Báo chí đồng hành cùng doanh nghiệp trong bối cảnh điều chỉnh thuế quan của Mỹ

Đây là chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Thường Lạng - Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Đại học Kinh tế quốc dân) tại Diễn đàn Báo chí – DN đồng hành vì sự phát triển bền vững trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc do Báo Kinh tế & Đô thị tổ chức, chiều 5/6.

Báo chí tức thì vào cuộc và đồng hành kịp thời

Chia sẻ về bản chất và hành vi điều chỉnh thuế quan của Mỹ, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng cho biết, với vị thế của nước có quy mô nhập khẩu lớn nhất thế giới trong thương mại, việc áp dụng thuế đối ứng lên tới con số 46% do kim ngạch xuất khẩu năm 2024 đạt con số kỷ lục -136 tỷ USD và thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ cũng đạt kỷ lục 123 tỷ USD. Thực chất hành vi điều chỉnh thuế quan là tăng đột ngột thuế nhập khẩu của Mỹ, gây ra “cú sốc” tăng giá làm giảm khối lượng hàng nhập khẩu. Điều này đồng nghia với tình trạng dư thừa cục bộ khối lượng hàng hóa khổng lồ lên đến con số hàng trăm tỷ USD không được tiêu thụ và cũng không dễ dàng chuyển hướng xuất khẩu sang thị trường khác, hoặc để tiêu thụ nội địa.

Hành vi điều chỉnh chính sách thuế quan của Mỹ, mặc dù có thể tiên lượng được, có khả năng tạo ra “cơn địa chấn” trong nền thương mại toàn cầu. Đây có thể xem là hành vi “đổ thêm dầu vào lửa” vào hệ thống thương mại đang có những thay đổi nhanh chóng, biến động khó lường và rủi ro rất cao. Nguy cơ đóng của và phá sản hàng loạt doanh nghiệp đang cận kề.

Với tình thế “ngàn cân treo đầu sợi tóc” mà DN đang đối mặt, hàng chục ngàn DN xuất khẩu hàng hóa vào Mỹ và các DN liên quan có nguy cơ suy giảm sản xuất, thu hẹp quy mô, thậm chí đóng cửa, giải thể, mất việc làm hàng loạt, cần sự vào cuộc tức thì của báo chí với sứ mệnh và sự nghiệp cao cả là bảo vệ lợi ích chính đáng của DN và lực lượng doanh nhân- tài sản quốc gia vô cùng quý báu.

Đánh giá sự vào cuộc của báo chí trong bối cảnh khó khăn này, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng nhận xét, lực lượng báo chí với hàng trăm tờ báo giấy, báo mạng và hàng triệu thông tin, bình luận nhanh chóng theo dõi sát tình hình, không bỏ qua bất kỳ động thái nào của các tuyên bố trong điều chỉnh chính sách thuế quan của Mỹ để truyền thông phù hợp.

Một mặt, báo chí đã thu thập thông tin, cập nhật đầy đủ nhất diễn biến tình hình cả ở Việt Nam và các nước có DN xuất khẩu vào Mỹ để cùng đối chiếu, so sánh nhằm tổng kết kinh nghiệm để DN và các nhà hoạch định chính sách có thể học hỏi.

Mặt khác, báo chí đã nhanh chóng tổng hợp kết quả của các công trình nghiên cứu khoa học, diễn đàn, hội thảo, tọa đàm, tổng hợp đầy đủ, kịp thời ý kiến phân tích, đánh giá sâu sắc vấn đề. Có nhiều loạt bài phản ánh tình hình, phân tích cụ thể tác động tích cực và tiêu cực, dự báo tương lai cũng như có giải pháp khắc phục tiêu cực và phát huy tác động tích cực.

