàn vận hành hệ thống điện, trong những ngày vừa qua EVN đã phải tiến hành điều tiết giảm phụ tải tại miền Bắc, ngày 5/6 tổng công suất phụ tải tiết giảm là 3.609MW lúc 16h30, trong đó tiết giảm phụ tải công nghiệp lớn nhất khoảng 1.423MW, tiết giảm phụ tải sinh hoạt lớn nhất là 1.264MW.
Phó Tổng Giám đốc EVN Ngô Sơn Hải cho biết, công suất khả dụng của khu vực miền Bắc chỉ đáp ứng được khoảng 17.000MW. Như vậy, với nhu cầu sử dụng điện lên tới 20.000 - 24.000MW trong những ngày nắng nóng, sẽ thiếu hụt và phải cắt giảm 30% sản lượng điện vào những ngày nắng nóng.
Trưởng Ban Kinh doanh EVN Nguyễn Quốc Dũng xác nhận, mức tiết giảm điện trong những ngày vừa qua khoảng 30% nhu cầu sử dụng điện vào một số thời điểm cao điểm.
Theo đó, EVN sẽ ưu tiên cấp điện cho các phụ tải điện quan trọng được các tỉnh, thành phố phê duyệt cũng như các sự kiện chính trị, xã hội quan trọng. Với các khách hàng, EVN sẽ ưu tiên cho các phụ tải như cấp nước, sản xuất, đơn vị sử dụng nhiều lao động. Việc tiết giảm sẽ có các UBND tỉnh và Sở Công Thương địa phương cùng giám sát.
Về việc thiếu điện đã được dự báo nhiều năm trước, Thủ tướng cũng đã yêu cầu có kiểm điểm trong việc đảm bảo cấp điện, Bộ Công Thương và EVN đã kiểm điểm thế nào… cũng là những vấn đề được nêu ra tại họp báo.
Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực Trần Việt Hòa cho hay, Thủ tướng đã giao Bộ Công Thương thực hiện các giải pháp cấp bách để đảm bảo điện. Tới đây, Bộ Công Thương sẽ báo cáo Thủ tướng và có kế hoạch triển khai theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Tại cuộc họp, lãnh đạo Cục Điều tiết điện lực, EVN cũng chia sẻ và gửi lời xin lỗi đến người dân vì để xảy ra thiếu điện. Việc thiếu điện là trách nhiệm không thể biện minh của cơ quan quản lý nhà nước và ngành điện, chúng tôi xin gửi lời xin lỗi tới tất cả nhân dân, doanh nghiệp
Đề ra giải pháp trước mắt
Từ tình hình thực tế, lãnh đạo Bộ Công Thương yêu cầu EVN tập trung huy động hiệu quả mọi nguồn lực, trong chỉ đạo điều hành thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện.
Trong đó, duy trì độ sẵn sàng các nhà máy/tổ máy nhiệt điện, đẩy nhanh thời gian khắc phục sự cố nhanh nhất có thể;
Vận hành hệ thống điện hợp lý, cố gắng tăng huy động nhiệt điện để ngăn chặn suy giảm mực nước thuỷ điện; đẩy mực nước các hồ thủy điện lớn lên khỏi mực nước chết càng sớm càng tốt;
Chủ động xây dựng các kịch bản linh hoạt ứng phó với những khó khăn về cung ứng điện nhằm giảm thiểu thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp
Cùng với đó, tăng cường huy động các nhà máy năng lượng tái tạo, đẩy nhanh tiến độ đưa các nhà máy năng lượng tái tạo chuyển tiếp vào vận hành. Đến nay đã huy động 18 nhà máy năng lượng tái tạo chuyển tiếp với công suất 1.115,62 MW (bao gồm các nhà máy vận hành thử nghiệm và vận hành thương mại).
Ngoài ra, tập trung cao độ thực hiện hiệu quả các giải pháp về tăng cường tiết kiệm điện, đặc biệt trong tháng 6/2023.
Không chỉ ở Việt Nam, nhiều quốc gia châu Á cũng đang thiếu điện trong nắng nóng kỷ lục. Điển hình như Ấn Độ, Thái Lan, Bangladesh, thậm chí cả Trung Quốc cũng đang phải chủ động cắt điện luân phiên hoặc giới hạn cung ứng điện cho sản xuất để đảm bảo nguồn cung. Vân Nam (Trung Quốc) là tỉnh có nguồn thuỷ điện chiếm tỷ trọng 72% tổng công suất, nắng nóng khô hạn đã dẫn đến thiếu nguồn và phải áp dụng chế độ phân bổ điện cho các cơ sở sản xuất công nghiệp sử dụng năng lượng trọng điểm cũng như áp dụng các biện pháp chặt chẽ để kiểm soát điện năng tiêu thụ.
