Bệnh viện Phụ sản Hà Nội và sự kỳ diệu của y học

Những ngày qua, các y bác sĩ đã chăm sóc, can thiệp cho các sản phụ và đón nhiều trẻ sơ sinh chào đời mạnh khỏe. Đây là những nỗ lực của y bác sĩ bệnh viện trong việc san sẻ trách nhiệm chung tay phòng, chống Covid-19 cùng cộng đồng.

Cứu sống thai phụ và song thai 30 tuần thoát khỏi cửa tử vì Covid-19 thể nguy kịch

Ngồi kể lại với chúng tôi về trường hợp thai phụ đầu tiên đã được cứu sống bằng phương pháp tim phổi nhân tạo (ECMO) tại BV Phụ sản Hà Nội (cơ sở 2), bác sĩ Nguyễn Công Định - trưởng ekip vẫn không giấu được sự căng thẳng. Đó là bệnh nhân Nguyễn T.H. (34 tuổi, trú tại Cầu Diễn, Hà Nội) mang song thai 29 tuần 2 ngày nhập viện với tiền sử hiếm muộn và thai lần này là thai thụ tinh nhân tạo. Bệnh nhân xuất hiện triệu chứng ho từ ngày 9/12/2021 sau đó có xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 với nồng độ virus khá cao, chỉ số CT 15. Sản phụ nhập viện ngày 11/12/2021 và chưa có biểu hiện khó thở hay có triệu chứng khác. Sản phụ được các nhân viên y tế chăm sóc toàn diện, dùng các thuốc điều trị triệu chứng, thuốc chống đông, kháng sinh theo phác đồ. Đến ngày 15, 16, 17/12 tức là ngày thứ 7, 8, 9 của bệnh Covid-19 thì bệnh nhân bắt đầu xuất hiện sốt cao trên 39 độ C.

 Bác sĩ Định cho hay, theo kinh nghiệm của các bác sĩ, mặc dù sản phụ chưa có biểu hiện khó thở nhưng khi mang song thai và sốt cao liên tục từ 3 ngày đặc biệt chưa tiêm vaccine Covid-19 là những yếu tố tiên lượng có thể chuyển thể nặng nhanh. Nên ngay lập tức, các bác sĩ cho chụp phim XQuang, sử dụng thuốc trưởng thành phổi cho thai nhi để sẵn sàng trường hợp xấu nhất phải cho thai nhi ra sớm để cứu sản phụ. Và quả thực diễn biến ca bệnh sau đó quá nhanh, đêm 17/12 sản phụ bắt đầu xuất hiện khó thở, ngay lập tức sản phụ được đưa sang buồng bệnh cấp cứu để thở oxy 5 lít/phút. Đến 8 giờ 30 phút sáng ngày 18/12, sản phụ bắt đầu mệt tăng lên ngay trước mắt các y bác sĩ. Bác sĩ Phạm Minh Hưng - Phó khoa Hồi sức cấp cứu và bác sĩ Nguyễn Hữu Tuấn - Khoa Gây mê hồi sức đã ngay lập tức cấp cứu người bệnh chuyển sang thở máy không xâm nhập nhưng không đáp ứng phải chuyển sang thở máy qua ống nội khí quản. Sản phụ suy hô hấp cấp khiến cho thai suy ảnh hưởng đến tính mạng của hai thai nhi (tim thai giảm xuống còn 80-90 lần/phút trong khi bình thường khoảng 140 lần/phút).

