Bắc Từ Liêm: Tìm mô hình điểm để thu hút người tham gia BHXH tự nguyện

Chiều nay, 10/6, Đoàn giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP Hà Nội do Trưởng Ban Nguyễn Thanh Bình làm Trưởng đoàn đã tiến hành giám sát tại quận Bắc Từ Liêm về việc thực hiện các quy đinh pháp luật về bảo hiểm xã hội (BHXH) trên địa bàn.

Tại đây, Giám đốc BHXH quận Bắc Từ Liêm Nguyễn Thị Thanh Bình cho hay,  công tác BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) nhận được sự chỉ đạo quyết liệt của TP, vào cuộc của các cấp uỷ, chính quyền và hệ thống chính trị quận nên đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Từ năm 2017 đến nay, Quận ủy, UBND quận đã ban hành 95 kế hoạch, quyết định, công văn chỉ đạo tổ chức thực hiện các quy định pháp luật về BHXH, BHYT đối với người lao động tại các DN trên địa bàn; tập trung tuyên truyền quán triệt sâu sắc Chương trình hành động số 22-CTr/TU ngày 24/8/2018 của Thành ủy về thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 và Kế hoạch 191/KH-UBND ngày 2/10/2018 của UBND TP về việc về cải cách chính sách BHXH. UBND 13 phường cũng tuyên truyền qua các hội nghị đối thoại, tuyên truyền chính sách pháp luật về BHXH, BHYT tại quận và tại UBND phường cho người sử dụng lao động, người lao động và Nhân dân; sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền phong phú… Thời gian dịch Covid-19, nhân viên đại lý thu BHXH, BHYT “đi từng ngõ, vào từng nhà, rà từng trường hợp” kiên trì vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình; kịp thời biểu dương các DN, cá nhân thực hiện tốt chế độ, chính sách BHXH, BHYT.

Đặc biệt, từ năm 2017 BHXH quận đã phân công cán bộ chuyên trách khai thác và thu hồi nợ, góp phần đưa kết quả khai thác DN tham gia BHXH bắt buộc tăng mới hàng năm đều tăng nhanh, từ 497 lên 742 đơn vị. UBND quận cũng chọn Tây Tựu là một trong những phường có các lợi thế về điều kiện kinh tế, hoạt động phong trào phát triển mạnh, cấp ủy chính quyền quan tâm tích cực về chính sách BHXH… để xây dựng mô hình điểm có tính đột phá về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, từ đó nhân rộng trên toàn địa bàn. Kết quả các chỉ tiêu, số người tham gia BHXH bắt buộc năm 2017 có 33.186 người, đạt 32% lực lượng lao động trong độ tuổi lao động thì năm 2021 có 44.721 người, hoàn thành chỉ tiêu HĐND TP giao, đạt 39% lực lượng lao động; đến tháng 4/2022 có 46.111 người, tăng 3,1% so với 2021. Số người tham gia BHXH tự nguyện năm 2017 có 594 người, đạt 0,46% lực lượng lao động trong độ tuổi thì năm 2021 tăng lên 2.164 người, đạt 1,1% lực lượng lao động, vượt 0,1% chỉ tiêu HĐND TP giao. Số thu BHXH hằng năm cũng đều tăng, đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch BHXH Việt Nam giao.

Về tình hình nợ đóng, giai đoạn 2017-2019, tỷ lệ nợ BHXH giảm dần qua các năm, tuy nhiên từ năm 2020 do dịch Covid-19 và do nhận các đơn vị nợ lớn chuyển về, tỷ lệ nợ BHXH tăng, trong đó 4 tháng đầu năm 2022 tổng số tiền nợ BHXH, BHYT là 219,432 tỷ đồng, tỷ lệ nợ 16,4% kế hoạch thu. UBND quận đã ban hành văn bản chỉ đạo BHXH quận phối hợp các phòng, ban, ngành, UBND phường triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, biện pháp giảm tỷ lệ nợ trên địa bàn; BHXH quận thường xuyên phối hợp các phòng, ban thanh tra, kiểm tra các đơn vị nợ BHXH theo kế hoạch và đột xuất, phát hiện kịp thời tình trạng trốn đóng, đôn đốc kịp thời; công khai danh sách DN nợ… Ngoài ra, công tác giải quyết chế độ BHXH và chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng được thực hiện kịp thời, đúng quy định, thủ tục hành chính ngày càng tạo thuận lợi cho người hưởng. Công tác giải quyết chế độ BHXH cũng không xảy ra khiếu nại, thắc mắc. Tổng số có 17 đơn khiếu nại, tố cáo do BHXH quận tiếp nhận giải quyết từ tháng 1/2017 đến nay, đều đã được giải quyết kịp thời đúng quy định.

