Băn khoăn ngân hàng thu phí quản lý tài khoản

Tài khoản nhỏ dễ bị trừ tiền

Eximbank vừa áp dụng biểu phí mới từ đầu tháng 12, theo đó thu phí 11.000 đồng mỗi tháng (đã gồm VAT) với tài khoản có số dư bình quân tháng dưới 500.000 đồng. Trước đó, số dư bình quân trong tháng để được miễn phí quản lý tài khoản theo quy định tại nhà băng này là 300.000 đồng/tháng.

Tại VPBank, với tài khoản thanh toán thường (Autolink), số dư bình quân dưới 2 triệu đồng sẽ bị thu 10.000 đồng/tháng; duy trì từ 2 triệu đồng trở lên sẽ được miễn phí. PVcomBank thu phí quản lý tài khoản là 10.000 đồng nếu số dư bình quân dưới 1 triệu đồng/tháng. Tại ACB, biểu phí dịch vụ cũng được chia riêng cho từng loại tài khoản, dao động 15.000 đồng đến 200.000 đồng/tháng

Sacombank thu phí quản lý tài khoản 6.000 đồng/tháng nếu số dư bình quân tháng trước dưới 500.000 đồng. Với các tài khoản Combo - gồm tài khoản thanh toán, thẻ thanh toán, Alert – báo giao dịch tự động qua Sacombank Pay, Sacombank Pay - ngân hàng này thu phí 20.000 đồng/tháng nếu số dư bình quân tháng trước dưới 1 triệu đồng.

Trước đây tiền gửi trên tài khoản cá nhân chỉ duy trì ở mức 50.000 - 100.000 đồng, khoản phí này, lâu nay, được một số nhà băng miễn phí cho các khách hàng cá nhân, như một chính sách thu hút mở mới và duy trì tài khoản thanh toán. Nhưng hiện nay số dư tăng lên mức 500.000 đồng trở nên phổ biến, thậm chí một số ngân hàng lên đến vài triệu đồng khiến khách hàng bức xúc. Ngoài việc không duy trì số dư bình quân, nhiều ngân hàng khác cũng thu phí với tài khoản bỏ không lâu ngày không hoạt động.

Nhiều người bày tỏ không đồng tình khi ngân hàng thu phí quản lý đối với những tài khoản có số dư nhỏ. “Phải luôn luôn để tiền trong tài khoản 500.000 đồng, 1 triệu đồng/ tài khoản, nhân lên là bao nhiêu. Tiền nằm trong tài khoản của ngân hàng chính là một nguồn vốn siêu rẻ của ngân hàng đó”- anh Trần Thắng ở Đống Đa nêu ý kiến. Trong khi đó, anh Triết Nguyên (ở Hoàng Mai) băn khoăn: "Tôi là công nhân, tới tháng lĩnh lương là rút ra hết để chi trả tiền trọ, tiền ăn, tiền học con cái, nhiều tháng còn bị âm thì lấy đâu ra mà duy trì số dư”. “Học sinh, sinh viên đã it tiền lại còn bị thu phí, không hợp lý chút nào”- Minh Sang ở Ninh Bình cùng chia sẻ.

Một số người đặt vấn đề, nếu tài khoản không đủ số dư trừ phí thì sẽ bị ghi nợ, khi nào có tiền chuyển vào tài khoản đó sẽ bị trừ luôn. “Ngày trước, khi tôi còn là sinh viên, nhân viên ngân hàng đã đến trường cho đăng ký mở tài khoản. Bây giờ tôi không dùng và cũng không nhớ còn tài khoản ở ngân hàng nào. 1 ngày đẹp trời có thông báo nợ, lũy kế nhiều năm thì cũng hết hồn”- Hoài Nam, nhân viên một công ty văn phòng lo lắng. “Đúng là lúc mở tài khoản ngân hàng ra thì dễ lắm. Mấy sales cực kỳ nhiệt tình, họ chạy chỉ tiêu, thuyết phục khách mở tài khoản của ngân hàng mình, cái gì cũng miễn phí, rồi giờ đòi thu tiền của khách”- anh Nam nói thêm. Thời gian qua lo ngại rủi ro và phí phát sinh, nhiều người lo lắng đến ngân hàng để đóng, hủy tài khoản.

Cách nào làm sạch tài khoản ngủ đông nhưng vẫn thúc đẩy thanh toán không tiền mặt?

Hiện nay Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và Hiệp hội Ngân hàng không có chỉ đạo hay chủ trương thu phí quản lý tài khoản của khách hàng. Hoạt động này do các ngân hàng thương mại chủ động thực hiện. Việc chia sẻ phí do các bên thỏa thuận phù hợp với quy định của pháp luật. Theo các ngân hàng, việc thu phí dịch vụ là nhằm giúp ngân hàng duy trì đầu tư hệ thống, nâng cấp chất lượng dịch vụ. Nhiều tài khoản giao dịch ít nhưng ngân hàng vẫn phải dành nguồn lực để đầu tư công nghệ, bảo mật, nguồn lực cho việc quản lý, duy trì. Ngay cả tài khoản (user) mỗi khách hàng, ngân hàng đều phải trả phí cho nhà cung cấp....

