AI trong hành chính công: Cơ hội bứt phá và rủi ro
Kinhtedothi - Việc đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào hoạt động hành chính công nhất là khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đã trở thành yêu cầu cấp thiết. Công nghệ này hứa hẹn mang lại hiệu quả vượt trội, song cũng đặt ra nhiều thách thức về bảo mật, pháp lý và phương thức vận hành bộ máy công vụ.

Công cụ mới cho chính quyền địa phương hai cấp
Triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp trong thời gian qua đã làm gia tăng đáng kể khối lượng công việc tại các đơn vị cơ sở. Trước đây, nhiều quy trình xử lý hồ sơ, văn bản vẫn dựa vào thao tác thủ công và kinh nghiệm của cán bộ, nên tốc độ hoàn thành phụ thuộc lớn vào năng lực cá nhân. Khi khối lượng công việc tăng lên, đặc biệt là các loại báo cáo định kỳ và văn bản phải xử lý ngay trong ngày, áp lực về thời gian và độ chính xác trở nên rõ rệt.
Kể từ khi mô hình chính quyền địa phương hau cấp chính thức vận hành, phường Giảng Võ (Hà Nội) ghi nhận số lượng hồ sơ, văn bản, báo cáo mà cán bộ phải xử lý mỗi ngày tăng rõ rệt. Trong bối cảnh đó, AI được kỳ vọng sẽ là công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp giảm tải công việc thủ công, rút ngắn thời gian xử lý và cung cấp gợi ý nhanh chóng, chính xác hơn cho người sử dụng.
Anh Trần Việt Phương, công chức Phòng Văn hóa - Xã hội phường chia sẻ: "Khi sử dụng các công cụ AI, vấn đề pháp lý là điều khiến tôi rất băn khoăn. Chẳng hạn, những hành động nào được phép thực hiện, những hành động nào bị hạn chế; thông tin nào được tiếp cận, thông tin nào không được phép truy cập; hay việc đảm bảo độ chính xác của thông tin cũng là điều khó có thể kiểm soát nếu hoàn toàn phụ thuộc vào công cụ AI".
Chính những băn khoăn này đã thúc đẩy chính quyền phường Giảng Võ tổ chức một lớp tập huấn chuyên biệt về ứng dụng AI trong hành chính công. Lớp học không chỉ giới thiệu khái niệm và các dạng công cụ AI phổ biến, mà còn hướng dẫn cán bộ thực hành trên những tình huống cụ thể gắn với công việc hằng ngày.
Nội dung tập huấn gồm nhiều phần: từ tìm hiểu tổng quan về AI, cách thức đặt câu lệnh để AI trả lời đúng trọng tâm, đến kỹ năng kiểm chứng thông tin do AI cung cấp. Một số buổi còn dành thời gian cho cán bộ thực hành nhập dữ liệu, yêu cầu AI tổng hợp báo cáo hoặc soạn thảo văn bản theo mẫu, sau đó đối chiếu kết quả với quy định pháp luật hiện hành.
Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội phường Giảng Võ Phạm Thanh Hà nhận định: "Khi căn cứ vào năng lực thực tiễn của công chức và tư vấn của hệ thống AI thì việc tham mưu sẽ chuẩn xác hơn, chính xác hơn theo các quy định của pháp luật hiện hành. Bởi vì tốc độ văn bản thay đổi quá lớn và nếu đọc hiểu thì không có thời gian. Việc này là một yêu cầu rất cấp thiết".
Các buổi tập huấn cũng giúp cán bộ nhận ra rằng, AI chỉ là công cụ hỗ trợ, không thể thay thế hoàn toàn yếu tố con người. Kinh nghiệm, hiểu biết pháp luật và khả năng xử lý tình huống vẫn là yếu tố quyết định để kết quả cuối cùng chính xác và hợp lệ.
Thách thức bảo mật và yêu cầu đào tạo

