Hoàn thành các mục tiêu
Trong năm 2023, Bộ Xây dựng đã ban hành 22 Chương trình hành động, kế hoạch; 4 Chỉ thị để thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các Quyết định, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Làm việc với 3 tỉnh về tình hình sản xuất kinh doanh, đầu tư công, xây dựng hạ tầng và xuất nhập khẩu; thực hiện nhiệm vụ Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ đã làm việc với 4 địa phương về việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện các dự án bất động sản.
Bộ Xây dựng đã vượt và đạt 10/12 chỉ tiêu đề ra, trong đó hoàn thành 5/5 chỉ tiêu được Chính phủ giao, như: Tăng trưởng ngành xây dựng tăng 7,06%, đóng góp 0,51 điểm phần trăm trong GDP chung; Tỷ lệ đô thị hóa đạt 42,7%; Diện tích nhà ở bình quân cả nước 26 m2 sàn/người; Tỷ lệ dân cư khu vực thành thị được cung cấp nước sạch qua hệ thống cấp nước tập trung 96%; Tỷ lệ thất thoát, thất thu nước sạch 16%; Tỷ lệ thu gom xử lý nước thải 17%.
Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS nhiều nội dung đổi mới
Tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV đã đồng thời thông qua 2 dự án luật quan trọng do Bộ Xây dựng là cơ quan chủ trì soạn thảo gồm: Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 ngày 27/11/2023, Luật Kinh doanh BĐS số 29/2023/QH15 ngày 28/11/2023. Hai Luật này đã thể chế hóa đầy đủ, kịp thời quan điểm, chủ trương của Đảng, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, kế thừa, ổn định của hệ thống pháp luật; sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế trong chính sách, pháp luật đã được chỉ ra trong quá trình tổng kết thi hành Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh BĐS 2014; giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các chính sách, pháp luật có liên quan đến nhà ở như đất đai, đầu tư, xây dựng, tài chính, tín dụng…
Triển khai hiệu quả Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị
Nhằm cụ thể hóa và triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/01/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 148/NQ-CP của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 06-NQ/TW, Bộ Xây dựng đã thực hiện nhiều nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, nổi bật là việc đề xuất “luật hóa” việc quản lý, phát triển đô thị; quy hoạch đô thị và nông thôn; quản lý cấp, thoát nước.
Xây dựng, hoàn thiện Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn, dự kiến trình Quốc hội XV cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7, thông qua tại Kỳ họp thứ 8; hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Quản lý phát triển đô thị và Luật Cấp, thoát nước trình Chính phủ, đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng pháp luật, pháp lệnh năm 2025. Việc xây dựng đồng bộ 3 luật này sẽ giúp hệ thống hóa, gắn kết các quy định pháp luật liên quan trong chính sách hiện nay về quản lý phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật đô thị, cấp, thoát nước.
Chính sách phát triển NƠXH
Bộ Xây dựng đã trình và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH giai đoạn 2021 - 2030”; phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho chủ đầu tư và người mua nhà tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ vay.
Đến nay trong giai đoạn 2021 - 2025, cả nước đã có 475 dự án NƠXH dành cho đối tượng thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp với quy mô 432.698 căn đã hoàn thành và đang triển khai đầu tư xây dựng; đã có 23 tỉnh công bố danh mục 54 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 25.884 tỷ đồng.
Tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy thị trường BĐS
Trong bối cảnh thị trường BĐS gặp nhiều khó khăn, Bộ Xây dựng đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết số 33/2023/NQ-CP. Tham mưu Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chủ trì 2 Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ, thúc đẩy thị trường BĐS phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững và ban hành nhiều công điện, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp trong ngắn hạn cũng như lâu dài để tháo gỡ, thúc đẩy thị trường BĐS và các vấn đề về thể chế.
Lần đầu tiên tổ chức Triển lãm quốc tế Kiến trúc
Trong năm 2023, Bộ Xây dựng đã hoàn thành 2 Quy hoạch quốc gia, được Thủ tướng Chính phủ phê Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản làm VLXD thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; và đang trình phê duyệt Quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đồng thời, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 14 nhiệm vụ, 15 đồ án quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng; Tham gia ý kiến đối với 5 quy hoạch vùng: Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Trung du miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ - duyên Hải miền Trung, Tây Nguyên và 55 quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Có ý kiến đối với 135 nhiệm vụ, đồ án quy hoạch thuộc thẩm quyền phê duyệt của UBND cấp tỉnh.
