30 năm cùng ASEAN, Việt Nam kiến tạo Tầm nhìn 2045

Trước thềm chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới Malaysia tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị Cấp cao liên quan (từ ngày 26 - 28/10/2025), Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Đặng Hoàng Giang đã trao đổi với phóng viên về ý nghĩa của chuỗi hội nghị, cùng những định hướng, kỳ vọng và đóng góp của Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới của Cộng đồng ASEAN.

Xin Thứ trưởng cho biết ý nghĩa của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị liên quan?

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị liên quan là chuỗi sự kiện quan trọng và quy mô nhất trong năm của ASEAN, với sự tham dự của Lãnh đạo các nước ASEAN, Timor-Leste, các đối tác, Tổng Thư ký Liên hợp quốc cùng nhiều tổ chức quốc tế và khu vực.

Trong bối cảnh biến động địa chính trị, địa kinh tế phức tạp; cạnh tranh chiến lược gay gắt; xung đột leo thang tại nhiều khu vực; kinh tế toàn cầu tiềm ẩn rủi ro và các thách thức an ninh phi truyền thống gia tăng, ASEAN vẫn là điểm sáng của hợp tác đa phương. Khối duy trì đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm và đạt nhiều kết quả thực chất trong tăng cường liên kết kinh tế, mở rộng quan hệ đối tác, đồng thời chủ động định hình Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 - văn kiện chiến lược định hướng tương lai khu vực. ASEAN cũng thích ứng nhanh với xu hướng phát triển mới, xây dựng nhiều khuôn khổ hợp tác như Hiệp định khung kinh tế số, Kế hoạch tổng thể số, Mạng lưới điện ASEAN… Các cơ chế của ASEAN tiếp tục thu hút sự ủng hộ và tham gia của các đối tác, đặc biệt là các nước lớn, thể hiện năng lực “quy tụ”, khả năng điều hòa và giữ cân bằng trong quan hệ hợp tác.

Diễn ra đúng thời điểm ASEAN chuẩn bị bước vào giai đoạn phát triển mới với tầm nhìn mới, các Hội nghị lần này là dịp để Lãnh đạo các nước trao đổi các quyết sách chiến lược, củng cố môi trường hòa bình, ổn định, tạo thuận lợi cho phát triển, đồng thời thúc đẩy liên kết khu vực thực chất, hiệu quả, mở khóa tiềm năng, mở rộng không gian và hướng hợp tác mới cho ASEAN.

Thứ nhất, các Hội nghị sẽ mở khóa tiềm năng phát triển của ASEAN, cụ thể hóa các mục tiêu trong Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. Nhiệm vụ cấp thiết hiện nay là chuyển tầm nhìn thành hành động, biến cam kết thành kết quả thông qua các chương trình hợp tác thiết thực, hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp và địa phương làm trung tâm.

Thứ hai, việc kết nạp Timor-Leste trở thành thành viên thứ 11 không chỉ mở rộng không gian phát triển mà còn mang ý nghĩa chiến lược sâu sắc, thể hiện sức sống, sức hấp dẫn và tính bao trùm của ASEAN. Sự tham gia của Timor-Leste sẽ tạo động lực mới cho liên kết, kết nối khu vực, thúc đẩy hội nhập và củng cố gắn kết Cộng đồng ASEAN.

Thứ ba, các Hội nghị sẽ mở ra hướng hợp tác mới giữa ASEAN và các đối tác, không chỉ trong thương mại, đầu tư mà còn ở các lĩnh vực chiến lược như đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, năng lượng, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. ASEAN cùng các đối tác đang hoàn tất nhiều văn kiện hợp tác quan trọng để thông qua dịp này, đặt nền tảng cho hợp tác thực chất, hiệu quả và cùng có lợi, vì mục tiêu hòa bình, ổn định, phát triển bao trùm và bền vững.

Xin Thứ trưởng cho biết mục đích, ý nghĩa của chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và những kỳ vọng của Ông đối với đóng góp của Việt Nam tại Hội nghị lần này?

Từ ngày 26 - 28/10/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị liên quan tại Malaysia.

Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt, kỷ niệm 30 năm Việt Nam tham gia mái nhà chung ASEAN - chặng đường được vun đắp bằng sự chân thành, tin cậy và trách nhiệm. Chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ vì thế mang ý nghĩa quan trọng, vừa thể hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa; vừa góp phần củng cố hòa bình, ổn định và tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện các mục tiêu chiến lược của đất nước trong giai đoạn tới. Đồng thời, đây cũng là dịp để Việt Nam khẳng định vai trò tiên phong, đóng góp tích cực vào thành công chung của các Hội nghị, thúc đẩy hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả.

Trước hết, trong bối cảnh môi trường chiến lược biến động nhanh, Việt Nam sẽ phát huy vai trò tiên phong cùng các nước củng cố đoàn kết, vai trò trung tâm, tự cường và tự chủ chiến lược của ASEAN; nâng cao hiệu quả các cơ chế, công cụ hợp tác chính trị - an ninh trong ứng phó với thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống. Việt Nam ủng hộ Timor-Leste chính thức trở thành thành viên ASEAN và tích cực hỗ trợ quốc gia này hội nhập đầy đủ vào Cộng đồng. Đoàn Việt Nam cũng sẽ tham gia thảo luận thẳng thắn, thiện chí về các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm, đề cao đối thoại, hợp tác và thượng tôn pháp luật, tìm kiếm giải pháp cân bằng, bền vững, đáp ứng lợi ích chung.

Hai là, Việt Nam sẽ đề xuất các hướng đi cụ thể nhằm triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, hướng tới một ASEAN tự cường, năng động, sáng tạo và lấy người dân làm trung tâm. ASEAN cần tăng cường liên kết kinh tế, tận dụng hiệu quả Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN vừa được nâng cấp, làm sâu sắc hơn liên kết nội khối và mạng lưới FTA với các đối tác, đồng thời thúc đẩy các khuôn khổ hợp tác mới như Hiệp định khung kinh tế số, Mạng lưới điện ASEAN, Khung Kinh tế biển xanh, kinh tế tuần hoàn ASEAN. Các chiến lược hợp tác về giáo dục, y tế, văn hóa, lao động, an sinh xã hội và phát triển tiểu vùng cần được thực thi có trách nhiệm, mang lại kết quả thực chất và lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và địa phương.

Ba là, Việt Nam sẽ phát huy vai trò dẫn dắt trong việc gắn kết ASEAN với các đối tác, củng cố vị thế và vai trò trung tâm của khối trong cấu trúc khu vực. Việt Nam sẽ cùng các nước thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược, xây dựng lòng tin, huy động nguồn lực bên ngoài cho phát triển và mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng như chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh. Với vai trò nước điều phối quan hệ ASEAN - New Zealand, Việt Nam sẽ phối hợp tổ chức thành công Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ (1975 - 2025), hướng tới nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện, mở ra giai đoạn hợp tác mới sâu rộng và hiệu quả hơn.

Trong khuôn khổ chuyến công tác, Thủ tướng Phạm Minh Chính dự kiến sẽ có nhiều cuộc tiếp xúc song phương với lãnh đạo các nước ASEAN, các đối tác và tổ chức quốc tế nhằm trao đổi, đề xuất sáng kiến thúc đẩy hợp tác, tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề đang đặt ra với khu vực.

Chuyến công tác lần này một lần nữa khẳng định tầm quan trọng chiến lược của ASEAN trong chính sách đối ngoại của Việt Nam, cũng như cam kết nhất quán đóng góp tích cực, chủ động và trách nhiệm vào việc xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, tự cường, phát triển bao trùm và bền vững.