Sau hai ngày trong khuôn khổ chuyến thăm Nga, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp tục đưa ra những phát biểu ấm áp nâng cao tình hữu nghị giữa Trung Quốc và Nga, đồng thời hai bên cũng đề cập tới triển vọng hòa bình của Ukraine.
Nhiều thỏa thuận được ký kết
Chuyến thăm của ông Tập tới Moscow - từ lâu đã được Điện Kremlin chào mời như sự ủng hộ từ người bạn quyền lực nhất. Hai nhà lãnh đạo khẳng định coi nhau như những người bạn thân thiết, hứa hẹn hợp tác kinh tế và mô tả quan hệ giữa hai nước là tốt đẹp nhất từ trước đến nay.
Đến tối 21/3 (giờ địa phương), hội nghị thượng đỉnh đã đưa ra tổng cộng 14 tuyên bố, nghị định thư, bản ghi nhớ và thỏa thuận.
Trong hai tuyên bố chung, Nga và Trung Quốc đã cam kết “làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác toàn diện và tương tác chiến lược bước vào một kỷ nguyên mới”, đồng thời xây dựng một kế hoạch phát triển cho các lĩnh vực hợp tác kinh tế quan trọng đến năm 2030.
Theo RT, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ký kết hơn chục văn bản về tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực từ thương mại, công nghiệp đến khoa học và quân sự.
Như một phần trong lời chúc mừng của mình, tổng thống Nga đã trích dẫn từ 'I Ching' ('Cuốn sách về những thay đổi'), để nói rằng người dân Nga và Trung Quốc có một "tâm hồn chung" và có thể vượt qua mọi trở ngại bằng sức mạnh chung.
Phát biểu với các phóng viên sau cuộc hội đàm, ông Putin nói rằng quan hệ giữa Trung Quốc và Nga đang ở "mức cao nhất trong lịch sử" và hợp tác kinh tế và thương mại là ưu tiên của cả hai chính phủ.
Thương mại của Trung Quốc với Nga đạt mức cao kỷ lục vào năm 2022, tăng 30% khi Moscow chịu ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt. Thương mại song phương đang trên đà đạt hơn 200 tỷ USD trong năm nay.
Ông Putin đã tán thành việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong các thỏa thuận thương mại với các nước khác ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh.
Ông Tập và ông Putin cũng thảo luận về việc tăng quy mô thương mại, phát triển hơn nữa cơ sở hạ tầng hậu cần và xuyên biên giới, mở rộng hợp tác nông nghiệp để đảm bảo an ninh lương thực cho cả hai nước và cải thiện hợp tác trong trao đổi năng lượng, khoáng sản, kim loại và các sản phẩm hóa học. Trung Quốc và Nga cam kết mở rộng hợp tác trong lĩnh vực công nghệ, công nghệ thông tin và AI.
“Bằng cách kết hợp tiềm năng khoa học và năng lực sản xuất phong phú, Nga và Trung Quốc có thể trở thành những nhà lãnh đạo thế giới trong lĩnh vực công nghệ thông tin, an ninh mạng và trí tuệ nhân tạo,” ông Putin nói với các phóng viên.
Một quan hệ đối tác quân sự mới
Ông Putin mô tả mối quan hệ giữa Nga và Trung Quốc khác với các liên minh chính trị-quân sự đã phát triển trong Chiến tranh Lạnh, nói rằng chúng “vượt trội so với hình thức hợp tác giữa các quốc gia và không có bản chất đối đầu”.
Moscow và Bắc Kinh đã đồng ý “thường xuyên tiến hành các cuộc tuần tra chung trên biển và trên không và các cuộc tập trận chung”, phát triển trao đổi và hợp tác quân sự bằng cách sử dụng tất cả các cơ chế song phương sẵn có, đồng thời tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau giữa các lực lượng vũ trang của họ.
Thúc đẩy quan hệ với Nga là “một lựa chọn chiến lược mà Trung Quốc đã đưa ra trên cơ sở lợi ích cơ bản của chính mình và các xu hướng phổ biến của thế giới,” ông Tập cho biết.
Đề xuất hòa bình Ukraine
Tổng thống Nga đã ca ngợi lộ trình hòa bình do Trung Quốc đề xuất vào tháng trước, nói rằng nhiều yếu tố của nó “có thể được coi là nền tảng cho một giải pháp hòa bình khi họ sẵn sàng cho điều đó ở phương Tây và ở Kiev”.
Tuy nhiên, ông Putin chỉ ra rằng, cả Ukraine và những nước ủng hộ ở phương Tây hiện không sẵn sàng thảo luận về hòa bình.
“Chúng tôi luôn ủng hộ hòa bình và đối thoại, và chúng tôi kiên quyết đứng về phía lẽ phải của lịch sử,” ông Tập nói.
Phản ứng trước cuộc họp, Nhà Trắng cho biết quan điểm của Trung Quốc là không công bằng, đồng thời kêu gọi Bắc Kinh gây áp lực buộc Nga phải rút quân khỏi lãnh thổ có chủ quyền của Ukraine để chấm dứt chiến tranh.
Ông Putin và ông Tập đã ký một thỏa thuận hợp tác "không giới hạn" vào năm ngoái chỉ vài tuần trước khi Nga tấn công Ukraine.
Phương Tây phần lớn bác bỏ kế hoạch hòa bình của Tập Cận Bình đối với Ukraine. Mặt khác, Kiev đã thận trọng hơn, thận trọng chào đón kế hoạch này khi Trung Quốc công bố vào tháng trước.
Chuyến đi đáng chú ý
Trong diễn biến liên quan, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã có chuyến thăm Ukraine và gặp Tổng thống Volodymyr Zelensky, cùng thời điểm ông Tập đang có chuyến thăm Nga.
Ông Kishida đã đi thăm Bucha ở ngoại ô thủ đô, đặt vòng hoa bên một nhà thờ dành một phút im lặng và cúi đầu.
Tại cuộc họp báo với ông Kishida, ông Zelensky cho biết Kiev đã mời Trung Quốc ký vào kế hoạch hòa bình do chính Ukraine đề xuất nhưng không nhận được hồi âm. Ông Zelensky cho biết đã nhiều lần kêu gọi ông Tập hội đàm.
Kiev nói rằng không thể có đàm phán hòa bình với Nga trừ khi nước này rút quân. Trong khi đó, Moscow nói Kiev phải chấp nhận "thực tế" lãnh thổ - ám chỉ tuyên bố của họ đã sáp nhập các vùng lãnh thổ tại Ukraine.
Trong tháng qua, Washington nói rằng họ lo ngại Bắc Kinh có thể trang bị vũ khí cho Nga, điều mà Trung Quốc phủ nhận.