Đặc biệt, lần đầu tiên Triển lãm quốc tế EXPO Kiến trúc 2023 tại TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang nhằm tiếp tục nghiên cứu, tìm kiếm những định hướng mới, giải pháp mới trên cả phương diện lý luận, sáng tác, đào tạo và quản lý cho sự phát triển của kiến trúc Việt Nam; tận dụng cơ hội, giải quyết các thách thức thực tiễn và đáp ứng yêu cầu phục vụ người dân, phục vụ sự phát triển bền vững của đất nước.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền
Bộ Xây dựng đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 35/2023/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định thuộc lĩnh vực nhà nước của Bộ, trọng tâm là tiếp tục phân cấp thẩm quyền thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở, kiểm tra công tác nghiệm thu công trình xây dựng; quyết định các khu vực phát triển đô thị, khu vực được chuyển quyền sử dụng đất; cấp giấy phép hoạt động xây dựng cho nhà thầu nước ngoài; cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động thí nghiệm chuyên ngành xây dựng…; bổ sung quy định về kiểm tra việc thực hiện pháp luật nhằm bảo đảm cơ chế giám sát, kiểm tra khi phân cấp, ủy quyền.
Trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thí điểm phân cấp và trình tự, thủ tục phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung xây dựng khu chức năng, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật TP Hồ Chí Minh, TP Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk)... Kết quả tỷ lệ cắt giảm, đơn giản hóa quy định, chi phí tuân thủ liên quan đến hoạt động kinh doanh của Bộ Xây dựng đạt 50%, vượt chỉ tiêu chung của Chính phủ là 10%.
Chuyển đổi số là điểm sáng
Trong năm 2023, Bộ Xây dựng đã hoàn thành triển khai xây dựng nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu dùng chung (LGSP) phục vụ công tác quản lý, kết nối, chia sẻ thông tin, dữ liệu giữa các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu của Bộ Xây dựng với các cơ sở dữ liệu quốc gia và hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu khác có liên quan. Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính đã có hơn 10.000 tài khoản đăng ký mới, trên 13.000 hồ sơ đồng bộ trạng thái lên Cổng dịch vụ công quốc gia, 9.000 hồ sơ đề nghị giải quyết được nộp trực tuyến, tăng gấp 3 lần so với năm 2022. 7.500 giao dịch thanh toán trực tuyến.
Hiện nay, Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính đang cung cấp 38 dịch vụ công trực tuyến, trong đó 33 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, đáp ứng 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện theo quy định của pháp luật được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến toàn trình.
Được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt lộ trình áp dụng Mô hình thông tin công trình (BIM) trong hoạt động xây dựng; Vận hành hệ thống Cơ sở dữ liệu về định mức xây dựng, giá xây dựng công trình và chỉ số giá xây dựng; Triển khai thí điểm ứng dụng nền tảng GIS trong công khai quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị; Phối hợp với các địa phương số hóa và cập nhật thông tin 545 đồ án quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị lên Cổng thông tin quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị Việt Nam. Tổng số đồ án đã cập nhật hiện nay là 2.693 đồ án.
Nâng cao hiệu quả phối hợp
Trong năm 2023, Bộ Xây dựng phối hợp Hội đồng kiểm tra Nhà nước về công tác nghiệm thu công trình xây dựng, tổ chức 105 đợt kiểm tra đối với 35 công trình quan trọng quốc gia, quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp do Thủ tướng Chính phủ giao. Đặc biệt là đối với tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020, giai đoạn 2021 - 2025 và Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành...
Hội đồng đã tổ chức kiểm tra và chấp thuận đưa vào khai thác, sử dụng 6 dự án thành phần thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2012 - 2020, Nhà máy Nhiệt điện Vân Phong 1, Sông Hậu 1, các gói thầu liên quan đến công nghệ của Dự án Hóa dầu miền Nam... Các công trình do Thủ tướng Chính phủ giao đã được Hội đồng kiểm tra và chấp thuận kết quả nghiệm thu hoàn thành đều được đưa vào vận hành an toàn, phát huy hiệu quả đầu tư.
Tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước
Kết quả nổi bật nhất trong công tác này đã hoàn thành thoái toàn bộ vốn Nhà nước tại Tổng Công ty CP Sông Hồng, thu về ngân sách nhà nước hơn 139 tỷ đồng, với giá bán thành công cao gấp gần 3 lần giá giao dịch trên sàn Upcom; Hoàn thành phê duyệt Đề án cơ cấu lại và kế hoạch sản xuất kinh doanh 5 năm của Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị HUD;
Có ý kiến để Người đại diện phần vốn Nhà nước thông qua Đại hội đồng cổ đông đối với Đề án cơ cấu lại Tổng Công ty cơ khí Việt Nam và Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam. Hiện đang thẩm định Đề án tái cơ cấu và kế hoạch sản xuất kinh doanh 5 năm của Tổng Công ty Xi măng Việt Nam; triển khai thẩm định giá xác định giá cổ phần để thoái vốn Nhà nước tại Tổng Công ty Viglacera.