Đại diện một ngân hàng cho biết, khoản phí thu về ở mức vài nghìn đến vài chục nghìn đồng phần lớn được dùng để chi trả cho các chương trình ưu đãi và dịch vụ thẻ, thay vì mang về "lợi nhuận riêng". Động thái này cũng nằm trong nỗ lực làm sạch dữ liệu khách hàng và chỉ duy trì các tài khoản hoạt động theo chủ trương chung của NHNN.

Ngân hàng khuyến nghị khách thực hiện giao dịch, đến chi nhánh kích hoạt lại tài khoản lâu không hoạt động, hoặc đóng tài khoản khi không còn nhu cầu sử dụng nhằm tránh phát sinh phí không đáng có.

Theo CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (Đại học Nguyễn Trãi) Nguyễn Quang Huy, việc siết điều kiện miễn phí là cần thiết, đặc biệt trong bối cảnh số lượng tài khoản “nhàn rỗi” quá lớn, dễ bị khai thác cho các hoạt động lừa đảo, phi pháp. Chẳng hạn như gói thu phí cho tài khoản hoàn toàn không hoạt động, (thậm chí xóa tài khoản), đây là giải pháp cần thiết để ngân hàng loại bỏ tài khoản “ma”, tối ưu hạ tầng và tránh rủi ro gian lận. Nhưng với thu phí theo số dư tối thiểu với tài khoản đang hoạt động, cách triển khai cần tinh tế hơn, dựa trên hành vi, nhu cầu và tiềm năng của từng phân khúc. Cần áp dụng với số dư linh hoạt theo phân nhóm khách hàng thay vì yêu cầu đồng loạt 500.000 đồng. Điều này vừa bảo vệ trải nghiệm khách hàng, vừa tạo sự công bằng trong chính sách. Đơn cử như ưu đãi khách hàng trẻ trong 6 -12 tháng đầu, không yêu cầu số dư tối thiểu, từ đó khuyến khích họ trải nghiệm sâu hơn hệ sinh thái tài chính số, qua đó đẩy mạnh thực hiện chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt…

TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, cũng đặt câu hỏi, việc tăng số dư tối thiểu lên gấp 10 lần (trước đây phổ biến ở mức 50.000 đồng) và cho rằng các ngân hàng cần quy định số dư tối thiểu ở mức hợp lý, phù hợp cho số đông, đồng thời có chi phí duy trì một hệ thống công nghệ tốt để phục vụ trải nghiệm của khách hàng tốt hơn. Ông Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng, hiện nay số tài khoản có số dư dưới 500.000 đồng/tháng không quá nhiều, đa số là học sinh, sinh viên, người trẻ. Đây là những đối tượng khách hàng rất có thể sẽ giàu lên trong lai. Vì vậy, nếu nâng số dư tài khoản lên, nhiều người sẽ không đáp ứng được và phải từ bỏ, từ đó ngân hàng mất đi một lượng khách hàng trong tương lai.

Còn việc giải quyết triệt để tình trạng nhiều tài khoản "ngủ đông" hay tiềm ẩn rủi ro gian lận, các chuyên gia đồng quan điểm, cần thực hiện dứt điểm từ 2 phía. Thứ nhất, nghiêm túc cấm việc ép cán bộ nhân viên ngân hàng mở tài khoản cho khách hàng, bao gồm cả thẻ thanh toán và thẻ tín dụng; Thứ hai, tuyên truyền giáo dục người dân cân nhắc kỹ lưỡng về nhu cầu trước khi quyết định mở thẻ. Người dùng không nên mở thẻ khi không có nhu cầu sử dụng, cho dù có chính sách khuyến mại hay "vì nể" người quen. Khách hàng nên đóng bớt những tài khoản không cần thiết, ít giao dịch, tập trung dòng tiền vào 1 - 2 ngân hàng, đồng thời nghiên cứu kỹ chính sách sản phẩm mỗi ngân hàng trước khi lựa chọn làm ngân hàng chính.

Theo số liệu mới nhất từ NHNN, đến giữa tháng 11, toàn hệ thống ngân hàng có hơn 136,1 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân (CIF) và hơn 1,4 triệu hồ sơ khách hàng tổ chức đã được đối chiếu sinh trắc học qua căn cước công dân gắn chip hoặc ứng dụng VNeID. Các ngân hàng cũng khuyến khích chuyển sang sử dụng ứng dụng số không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn tăng mức an toàn cho tài chính cá nhân trước các rủi ro lừa đảo trực tuyến.