Đây là cách thức hỗ trợ kiến thức, thông tin, cung cấp lời khuyến hữu ích, thực tế, đáng tín cậy để DN nhận dạng đúng cơ hội cần khai thác và thách thức cần quyết tâm vượt qua. Qua đó, phát huy tác động tích cực và giảm thiểu tác động tiêu cực, tạo lợi ích và giá trị đáng kể cho DN. “Rõ ràng, báo chí thể hiện sự đồng hành hợp lý và hiệu quả, thậm chí mọi lúc, mọi nơi, mọi hoàn cảnh và vô điều kiện với tư cách là công cụ của cơ quan truyền thông đặc biệt sắc bén và lợi hại gắn với từng bước đi và giai đoạn phát triển của DN, cả khi thuận lợi và trong những thời điểm khó khăn thậm chí đặc biệt khó khăn” - PGS.TS Nguyễn Thường Lạng khẳng định.

Xây dựng hệ sinh thái đồng hành và cộng sinh vững chắc

Trong điều kiện thông tín dễ dàng tiếp cận, truy cập và cập nhật kịp thời, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng khuyến nghị, cần xây dựng hệ sinh thái đồng hành và cộng sinh vững chắc giữa báo chí và DN. Hệ sinh thái này khẳng định vai trò đồng hành vô điều kiện của báo chí với hoạt động của DN trong tất cả các khâu của chuỗi giá trị, từ nghiên cứu thị trường, phân tích nhu cầu, xây dựng ý tưởng, thiết kế, sản xuất sản phẩm đến xây dựng mạng lưới tiêu thụ, bán hàng và triển khai dịch vụ sau bán hàng, giải quyêt tranh chấp…

Theo PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, mặc dù không đóng góp trực tiếp vào sáng tạo giá trị của DN, nhưng báo chí đóng vai trò phục vụ gián tiếp dưới hình thức cung cấp thông tin, các nghiên cứu, phân tích, bình luận, ý kiến chuyên gia, thu thập, khảo sát, tổng hợp, đánh giá, xác định xu hướng, giảm thiểu rủi ro cho DN. Đây là quá trình tạo căn cứ đáng tín cậy để DN đưa ra quyết định đầu tư, kinh doanh, mở rộng hoặc thu hẹp, chuyên môn hóa hay phát triển đa dạng hóa mặt hàng.

Nhiều bài nghiên cứu, phân tích sâu sắc, giải mã chính sách thuế quan của Mỹ đã giúp DN tái điều chỉnh chiến lược, giảm bớt chi phí nghiên cứu, giảm thiểu rủi ro và chi phí, tăng lợi nhuận và lợi ích DN. Đó là chưa kể báo chí phản ánh những trường hợp điển hình vượt rào cản thuế quan còn góp phần tăng thêm giá trị thương hiệu cho DN.

Những lợi ích của báo chí đối với việc bảo vệ và gia tăng lợi ích, gia tăng giá trị DN hoàn toàn rõ ràng. Hơn nữa, báo chí còn tạo nguồn thông tin kịp thời, toàn diện, cập nhật và đáng tín cậy để DN giảm thiểu và tối thiểu rủi ro.

Các cơ quan quản lý Nhà nước, nhà nghiên cứu, tư vấn chính sách, xây dựng pháp luật cũng coi báo chí cung cấp nguồn thông tin đa dạng, nhiều chiều, dễ tiếp cận, kịp thời và các phân tích sâu sắc để các cơ quan quản lý Nhà nước, cập nhật, bổ sung, hoàn thiện chính sách, luật pháp, biện pháp, công cụ hỗ trợ DN vận hành hiệu quả.

Báo chí mang lại nhiều lợi ích và giá trị cho DN trong quá trình đồng hành và phục vụ vô điều kiện cho sự phát triển DN qua việc góp phần hiệu quả trong tình hướng điều chỉnh chính sách thuế quan của Mỹ trong Quý II/2025. Dó đo, báo chí cũng cần có sự quan tâm của DN như cần có sự động viện vật chất và tinh thần, hoặc có cơ chế hỗ trợ lợi ích thỏa đáng, hợp lý, hợp tình với báo chí theo phương châm “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” và để phát triển đúng hướng hệ sinh thái đồng hành và cộng sinh vững chắc báo chí với DN trong mọi điều kiện và giai đoạn phát triển.