“Ảo hóa” linh vật truyền thống

Kinhtedothi - Bằng công nghệ 3D, Nguyễn Trí Quang (17 tuổi) đã đưa hàng trăm mẫu linh vật và hàng ngàn cổ vật lên trang web vr3d.vn do chính mình làm chủ. Việc làm này hoàn toàn tự nguyện, góp phần tích cực giới thiệu, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống tới cộng đồng.

Quyết định liều lĩnh

Với mong muốn có thể phổ biến nhanh hơn, trực quan hơn các linh vật thuần Việt, với sự tư vấn của các nhà nghiên cứu, Quang đã sử dụng công nghệ 3D để “ảo hóa” hàng trăm mẫu linh vật truyền thống. Tổng kết về cuộc vận động loại bỏ các linh vật ngoại lai ra khỏi các di tích, Bộ VHTT&DL đã ghi nhận những đóng góp của Quang. Linh vật báo ở Phủ Giày, sư tử ở chùa Phật Tích, Ông Sấm ở chùa Hương Lãng…, tất cả đều có trên trang web vr3d.vn với hình ảnh 3D có độ chính xác cao, rõ ràng về niên đại. Người dùng có thể phóng to, thu nhỏ, xoay, nghiêng nhiều góc độ. Các hình ảnh được lập trình, mô phỏng nhờ được quét 3D trực tiếp từ các linh vật thật tại các di tích, nên có độ chính xác đến từng vết nứt, kẽ hở. Công nghệ này cho phép xem xét kỹ lưỡng từng chi tiết tinh tế của cổ vật, cảm nhận từng vết rạn, mà nếu trải nghiệm tại bảo tàng thực sẽ không dễ có được.

Nguyễn Trí Quang bên phần mềm ứng dụng 3D.

Sinh ra trong một gia đình làm nghề thủ công mỹ nghệ, Quang hay theo bố đến các di tích, đền chùa để tham khảo các mẫu tượng, linh vật, cổ vật. Số tư liệu Quang sưu tầm được vì thế cứ thế tăng lên sau mỗi chuyến đi. Lại mê công nghệ thông tin, nên cuối năm học lớp 8, Quang tự mày mò học dựng trang web dưới dạng 3D, để khách hàng có thể dễ dàng xem các sản phẩm thủ công do gia đình sản xuất. Rồi cậu xin phép bố mẹ cho nghỉ học để chuyên tâm hơn với công việc này. “Bố mẹ, họ hàng đều rất bất ngờ và không đồng ý. Ông bà mình bảo, làm gì thì làm ít nhất cũng phải có cái bằng cấp 3 chứ! Bố mẹ cho thử sức, vừa hoàn thành chương trình lớp 9 vừa tìm hiểu thêm để xây dựng trang web” - Quang chia sẻ. Sau gần một năm, Quang chứng minh với gia đình bằng thành quả bước đầu là đưa những file đã quét 3D lên web…

Đưa linh vật đến gần hơn với công chúng

Ý tưởng ban đầu là giới thiệu các sản phẩm của gia đình, nhưng đến khi biết nhu cầu quảng bá các linh vật truyền thống đến cộng đồng, Quang nảy ra ý tưởng đưa các mẫu linh vật, cổ vật đã sưu tập được từ nhiều năm lên trang web vr3d.vn để mọi người tìm hiểu thêm. Quá trình thực hiện cũng nhiều công đoạn, xác định được linh vật phải tìm hiểu xem dùng loại máy quét nào cho phù hợp, rồi đến tận nơi để xem và thu thập dữ liệu... Máy quét cồng kềnh, nên riêng việc vận chuyển cũng gặp không ít khó khăn. Sau đó lại đến công đoạn nhập dữ liệu vào máy tính bằng phần mềm riêng, lập trình… và tạo ra bản sao y hệt bản thực. Linh vật dễ làm cũng phải mất 5 ngày, còn khó phải mất tới 7 ngày mới hoàn thành. Do không có nhiều kiến thức về mỹ thuật, Quang thường nhờ các nhà nghiên cứu chuyên sâu giúp đỡ để bổ sung thêm chú thích cho từng linh vật. Không phải ngẫu nhiên mà nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ nói rằng: “Những việc làm của Quang là hành động của một người trẻ đam mê và rất có trách nhiệm với văn hóa truyền thống”.

Trên trang web vr3d.vn có nhiều mục cho người xem lựa chọn, trong đó, mục Linh vật Việt được tập trung trong một cột. Quang cho biết, số linh vật đã lên đến gần trăm mẫu và thời gian tới sẽ ra mắt thêm vài chục mẫu khác. Quang còn dự định sẽ số hóa các di sản, tạo một ngân hàng dữ liệu số để phục vụ mục đích nghiên cứu, chiêm ngưỡng cho cộng đồng.

Đam mê công nghệ, áp dụng công nghệ vào những việc có ích đối với cộng đồng, Nguyễn Trí Quang đã trở thành người kết nối và giữ gìn văn hóa Việt. Quang cho biết, công nghệ 3D này có tiềm năng sử dụng rất lớn, không chỉ ở lĩnh vực văn hóa. Thế nên, Quang muốn đưa công nghệ này vào cả giáo dục, bất động sản… để tạo ra sự trực quan, sinh động hơn so với xem một bức ảnh hay một video thông thường. Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ nói, trang web của Quang đã cung cấp cho giới mỹ thuật, thủ công mỹ nghệ mẫu hình các linh vật giàu tính thuần phong mỹ tục. Việc Quang làm cần được xem như một đề tài khoa học cấp Bộ (Bộ VHTT&DL) để quản lý cũng như công nhận và bảo vệ bản quyền.