Bộ GD&ĐT: Không cộng điểm cho học sinh giỏi cấp tỉnh,TP trong tuyển sinh lớp 10

Tranh cãi về cơ chế ưu tiên cho học sinh giỏi TP

“Nên có cơ chế ưu tiên HSG cấp tỉnh, TP hay không?” là vấn đề gây tranh cãi suốt nhiều năm qua.

Dưới góc nhìn của nhà quản lý giáo dục, hiệu trưởng các nhà trường, giáo viên ôn luyện đội tuyển, học sinh đi thi và phụ huynh có con đi thi, đa phần ý kiến cho rằng: “Việc có cơ chế ưu tiên đối với học sinh đạt giải Nhất hoặc học sinh đạt giải cao các môn văn hóa tại kỳ thi HSG cấp tỉnh, TP lớp 9 là điều nên làm và sớm thực hiện”.

Lý do đưa ra, trước hết bởi công tác đào tạo học sinh mũi nhọn cấp THPT thực sự phải được tạo nguồn từ cấp THCS. Thứ nữa, học sinh tham gia thi HSG cấp tỉnh, TP đều là những học sinh ưu tú; có ý thức học tập, rèn luyện tốt; được phát hiện bồi dưỡng từ sớm lại bỏ nhiều thời gian tập trung ôn luyện; công tác tổ chức thi nghiêm túc, bài bản. Vì thế, việc cộng điểm cho các em là hoàn toàn xứng đáng.

Theo nhiều nhà sư phạm, nhà quản lý, hiện có sự không công bằng giữa trường THPT chuyên trực thuộc tỉnh, TP và trường THPT chuyên trực thuộc các trường đại học. Cụ thể, trường chuyên thuộc tỉnh, TP không được phép ưu tiên học sinh đạt giải Nhất HSG cấp tỉnh, TP nhưng trường THPT chuyên trực thuộc đại học lại được tuyển thẳng (khoảng 10% chỉ tiêu) với học sinh đạt giải Nhất HSG cấp tỉnh, TP.

“Hàng năm, trường chúng tôi mất một lượng không nhỏ học sinh đạt giải Nhất HSG TP môn Khoa học tự nhiên vào các trường chuyên trực thuộc đại học”, hiệu trưởng một trường THPT chuyên tại Hà Nội nêu thực tế.

Đó là chưa kể, không ít trường THPT tư thục, trường quốc tế, trường THPT công lập tự chủ tại chính có nhiều chính sách đãi ngộ tốt, trải thảm đỏ mời học sinh giỏi.

Từng có cô giáo dạy trường chuyên với kinh nghiệm lâu năm trong tuyển chọn và bồi dưỡng đội tuyển HSG chia sẻ: “Mời học sinh vào đội tuyển HSG quá khó vì hiện học sinh có năng lực cũng không mặn mà việc vào đội tuyển. Thậm chí các em thích sinh hoạt ở các CLB ngoại khóa hơn là ôn thi. Một trong các nguyên nhân là bởi, đi thi HSG có được giải cũng không có ưu tiên gì, vậy không ôn, không thi cho đỡ mất thời gian!”.

Từ thực trạng trên, giáo viên, học sinh, phụ huynh ở một số địa phương trên cả nước, trong đó có Hà Nội đã nhiều lần kiến nghị lên Bộ GD&ĐT về việc cần có cơ chế ưu tiên đối với học sinh đạt giải cao tại các kỳ thi HSG cấp TP lớp 9 trong kỳ tuyển sinh lớp 10, mục đích để tăng tính động viên, khuyến khích các em.

Là phụ huynh có con thi HSG cấp TP, chị Thùy Vân cho hay: “Học sinh được chọn vào đội tuyển của từng môn để ôn thi HSG đều là những bạn nhận thức tốt và rất nề nếp. Đa số các con được ôn luyện nhiều năm liền để thi cấp quận, sau đó lớp 9 sẽ ôn thi HSG cấp tỉnh, TP. Trước mỗi đợt thi, các con phải bỏ các môn còn lại để tập trung ôn thi HSG, thi xong mới quay ra ôn 3 môn để thi vào lớp 10. Các con học vất vả và thực sự rất nghiêm túc; do vậy, việc cộng điểm ưu tiên với học sinh có giải HSG là hoàn toàn hợp lý và cũng tạo động lực cho cô và trò cố gắng trong giai đoạn ôn thi”.

