KTĐT - Một căn bệnh có tiến triển và triệu chứng chẳng khác gì một bộ phim kinh dị đã giết chết ít nhất 20 người Uganda và gây bệnh cho hơn 20.000 người chỉ trong 2 tháng nay.
Cả nhà thiệt mạng vì jigger
Con côn trùng nhỏ có tên địa phương là Jigger (tên khoa học là Tunga penetrans), giống như bọ chét, là thủ phạm của dịch gây hoại tử các bộ phận của cơ thể. Chúng thường xâm nhập vào cơ thể thông qua bàn chân. Một khi vào bên trong cơ thể, chúng sẽ hút máu, phát triển và sinh sản nhanh chóng (lên tới hàng trăm con). Bất kỳ vùng nào trên cơ thể bị chúng xâm nhập đều cũng bị hoại tử.
James Kakooza, Bộ trưởng Sức khỏe Uganda cho biết những con jigger nhỏ bé có thể dễ dàng cướp đi tính mạng trẻ nhỏ và gây tử vong sớm ở người lớn nếu đang mang bệnh khác trong người chỉ bằng cách hút máu. Hầu hết những người bị nhiễm bệnh, đặc biệt là người già, không thể đi đứng hay làm việc.
“Có thể tìm thấy những nhóm mộ của cả gia đình bị chết do côn trùng jiggers”, ông Simon Wanjala, một quan chức Bộ Y tế ở miền đông Uganda, cho biết.
Xuất hiện ở châu Phi cách đây cả thế kỷ
Một số quan điểm cho rằng jigges đã xâm nhập Uganda và các nước phía đông châu Phi khác từ những người Ấn, họ đã xây dựng tuyến đường sắt từ Mombasa (cảng biển Kenya) đến Kampala trong thế kỷ 19. Một số quan điểm khác cho rằng chúng đến châu Phi trên một chiếc tàu của Anh khởi hành từ Brazil.
Một nghiên cứu một vài năm trước đây tại Nigeria đã kết luận rằng chăn nuôi lợn, những ngôi nhà có cát hoặc đất sét ở các tầng bên trong nhà làm tăng nguy cơ bị jigger tấn công.
Ghi nhận sớm nhất là cách đây gần 1 thế kỷ và được gọi là “tai họa đáng sợ nhất đã từng bị ảnh hưởng các dân tộc Đông Phi” sau khi thấy những người bị bệnh trên sườn núi Kilimanjaro chỉ bò quanh bằng bốn chân và luôn rên rỉ đau đớn.
Bệnh hoành hành ở những nơi kém vệ sinh
Chính quyền thuộc địa lúc đó đã kiểm soát được dịch này và bệnh chỉ tái xuất hiện ở những nơi vệ sinh kém. Loài côn trùng này phát triển mạnh trong môi trường bụi bặm, bẩn thỉu với cơ chế hoạt động là chỉ có con cái “đào hang trong da”.
Cách xử lý là dùng xà phòng thuốc để tắm, bôi xăng và dầu hỏa vào những vùng jigger tấn công để tiêu diệt chúng. Cách phòng vệ là đi ủng và sử dụng thuốc trừ sâu.
Chính phủ Uganda đã chi 1 triệu đô la Mỹ để chống lại dịch bệnh.
"Đó là một bệnh dịch mà chúng ta đang phải chống lại và tôi chắc chắn chúng ta sẽ tiêu diệt được loài côn trùng jigger này trong tương lai”, Bộ trưởng Kakooza nói.
Hiện jigger có mặt ở nhiều vùng của châu Mỹ La tinh, vùng Caribê và ngoài châu Phi, cận Sahara.