Cán bộ công chức, viên chức phường Giảng Võ tham gia tập huấn AI. Ảnh: Đức Thuận.
Theo Luật sư Nguyễn Danh Huế, AI vận hành trên hạ tầng trực tuyến, dữ liệu nhập vào có thể được lưu trữ và xử lý ở máy chủ bên ngoài lãnh thổ. Điều này tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ thông tin, đặc biệt là các dữ liệu thuộc bí mật nhà nước, bí mật công vụ hoặc dữ liệu cá nhân nhạy cảm. "Đặc biệt nghiêm trọng hơn nếu cán bộ, công chức không nhận thức được mức độ nguy hại này, điều đó có thể dẫn đến vi phạm pháp luật. Nguy cơ cao nhất là việc thông tin, bí mật nhà nước bị tiết lộ nếu không được bảo vệ đúng theo các quy định, từ đó gây thiệt hại cho Nhà nước và ảnh hưởng đến an ninh quốc gia", luật sư cảnh báo.
Không chỉ dừng ở rủi ro bảo mật, một vấn đề khác là độ chính xác của thông tin do AI cung cấp. AI đưa ra kết quả dựa trên dữ liệu đã được huấn luyện, điều vốn không phải lúc nào cũng cập nhật hoặc đầy đủ. Trong môi trường hành chính công, một thông tin sai có thể dẫn đến văn bản sai, quyết định sai, ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của người dân.
Ths. Nguyễn Thái Minh, chuyên gia đào tạo AI nhận định rằng, AI luôn có hai mặt. Mặc dù AI có thể hỗ trợ thực hiện nhiều công việc và tác vụ nặng, nhưng đồng thời cũng tồn tại những mặt trái liên quan đến dữ liệu, khi kết quả mà AI tạo ra chưa chắc đã hoàn toàn chính xác. Do đó, công chức, viên chức cần được tập huấn kỹ càng để nâng cao ý thức về các rủi ro khi sử dụng các kết quả do AI tạo ra trong quá trình ứng dụng vào công việc.
Chính vì vậy, yêu cầu đào tạo không chỉ dừng ở việc giúp cán bộ biết cách sử dụng AI, mà còn phải giúp họ hiểu rõ nguyên tắc hoạt động của công cụ này, nhận diện giới hạn pháp lý, biết cách phân loại thông tin nào được phép nhập vào hệ thống, thông tin nào tuyệt đối không. Đồng thời, cán bộ cũng cần thành thạo kỹ năng kiểm chứng chéo từ nhiều nguồn để xác thực tính chính xác của dữ liệu.
Triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đòi hỏi thế hệ cán bộ công chức, viên chức với tư duy mới, năng lực linh hoạt và khả năng đáp ứng đa nhiệm. Nhận thấy yêu cầu này, các cơ sở đào tạo nhân lực hành chính đã chủ động điều chỉnh chương trình giảng dạy theo hướng các học phần cụ thể, ví dụ như: kỹ năng AI, kiến thức AI; kỹ năng về chuyển đổi số và công nghệ số…
Hiện, Việt Nam chưa có luật riêng để quản lý hoạt động nghiên cứu, ứng dụng AI. Trong khi chờ khung pháp lý hoàn thiện, mỗi cơ quan, đơn vị cần chủ động thiết lập các "hàng rào" bảo vệ dữ liệu, đồng thời tuân thủ nghiêm các quy định hiện hành về bảo mật thông tin. Chuyên gia công nghệ khẳng định: "Khi Nhà nước ban hành các văn bản pháp quy quy định rõ những lĩnh vực và nội dung mà công chức được phép hoặc không được phép thao tác, sử dụng công cụ AI, thì dữ liệu của Nhà nước cũng như của nhân dân sẽ được đảm bảo an toàn tuyệt đối".
Câu chuyện tại phường Giảng Võ cho thấy, khi cán bộ được trang bị cả kiến thức lẫn kỹ năng sử dụng AI, công nghệ này có thể giúp họ tham mưu nhanh chóng, xử lý hồ sơ kịp thời và đảm bảo tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, nó cũng nhắc nhở rằng, AI chỉ là công cụ và người sử dụng mới là yếu tố quyết định để đảm bảo chất lượng lẫn tính hợp pháp của kết quả cuối cùng.
Việc AI phát huy hiệu quả trong hành chính công phụ thuộc vào sự kết hợp chặt chẽ giữa hành lang pháp lý rõ ràng, cơ chế quản trị an toàn, hệ thống đào tạo bài bản và ý thức bảo mật của từng cán bộ. Đây chính là nền tảng giúp nâng cao hiệu quả làm việc, giảm áp lực thủ công và cải thiện chất lượng phục vụ người dân, đồng thời hạn chế tối đa những nguy cơ tiềm ẩn từ mặt trái của công nghệ này.

Thiếu nhi Hà Nội ứng dụng AI trong bảo vệ môi trường
Kinhtedothi – Tham gia vào Cuộc thi Sáng tạo trong thanh thiếu niên và nhi đồng TP Hà Nội lần thứ 21 ở lĩnh vực thân thiện với môi trường, có nhiều tác phẩm dự thi thể hiện tính mới, tính sáng tạo bằng AI và cập nhật nhu cầu từ thực tế từ chính các em thiếu nhi của Thủ đô.

Đưa Hà Nội trở thành hình mẫu toàn cầu về ứng dụng AI trong giáo dục
Kinhtedothi – Mô hình "Trường học số Google" không chỉ nâng cao hiệu quả và chất lượng dạy học mà còn thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, cá nhân hóa giáo dục dựa trên dữ liệu và AI, nâng cao năng lực số cho cả giáo viên và học sinh.

Phường Giảng Võ: phát huy vai trò đi đầu trong chuyển đổi số toàn diện, xây dựng đô thị kiểu mẫu
Kinhtedothi - Ngày 8/8, Đảng bộ phường Giảng Võ tổ chức phiên chính thức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.