Ngày 17/1, tại Hà Nội đã diễn ra họp báo quốc tế về việc Việt Nam hoàn thành nhiệm kỳ Ủy viên Không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc 2020-2021.
Tại họp báo, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết, trong hai năm nhiệm kỳ vừa qua của Việt Nam, HĐBA LHQ đã gặp nhiều thách thức trong bối cảnh cục diện quốc tế khó lường, đặc biệt là tác động sâu rộng của đại dịch Covid-19. HĐBA đã thích ứng nhanh, duy trì, là cơ chế quan trọng hàng đầu không thể thay thế trong duy trì hòa bình, an ninh quốc tế.
Trong 2 năm, HĐBA đã có hơn 840 cuộc họp cấp đại sứ trở lên, thông qua 254 văn kiện dưới các hình thức khác nhau với chương trình nghị sự phong phú và nội dung bao trùm rộng, gồm nhiều vấn để nóng như Covid-19, an ninh khí hậu, an ninh biển, gìn giữ hòa bình, chống khủng bố đến tình hình xung đột bất ổn ở Yemen, Lybia, Syria, Myanmar, haiti… HĐBA ngày càng tranh thủ tốt vai trò của các thể chế khu vực như Liên minh châu Âu, châu phi và ASEAN.
“Xuất phát từ thực tế là 192/193 thành viên Liên hợp quốc đã ủng hộ Việt Nam vào vị trí , Việt Nam mong muốn đóng góp tiếng nói và nỗ lực vào thúc đẩy công việc, lợi ích chung, đáp ứng kỳ vọng của bạn bè quốc tế”, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh.
Với thông điệp "Đối tác vì hòa bình bền vững", Việt Nam đã tham gia vào HĐBA với tinh thần chủ động, tích cực, có trách nhiệm, đóng góp thực chất vào công việc, phát huy vai trò của HĐBA trong tìm kiếm các giải pháp xử lý xung đột, ứng phó với các thách thức với hòa bình và an ninh quốc tế, trên cơ sở luật pháp quốc tế.
Nhân dịp này, Bộ Ngoại giao đã điểm 10 dấu ấn của Việt Nam tại Hội đồng Bảo an trong 2 năm qua:
1. Thúc đẩy cách tiếp cận đa phương, kiên trì đề cao luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp Quốc. Trên cương vị Chủ tịch Hội đồng Bảo an tháng 1/2020, Việt Nam đã chủ trì Phiên thảo luận mở và thúc đẩy Hội đồng Bảo an thông qua Tuyên bố Chủ tịch về Hiến chương Liên Hợp Quốc, góp phần đề cao giá trị dài hạn và các nguyên tắc lớn bảo đảm thống nhất hành động của Hội đồng Bảo an, Liên Hợp Quốc và cộng đồng quốc tế.
Phiên thảo luận có sự tham dự và phát biểu của 111 đại diện các nước, các tổ chức quốc tế, một con số kỷ lục đối với một cuộc họp của Hội đồng Bảo an, cho thấy quan tâm của Việt Nam có sự hài hòa, đồng điệu với quan tâm, lợi ích chung của cộng đồng quốc tế.
2. Thúc đẩy việc tìm kiếm giải pháp bền vững, toàn diện cho xung đột.
Việt Nam đã thúc đẩy việc tìm kiếm giải pháp bền vững, toàn diện cho xung đột từ ngăn ngừa, kiềm chế, đến giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của xung đột, xử lý hậu quả xung đột, trên cơ sở các nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, không can thiệp vào công việc nội bộ, giải quyết hòa bình tranh chấp, tính đến lợi ích chính đáng của các bên, thúc đẩy cứu trợ nhân đạo, bảo vệ thường dân, đối thoại, thương lượng vì hoà bình và sự phát triển lâu dài của các quốc gia.
3. Tăng cường hành động nhân đạo, bảo vệ thường dân trong xung đột một cách thực chất.
Việt Nam đã chủ trì thúc đẩy thông qua Nghị quyết 2573 - Nghị quyết riêng đầu tiên của Hội đồng Bảo an về bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu đối với người dân trong xung đột, khẳng định các hành động tấn công nhằm vào trường học, bệnh viện, hạ tầng điện nước... là vi phạm luật nhân đạo quốc tế. Đây cũng là một trong số rất ít các Nghị quyết được tất cả 15 nước thành viên Hội đồng Bảo an đồng bảo trợ, phản ánh đồng thuận cao của Hội đồng Bảo an.