Ngược lại, có phụ huynh cho rằng, học sinh đạt giải tại kỳ thi HSG cấp tỉnh, TP vốn là HSG rồi, tại sao lại ưu tiên? Kỳ thi HSG là sân chơi trí tuệ, thi để khẳng định năng lực, được ôn luyện, được trải nghiệm và phát triển bản thân chứ không phải thi để được ưu tiên hay cộng điểm.

“Thi HSG là 1 bước để thử sức với kỳ thi chuyên vì khi ôn thi HSG là các con cũng được ôn môn chuyên; ôn thi HSG chỉ được chứ không mất gì.  Hơn nữa, ôn và thi HSG cũng gói gọn ở học kỳ 1 lớp 9; các con còn kỳ 2 ôn thi vào lớp 10. Theo tôi, việc ưu tiên hay cộng điểm thi cho HSG là không cần thiết”, phụ huynh Minh Phạm bày tỏ.

Hiện không có cơ chế ưu tiên cho HSG cấp tỉnh, TP

Xung quanh thông tư quy định về các đối tượng tuyển thẳng, ưu tiên tại kỳ thi tuyển sinh lớp 10, Bộ GD&ĐT cho hay, một trong những căn cứ rất quan trọng được Bộ GD&ĐT đưa ra để xây dựng thông tư cũng như xin ý kiến ban hành thông tư theo đúng quy trình của việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật là làm sao đảm bảo được sự công bằng nhất đối với tất cả các em học sinh.

Những đối tượng được tuyển thẳng đều là những đối tượng chính sách cần có sự ưu tiên để tạo điều kiện cho các đối tượng đó có thể tiếp tục học tập ở cấp phổ thông. Ngoài ra, một phần ưu tiên dành cho các em học sinh đã tham gia các giải quốc gia, quốc tế về văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao và Cuộc thi KHKT.

Điều này có nghĩa, những thí sinh có giải HSG cấp tỉnh, cấp TP không được hưởng bất cứ ưu tiên nào tại kỳ tuyển sinh vào lớp 10 THPT theo quy định của Quy chế tuyển sinh hiện nay.

Vụ trưởng Vụ giáo dục Trung học – Bộ GD&ĐT Nguyễn Xuân Thành phân tích rõ: Trước hết, Bộ chỉ có quy chế thi HSG quốc gia dành cho học sinh THPT, không có quy định thi học sinh giỏi cấp THCS, cũng không có trường chuyên cấp THCS.

Chúng ta cần thấy rằng giải HSG thì xét theo từng môn, trong khi tuyển sinh lớp 10 gồm nhiều môn. Một học sinh THCS giỏi Toán, cần được khuyến khích phát triển môn này, nhưng không đồng nghĩa bỏ môn khác. Bởi như vậy, các em có thể bỏ lỡ cơ hội để biết mình có năng lực ở các môn khác hay không.

Chưa kể, nếu tuyển thẳng HSG cấp tỉnh, các em chỉ tập trung môn đó từ lớp 7, lớp 8, bỏ qua các môn khoa học tự nhiên, xã hội, không biết những môn này hay ra sao, dẫn đến chọn các môn học ở cấp THPT không phù hợp.

Vì vậy, các chính sách cấp THCS hướng tới việc phát triển toàn diện năng lực, kiến thức nền tảng. Đây cũng là lý do không có trường chuyên ở bậc THCS.

“Trước kiến nghị của các địa phương về việc cộng điểm ưu tiên, Bộ sẽ nghiên cứu, đánh giá cụ thể và tính đến những yếu tố ghi nhận kết quả của học sinh một cách bền vững, giúp các em học thật, hình thành năng lực thật”, Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành cho biết.