Tuesday, 09:25 14/07/2015
Bài thuốc quý từ sen
Kinhtedothi - Lệ thường, theo kinh nghiệm dân gian, khi mất ngủ, ngoài việc dùng các thuốc an thần của y học hiện đại, người ta thường mách nhau nên uống trà tâm sen.
Bây giờ đang là mùa sen rộ, kiếm được “mớ” hạt sen tươi nấu chè hay “mớ” tâm sen tươi pha trà không khó khăn gì. Thế nhưng, không phải ai cũng hiểu rõ công dụng và cách dùng của loại trà dược quý giá này.
Theo y thư cổ, trà tâm sen được ghi lại sớm nhất trong sách “Thiên phương đại toàn” với công dụng thanh tâm (giải nhiệt trong tạng tâm), giáng áp (hạ huyết áp), sáp tinh (giữ cho tinh khí được bền chặt) và chỉ huyết (cầm máu), thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đầu choáng mắt hoa (hoa mắt chóng mặt), tâm quý thất miên (hay hồi hộp đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, mất ngủ). Cách dùng cụ thể: Tâm sen 3g rửa sạch, hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 15 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.
Dược học cổ truyền cho rằng, tâm sen (liên tử tâm) vị đắng tính lạnh, có công dụng thanh tâm trừ phiền. Sách “Bản thảo tái tâm” viết: “Liên tử tâm thanh tâm hỏa, bình can hỏa, tả tỳ hỏa, giáng phế hỏa, thanh thử trừ phiền, sinh tân chỉ khát, trị mục hồng thũng”. Sách “Tùy tức cư ẩm thực phổ” cho rằng tâm sen có công năng cầm mồ hôi, giải nhiệt trong tạng tâm và an thần, cầm máu và làm cho tinh khí bền chặt. Còn sách “Trung dược đại từ điển” cũng ghi: “Liên tử tâm có công năng thanh tâm, trừ nhiệt, chỉ huyết, sáp tinh; trị tâm phiền, khẩu khát, thổ huyết, di tinh và đau mắt đỏ”.
Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, tâm sen có tác dụng hạ huyết áp thông qua cơ chế là giãn cơ trơn thành mạch máu và giảm trở lực huyết quản, phòng chống tích cực rối loạn nhịp tim, ức chế quá trình ngưng tập tiểu cầu, chống ôxy hóa và cải thiện tình trạng thiếu máu cơ tim nhờ khả năng làm giãn thành mạch máu, giảm thiểu lượng tiêu thụ ôxy của cơ tim và cải thiện lưu lượng tuần hoàn động mạch vành tim.
Theo quan niệm của y học cổ truyền, Tâm là một trong ngũ tạng quan trọng có hai công năng chủ yếu là: (1) Chủ huyết mạch (thúc đẩy huyết dịch vận hành thồn suốt trong mạch máu), (2) Tàng thần (làm chủ mọi hoạt động sinh lý của các tạng phủ và hoạt động tinh thần, ý thức và tư duy của cơ thể). Bởi vậy, khi Tâm bị bệnh thì một trong những chứng trạng thường thấy là tinh thần dễ hoảng hốt, tư duy khó tập trung, trí nhớ giảm sút, mất ngủ, giấc ngủ không sâu và nhiều mộng mị, y học cổ truyền gọi là chứng Tâm thần bất yên và hư nhược. Điều này cho thấy, với tác dụng can thiệp chủ yếu trên tạng Tâm (theo y học cổ truyền) và Tim (theo y học hiện đại), khả năng an thần và dưỡng tâm của tâm sen là điều hoàn toàn dễ hiểu.
Ngoài cách dùng tâm sen dưới dạng trà dược, sách “Trung dược dưỡng sinh” còn giới thiệu một phương thức sử dụng khác là chế thành cháo tâm sen với công thức cụ thể: Tâm sen 5g, gạo tẻ 100g, hai thứ đem ninh nhừ thành cháo, chế thêm một chút đường phèn, chia ăn vài lần trong ngày. Loại cháo này có công dụng thanh nhiệt lương huyết, dưỡng tâm an thần, được dùng để chữa các chứng bệnh như suy nhược cơ thể ở người già, hoa mắt chóng mặt, đau mắt đỏ, cao huyết áp, nôn hoặc ho ra máu, đại tiện ra máu, táo bón kéo dài... Tuy nhiên, điều cần lưu ý là, vì tâm sen tính lạnh nên những người tỳ vị hư yếu, hay rối loạn tiêu hóa và đi lỏng mạn tính thì không được dùng.
Trà tâm sen có công dụng an thần, hạ áp, chữa bệnh đau đầu.
|