4. Làm nổi bật hơn và hướng sự quan tâm của Hội đồng Bảo an và cộng đồng quốc tế đến những hậu quả lâu dài của xung đột, chiến tranh đối với cuộc sống của người dân và an ninh, phát triển của các quốc gia, trong đó có vấn đề bom mìn còn sót lại sau xung đột.
Trong vai trò Chủ tịch Hội đồng Bảo an tháng 4/2021, Việt Nam đã thúc đẩy thông qua Tuyên bố Chủ tịch của Hội đồng Bảo an, nhấn mạnh nhu cầu tăng cường hợp tác quốc tế để chung tay giải quyết những hệ luỵ nhức nhối của bom mìn sau chiến tranh đối với an toàn và sinh kế bền vững của người dân, cộng đồng.
5. Làm cầu nối và nỗ lực thúc đẩy thực chất việc tăng cường hợp tác giữa Liên Hợp Quốc, Hội đồng Bảo an với các tổ chức khu vực trong duy trì hoà bình và an ninh quốc tế.
Ở dấu ấn này, nổi bật là việc Việt Nam tổ chức Phiên thảo luận đầu tiên của Hội đồng Bảo an về hợp tác giữa Liên Hợp Quốc với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), cũng như thúc đẩy vai trò trung tâm và sự hiện diện của ASEAN tại Hội đồng Bảo an trong giải quyết các vấn đề khu vực, trong đó có vấn đề Myanmar.
6. Thúc đẩy sự quan tâm và giải pháp chính sách hướng tới các nhóm dễ bị tổn thương trong xung đột, nhất là phụ nữ và trẻ em.
Để thúc đẩy nội dung này, Việt Nam đã tổ chức Hội nghị và thông qua Cam kết hành động Hà Nội về phụ nữ, hoà bình, an ninh (tháng 12.2020), tổ chức Phiên thảo luận mở về tình trạng bạo lực tình dục trong xung đột đối với phụ nữ và trẻ em gái (tháng 4.2021), và tổ chức Phiên họp theo thể thức Arria (hình thức họp không chính thức) đầu tiên về vấn đề trẻ em không có sự chăm sóc của cha mẹ trong xung đột (tháng 12.2021).
7. Tích cực thúc đẩy hành động chung về các vấn đề an ninh phi truyền thống bức thiết đối với cộng đồng quốc tế.
Dấu ấn này thể hiện trên nhiều phương diện như ứng phó với đại dịch Covid-19, an ninh biển và nhất là về biến đổi khí hậu, trong đó có việc tích cực tham gia Nhóm nòng cốt của các nước thành viên Hội đồng Bảo an về biến đổi khí hậu (LMG) và Nhóm chuyên gia không chính thức của Hội đồng Bảo an về biến đổi khí hậu (IEG).
8. Thể hiện sự cân bằng, minh bạch, trách nhiệm trong điều hành, xử lý các công việc chung, góp phần giảm thiểu khá biệt, thúc đẩy đối thoại, hợp tác.
Nổi bật nhất là trong vai trò Chủ tịch Hội đồng Bảo an (tháng 1.2020 và 4.2021) và Chủ tịch Ủy ban về Nam Sudan, Chủ tịch Nhóm làm việc về các vấn đề tồn đọng liên quan đến các tòa án hình sự quốc tế, trong đó có việc chủ trì xây dựng nghị quyết gia hạn định kỳ 2 năm/lần đối với cơ chế này.
9. Góp phần đề cao tiếng nói của các nước Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an là đại diện cho tất cả các nước thành viên Liên Hợp Quốc.
Việt Nam đã chủ trì tổ chức phiên họp hàng năm (tháng 11.2020) giữa 10 nước Uỷ viên không thường trực (E10) và 5 nước mới được bầu làm thành viên Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2021-2022 để trao đổi thông tin, phối hợp công việc.Đóng góp thiết thực cho công việc chung của Liên Hợp Quốc
10. Trong vai trò Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an, Việt Nam đã đóng góp thiết thực cho công việc chung của Liên Hợp Quốc thông qua việc tăng cường cử lực lượng làm nhiệm vụ tại các Phái bộ gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, chủ trì Nghị quyết định kỳ về hợp tác Liên Hợp Quốc ASEAN; đề xuất sáng kiến về Nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về Ngày quốc tế phòng chống dịch bệnh, khởi xướng thành lập Nhóm Bạn bè của Công ước Luật Biển UNCLOS 1982.