Dù vậy, lãnh đạo BHXH quận cũng chỉ ra một số tồn tại trong thực hiện quy định pháp luật về BHXH, như vẫn còn DN trốn đóng, tham gia BHXH chưa đầy đủ, thậm chí người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận không đóng BHXH, BHYT. Từ năm 2020 nợ đóng BHXH năm sau tăng hơn năm trước do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều DN mất khả năng thanh toán; có những DN lợi dụng tình hình dịch bệnh cố tình chây ì, nợ đóng, trốn đóng BHXH và không chấp hành quyết định, kết luận kiểm tra. Công tác phát triển người tham gia BHXH tự nguyện cũng chậm và chưa bền vững, số người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp chưa tương xứng tiềm năng của quận có mật độ dân số và mặt bằng dân trí cao…

Trao đổi tại buổi làm việc, các thành viên Đoàn giám sát đánh giá cao quận Bắc Từ Liêm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện các quy định pháp luật về BHXH trên địa bàn, trong đó tích cực thực hiện các chế độ chính sách liên quan, tăng cường thanh tra kiểm tra… Nhất trí với những tồn tại hạn chế và kiến nghị, đề xuất mà quận đã chỉ ra, Đoàn giám sát cũng đề nghị quận sớm tổ chức rà soát các chỉ tiêu, mục tiêu về BHXH của năm 2022 và giai đoạn 2022-2025, từ đó đề ra những giải pháp mạnh hơn để đạt và vượt những chỉ tiêu này.

Phát biểu kết luận, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP Hà Nội Nguyễn Thanh Bình nhấn mạnh: Qua nội dung giám sát này nhằm nâng cao nhận thức của các địa phương, đơn vị sao cho sâu sắc hơn về vai trò quan trọng của chính sách pháp luật liên quan BHXH và bảo hiểm nói chung, là một trọng tâm chính sách và mục tiêu trong công tác an sinh xã hội của TP Hà Nội.

Từ đó, Trưởng Đoàn giám sát đề nghị thời gian tới, quận Bắc Từ Liêm cần tập trung tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật về BHXH. “Quan trọng nhất là quận tìm tòi ra những giải pháp mới, những cách làm hiệu quả, những mô hình điểm để tuyên truyền vận động, thu hút đối tượng tham gia BHXH tự nguyện” - ông Nguyễn Thanh Bình nhấn mạnh.

Cùng đó, Trưởng Đoàn đề nghị quận tăng cường công tác đào tạo tập huấn cho cán bộ nhân viên làm BHXH, tiếp tục tập trung quản lý và xử lý nợ BHXH - xác định là nhiệm vụ trọng tâm vì hiện tỷ lệ nợ BHXH của quận đang ở tốp đầu của TP. Trong đó, cần chú trọng phân tích đánh giá kỹ đặc điểm nợ của các DN để có các giải pháp cụ thể, sát sao đôn đốc để quản lý và thu hồi nợ hiệu quả, đồng thời kiến nghị những giải pháp đối với BHXH TP về những vấn đề thuộc thẩm quyền. Song song đó, cần quan tâm tổ chức kiểm tra, xử lý triệt để nợ BHXH đối với các đơn sử dụng NSNN; đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, nhất là lưu ý chất lượng thanh kiểm tra, có giải pháp xử lý những vi phạm. Đồng thời, cần có phối hợp chặt chẽ liên ngành trong quận để thực hiện nhiệm vụ quản lý, xử lý nợ BHXH.