80 năm truyền thống ngành Giáo dục: những dấu mốc đáng nhớ

80 năm qua, với ngành Giáo dục đã trải qua một hành trình dài. Đó là hành trình từ nền giáo dục thuộc địa hoang sơ, tới nền giáo dục độc lập “hoàn toàn Việt Nam”, từng bước, từng bước khẳng định mình trên bản đồ giáo dục thế giới, đang nỗ lực từng bước để sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

Trong hành trình đó có sự chung tay, góp sức, ý chí kiên định, bền bỉ của cả dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Bộ Quốc gia Giáo dục đã được thành lập (28/8/1945) với nhiệm vụ xây dựng một nền giáo dục hoàn toàn mới, của dân, do dân và vì dân.

Trong giai đoạn 1945 – 1954, phong trào Bình dân học vụ và Bổ túc văn hóa là một kỳ tích, xóa mù chữ cho hàng triệu người và nâng cao dân trí. Hệ thống trường lớp không ngừng được mở rộng để đào tạo nguồn nhân lực cốt cán cho sự nghiệp “kháng chiến, kiến quốc”.

Kế thừa những thành quả của giai đoạn trước, giai đoạn 1954 – 1975, miền Bắc đã cơ bản xóa nạn mù chữ. Hàng vạn cán bộ, trí thức, kỹ sư, bác sĩ, giáo viên được đào tạo cả ở trong nước và được cử đi đào tạo ở các nước xã hội chủ nghĩa, trở thành lực lượng chủ chốt xây dựng miền Bắc và chi viện cho miền Nam. Ở miền Nam, trong vùng giải phóng, nền giáo dục cách mạng đã chứng minh sự linh hoạt, bền bỉ, xây dựng mạng lưới trường lớp dân chủ, đào tạo cán bộ phục vụ kháng chiến.

Thành tựu nổi bật nhất của giáo dục giai đoạn 1975 – 1986 là thống nhất thành công hệ thống giáo dục quốc dân. Mạng lưới trường lớp từ mầm non đến đại học duy trì và mở rộng; thành công trong xoá mù chữ và nâng cao dân trí. Đây cũng là giai đoạn xây dựng hệ thống đường lối, chính sách giáo dục toàn diện, trở thành kim chỉ nam cho hoạt động của ngành trong suốt một thời gian dài.

Từ năm 1986 đến nay, hệ thống chính sách, pháp luật về giáo dục không ngừng được hoàn thiện, thể hiện rõ quan điểm “giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Trong đó, Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 xác định đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, chuyển từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực người học.

Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đánh dấu bước chuyển lớn thực hiện chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Kết quả phổ cập giáo dục của Việt Nam được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Mạng lưới trường lớp được hoàn thiện; công bằng giáo dục được đảm bảo; nguồn lực cho giáo dục được duy trì ở mức cao. Ngày càng có nhiều cơ sở giáo dục đại học hiện diện trên các bảng xếp hạng uy tín quốc tế. Hợp tác quốc tế; ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số được đẩy mạnh…

Những đóng góp to lớn của ngành Giáo dục đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ như ngày nay, trong đó có những thành tựu, đóng góp của ngành giáo dục và đào tạo”; “Lịch sử cách mạng Việt Nam cho thấy, giáo dục đào tạo có vai trò đặc biệt quan trọng đối với những kỳ tích phát triển của dân tộc”.

Với những đóng góp quan trọng đó, Bộ GD&ĐT được tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý: 1 Huân chương Sao Vàng, 3 Huân chương Hồ Chí Minh, 3 Huân chương Độc Lập, 3 Huân chương Lao Động, 1 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc…

Ngày 5/9/2025, nhân dịp 80 năm ngày truyền thống và khai giảng năm học 2025 – 2026, Bộ GD&ĐT tiếp tục vinh dự được Đảng, Nhà nước trao Huân chương Lao động hạng Nhất.