Ai Cập, Qatar hoan nghênh quyết định phóng thích con tin Mỹ của Hamas

Bộ Ngoại giao Ai Cập ngày 12/5 ra tuyên bố chung với Qatar, hoan nghênh thông báo của Hamas về việc đồng ý phóng thích con tin người Mỹ Edan Alexander. Cairo và Doha coi đây là “một bước đi đáng khích lệ,” thể hiện thiện chí và mở ra hy vọng nối lại đàm phán về lệnh ngừng bắn.

“Tuyên bố thả một con tin người Mỹ của Hamas là cử chỉ thiện chí, và là bước đi tích cực hướng đến việc các bên quay lại bàn đàm phán nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn, đảm bảo việc thả toàn bộ con tin và tù nhân, đồng thời cho phép viện trợ nhân đạo được đưa vào Dải Gaza một cách an toàn, không bị cản trở” – thông báo của Bộ Ngoại giao Ai Cập nêu rõ.

Ai Cập và Qatar “tái khẳng định sự cấp thiết của việc chấm dứt chiến tranh tại Gaza để tránh các thảm họa nhân đạo nghiêm trọng hơn, đồng thời kêu gọi các bên hành động với “thiện chí và quyết tâm thực sự nhằm đạt được một nền hòa bình công bằng, toàn diện và bền vững cho khu vực”.

Trước đó, trong một thông báo chính thức đêm 11/5, lực lượng Hamas cho biết sẽ phóng thích vô điều kiện con tin người Mỹ Edan Alexander mà nhóm này bắt giữ trong cuộc đột kích vào miền Nam Israel ngày 7/10/2023.

Trong thông báo đăng trên Telegram, Hamas khẳng định, quyết định phóng thích con tin được đưa ra sau các cuộc thảo luận mới đây với giới chức Mỹ. Tuyên bố nêu rõ Alexander là công dân mang hai quốc tịch Israel và Mỹ, bị Hamas bắt giữ trong cuộc đột kích vào miền Nam Israel ngày 7/10/2023.

Tuy nhiên, Hamas cũng nhấn mạnh rằng việc phóng thích con tin không diễn ra đơn phương, mà phải được kết hợp với các nỗ lực đã được triển khai nhằm đạt được một lệnh ngừng bắn thực sự tại Gaza, trong đó bao gồm “mở toàn bộ các trạm kiểm soát biên giới với Gaza” và đảm bảo luồng viện trợ nhân đạo được nhập khẩu không bị cản trở.

Cùng ngày, các nguồn tin khu vực và truyền thông Israel cũng xác nhận, phong trào Hồi giáo Hamas sẽ thả Edan Alexander – con tin người Israel mang quốc tịch Mỹ – trong thời gian sớm nhất, có thể ngay trong ngày 12/5. Đây được xem là bước tiến hiếm hoi giữa bối cảnh giao tranh vẫn đang tiếp diễn tại Dải Gaza, trong khi các nỗ lực trung gian do Mỹ, Qatar và Ai Cập bảo trợ vẫn chưa đạt được lệnh ngừng bắn bền vững.

Mỹ, Israel cân nhắc điều kiện nhân đạo, an ninh

Theo The Times of Israel, các nhóm đàm phán do Mỹ và Israel dẫn dắt đang thúc đẩy việc thả Edan Alexander “ngay đầu tuần tới, có thể là thứ Hai, ngày 12/5”.

Để việc này diễn ra thuận lợi, Israel được cho là sẽ cần tạm dừng các hoạt động quân sự và ngừng sử dụng máy bay không người lái giám sát tại một số khu vực ở Dải Gaza, tương tự các điều kiện từng được áp dụng trong những lần giải cứu con tin trước đây.

Tờ The Jerusalem Post hôm 11/5 cũng dẫn các nguồn tin ngoại giao nhận định rằng việc thả con tin Edan Alexander có thể diễn ra “trong vòng 48 giờ tới,” nếu các bên liên quan đáp ứng đủ điều kiện về mặt an ninh và nhân đạo.

Trước đó, hồi giữa tháng 4, Hamas từng tuyên bố nơi giam giữ Edan Alexander đã bị trúng bom trong một đợt không kích của Israel, khiến họ mất liên lạc với các tay súng đang canh giữ con tin. Từ đó đến nay, không có thông báo chính thức nào về tình trạng sức khỏe hoặc vị trí hiện tại của con tin người Israel mang quốc tịch Mỹ.

Tuy nhiên, vào ngày 29/4, hãng tin Maan, có liên hệ mật thiết với Hamas, đưa tin rằng các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Hamas và Israel, với sự trung gian của Qatar và Ai Cập, đã đạt được thỏa thuận sơ bộ về việc thả các con tin người Israel, trong đó có Edan Alexander, vào tháng 5.

Tính đến thời điểm này, Hamas được cho là còn nắm giữ 59 trong tổng số hơn 250 con tin mà nhóm này và các đồng minh bắt giữ trong cuộc đột kích vào miền Nam Israel sáng ngày 7/10/2023. Trong số 59 con tin này, 21 người được phía Israel xác nhận là chắc chắn còn sống và 3 người có thể còn sống.

Việc Hamas bày tỏ thiện chí trong vấn đề con tin – vấn đề vốn là điểm nghẽn trong nỗ lực ngoại giao thời gian qua – được giới phân tích đánh giá là có thể tạo ra “bước ngoặt chiến lược” nếu đi kèm với các nhượng bộ tương ứng từ phía Israel và sự hỗ trợ tích cực từ các bên trung gian.

Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, bất kỳ tiến triển nào cũng còn phụ thuộc vào mức độ sẵn sàng của Israel và Hamas trong việc chấm dứt giao tranh cũng như bảo đảm các yêu cầu về mặt nhân đạo, đặc biệt trong bối cảnh Dải Gaza vẫn đang rơi vào khủng hoảng trầm trọng với hàng chục nghìn người thiệt mạng và điều kiện sống suy sụp sau nhiều tháng chiến sự.