Tân Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một loạt sắc lệnh hành pháp, hiện thực hóa các cam kết trong chiến dịch tranh cử, đặc biệt là quan điểm cứng rắn với vấn đề nhập cư. Cũng từ các sắc lệnh này, nước Mỹ đã một phen đảo lộn, liên tiếp các chỉ trích nhắm vào tân Tổng thống, từ cả người dân lẫn giới tư pháp.
Quyết xây tường với Mexico
Hơn 10 ngày sau khi nhậm chức (20/1), tân Tổng thống Donald Trump đã ký một loạt sắc lệnh hành pháp như tuyên bố rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP); loại bỏ chính sách y tế ObamaCare của cựu Tổng thống Barack Obama; ký sắc lệnh xây dựng bức tường biên giới giữa Mỹ - Mexico; cấm công dân từ 7 nước Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ trong vòng 90 ngày.
Các sắc lệnh này được xem như là một động thái tái khẳng định nguyên tắc cốt lõi "Nước Mỹ trước tiên" trong chính sách cầm quyền của ông Trump. Ông Trump cũng cam kết sẽ buộc chính phủ Mexico thanh toán toàn bộ chi phí cho bức tường và cân nhắc biện pháp tăng thuế nhập khẩu hoặc phí quá cảnh để buộc chính phủ Mexico trả tiền xây dựng bức tường.
Ngoài ra, ông Trump cũng đã chính thức ký sắc lệnh tạm thời cấm công dân 7 nước Hồi giáo là Iran, Iraq, Syria, Yemen, Sudan, Somalia và Libya nhập cảnh vào Mỹ, kể cả những người đã có thẻ xanh trong ít nhất 90 ngày. Sắc lệnh cũng đình chỉ việc tiếp nhận người tị nạn từ mọi quốc gia trong vòng 4 tháng và cấm tiếp nhận vô thời hạn người tị nạn Syria. Sắc lệnh này đã thực sự gây ra một sự hỗn loạn. Theo ước tính, ít nhất 2.000 người nhập cư đến từ các nước có chiến sự tại Trung Đông đã đặt vé từ tuần trước sẽ tạm thời không thể đến Mỹ.
“Cuộc chiến” giữa Tổng thống và ngành Tư pháp
Các sắc lệnh mới của tân Tổng thống không chỉ làm dấy lên sự phản đối từ người dân mà còn mở đầu cho một cuộc chiến hiếm hoi giữa Tổng thống và ngành Tư pháp Mỹ. Quyền Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Sally Yates đã tuyên bố, sắc lệnh cấm người từ 7 nước Hồi giáo nhập cảnh của Tổng thống Trump là không hợp pháp. Chỉ vài giờ sau, bà bị sa thải. Trong một tuyên bố phát đi, Nhà Trắng cho biết, bà Yates bị sa thải vì phản bội Hiến pháp Mỹ bằng cách từ chối thực thi một sắc lệnh hợp pháp nhằm bảo vệ các công dân Mỹ. Trong lịch sử Mỹ, có rất ít trường hợp người đứng đầu Bộ Tư pháp công khai đi ngược lại quan điểm của Nhà Trắng.
Động thái này đã “mở màn” cho một loạt các bang và TP đệ đơn kiện Tổng thống sau lệnh cấm nhập cảnh. TP đi đầu trong việc này là San Francisco. Hôm 31/1, chính quyền TP San Francisco đã đệ đơn kiện Tổng thống Trump về sắc lệnh của ông, trong đó chỉ đạo chính quyền liên bang từ chối cấp tài chính cho các TP không hợp tác với các cơ quan thực thi luật nhập cư liên bang. Theo sắc lệnh mới của ông Trump, một số TP như San Francisco, những TP như New York, Los Angeles, Chicago, Philadelphia, Boston, Denver, Washington và Seattle... có thể bị cắt ngân sách liên bang vì được xem là nơi những người nhập cư trái phép sinh sống.
Phát biểu trước báo chí, Công tố viên Herrera khẳng định, sắc lệnh của Tổng thống không chỉ trái với Hiến pháp, mà còn trái với nước Mỹ. “Đây là đất nước của người nhập cư và tự do. Chúng ta cần phải là những người bảo vệ nền dân chủ của mình", luật sư Herrena nói. Cùng ngày, chính quyền bang Washington cũng công bố kế hoạch khởi kiện Tổng thống Mỹ ra tòa án liên bang. Áp lực đối với tổng thống Mỹ đang gia tăng khi lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Mỹ cũng đang tìm cách chấm dứt quyết định này của ông Trump.
Thủ tướng Đức Angela Merkel và Thủ tướng Anh Theresa May đều phản đối sắc lệnh cấm người Hồi giáo và tị nạn nhập cảnh Mỹ mà Tổng thống Donald Trump đưa ra. Thủ tướng Merkel khẳng định cuộc chiến chống khủng bố không phải là lý do cấm người tị nạn hoặc người dân từ các nước Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ. Thủ tướng Anh Theresa May trong khi đó cho biết Anh không chấp nhận cách tiếp cận của Tổng thống Trump. |
