Sửa đổi toàn diện, cơ bản
Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường, quan điểm xây dựng BLDS lần này tạo cơ chế pháp lý hữu hiệu để công nhận, tôn trọng, bảo vệ và đảm bảo quyền dân sự của các cá nhân, pháp nhân. Phạm vi sửa đổi, bổ sung BLDS lần này được xác định là cơ bản và toàn diện. Dự thảo BLDS có tổng số 712 điều, so với BLDS năm 2005, dự thảo Bộ luật giữ nguyên 265 điều, sửa đổi 298 điều, bổ sung 176 điều, bãi bỏ 147 điều.
Trọng tâm nội dung góp ý lần này tập trung vào 10 vấn đề: Trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền trong việc bảo vệ quyền dân sự; quyền nhân thân; hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự không tuân thủ quy định về hình thức; bảo vệ người thứ ba ngay tình trong trường hợp giao dịch dân sự bị vô hiệu; lãi suất trong hợp đồng cho vay tài sản...
Xây dựng BLDS lần này còn tạo cơ chế pháp lý hữu hiệu để công nhận, tôn trọng, bảo vệ và đảm bảo quyền dân sự của các cá nhân, pháp nhân; hạn chế tối đa sự can thiệp của cơ quan công quyền vào việc xác lập, thay đổi, chấm dứt các quan hệ dân sự; tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực xã hội, góp phần phát triển nền kinh tế. Bộ trưởng Hà Hùng Cường cũng khẳng định, việc xây dựng BLDS sửa đổi lần này đảm bảo tính khái quát, dự báo để đảm bảo tính ổn định của Bộ luật, mặt khác, đáp ứng được kịp thời sự phát triển, có thể áp dụng trong nhiều thập kỷ, chứ không chỉ một thập kỷ như trước đây.
Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc
Việc sửa đổi BLDS lần này dựa trên quan điểm xuyên suốt là bảo vệ và tôn trọng quyền dân sự của cá nhân. Do vậy, trong dự thảo luật đã có nhiều thay đổi theo hướng đề cao trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền trong việc bảo vệ quyền dân sự chính đáng. Cụ thể, một trong những điểm mới được bổ sung trong BLDS sửa đổi là quy định về trách nhiệm của Tòa án trong việc giải quyết vụ việc. Theo đó, Tòa án không được từ chối giải quyết vụ, việc dân sự với lý do chưa có điều luật để áp dụng. Dự thảo ghi rõ, trong trường hợp này, Tòa căn cứ vào tập quán, nguyên tắc áp dụng pháp luật tương tự, các nguyên tắc cơ bản của luật dân sự và lẽ công bằng hay án lệ để xem xét, giải quyết.
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định BLDS có vai trò quan trọng, là luật gốc, luật nền cho mối quan hệ dân sự, thể hiện quyền con người, quyền công dân, góp phần vào sự phát triển kinh tế. Do vậy, lần lấy ý kiến góp ý toàn dân lần này phải đảm bảo vấn đề chất lượng, tiến độ, tính minh bạch, công khai, khoa học, huy động trí tuệ của Nhân dân. Các cơ quan cần nghiêm chỉnh, khẩn trương thực hiện lấy ý kiến Nhân dân, quán triệt triển khai kịp thời. TAND Tối cao, VKSND Tối cao tổ chức lấy ý kiến toàn ngành. Với cơ quan đầu mối Bộ Tư pháp, Phó Thủ tướng yêu cầu cần tổng hợp đầy đủ, nghiêm túc, chính xác ý kiến của Nhân dân; công bố công khai việc tiếp thu, giải trình việc lấy ý kiến, ứng dụng công nghệ thông tin đảm bảo việc lấy ý kiến được thực hiện thiết thực, hiệu quả, tiết kiệm.q
Trong dự thảo BLDS có hai phương án đưa ra trong mục thay đổi giới tính để người dân đóng góp ý kiến, đó là: Nhà nước không thừa nhận việc chuyển giới và trong trường hợp đặc biệt chuyển giới phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép theo quy định của luật. Từ đó xem xét việc cho phép chuyển giới để thay đổi các giấy tờ hộ tịch cho phù hợp.