Đứng trước nguy cơ sẽ tử vong cả 3 mẹ con, các bác sĩ, chuyên gia vừa hồi sức vừa hội chẩn với sự có mặt của PGS.TS Nguyễn Duy Ánh – Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội và PGS.TS Nguyễn Trung Cấp – Phó Giám đốc BV Nhiệt đới Trung ương quyết định mổ lấy thai cấp cứu được đưa ra. Ngay sau đó, ekip mổ có bác sĩ Nguyễn Công Định và bác sĩ Trần Anh Đức đã nhanh chóng mổ lấy ra 2 bé gái nặng 1500g và 1600g. Hai bé non tháng, suy thai đã được Bác sĩ sơ sinh Phạm Văn Hưng và Điều dưỡng sơ sinh Đặng Thu Hà cấp cứu và đưa vào máy thở. Ngay khi đó, ekip được sự hỗ trợ và chỉ đạo trực tiếp của TS Nguyễn Thị Thu Hà – Phó Giám đốc BV. Tiên lượng không thể bảo tồn được tử cung và nguy cơ chảy máu rất cao nên các bác sĩ buộc phải tiến hành cắt tử cung và để lại 2 buồng trứng. Sau mổ, TS Nguyễn Thị Thu Hà tiếp tục hội chẩn với PGS Nguyễn Trung Cấp và ekip bác sĩ  Phạm Văn Phúc – Phó trưởng khoa Hồi sức và bác sĩ Trần Văn Kiên nhanh chóng lên đường hỗ trợ. Sau nhận định ban đầu, bác sĩ Phúc và ekip quyết định tiến hành làm ECMO ngay tại chỗ để có cơ hội cứu sống người bệnh. Đến chiều 18/12, bệnh nhân đã được chuyển về điều trị tại BV Nhiệt đới Trung ương (cơ sở Kim Chung) an toàn.

“Ngày hôm nay, chúng tôi vô cùng sung sướng khi biết tin với tài năng của các bác sĩ BV Nhiệt Đới Trung ương thì sản phụ đã được xuất viện trở về với gia đình. Đặc biệt, niềm vui nhân ba khi 2 bé gái sau 10 ngày điều trị tích cực đơn nguyên sơ sinh tại cơ sở điều trị Covid-19 của BV Phụ Sản Hà Nội cũng đã có thể tự thở và dinh dưỡng mỗi bữa được 30 – 40 ml. Thực sự với toàn bộ nhân viên tuyến đầu chống dịch chúng tôi đây như tia nắng ấm áp giữa trời đông lạnh giá” - bác sĩ Định xúc động chia sẻ.

Tiêm vaccine phòng Covid-19 là cần thiết

Cũng theo bác sĩ Định, trong những ngày thu dung, điều trị thai phụ mắc Covid-19 cho thấy, tình trạng bệnh của các thai phụ nhập viện điều trị rất đa dạng, đầy đủ các mặt bệnh, gồm cả cấp cứu về sản khoa như dọa đẻ non, dọa sảy thai. Thống kê sơ bộ đã có 15 ca mổ đẻ, 3 ca sinh thường, 1 trường hợp hút thai lưu, 1 ca sảy thai được thực hiện tại cơ sở 2 từ khi chuyển đổi công năng. Đáng nói, chăm sóc một thai phụ mắc Covid-19 vất vả hơn nhiều so với thai phụ thông thường, bởi lẽ tình trạng sức khỏe, biểu hiện bệnh có nhiều khác biệt, ngoài theo dõi sản phụ khoa còn phải theo dõi thêm triệu chứng Covid-19.

“Qua quá trình theo dõi, chăm sóc thai phụ mắc Covid-19, chúng tôi nhận thấy tỷ lệ thai phụ có triệu chứng như sốt, ho, khó thở, mất vị giác… chiếm khoảng 90%, cao hơn rất nhiều so với người bình thường. Cùng với đó, tình trạng bệnh diễn tiến rất nhanh. Có bệnh nhân chuyển từ thể nhẹ sang trung bình, nặng… chỉ trong vòng 1 ngày. Tỷ lệ thai phụ có sự gia tăng mức độ bệnh từ nhẹ sang nặng cũng cao hơn. Đáng nói, những bệnh nhân có diễn tiến tăng nặng chủ yếu rơi vào đối tượng là thai phụ chưa tiêm vaccine ngừa Covid-19. Trường hợp bệnh nặng, thai phụ hầu hết đều phải thở oxy. Các bệnh nhân cũng được dùng kết hợp thuốc điều trị Covid-19. Với thuốc không ảnh hưởng tới thai nhi, chúng tôi cho bệnh nhân sử dụng bình thường. Nhưng với thuốc có nguy cơ ảnh hưởng tới thai nhi, chúng tôi đều phải trao đổi kỹ lưỡng cùng thai phụ, để họ hiểu rõ ưu, nhược điểm khi dùng thuốc, đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định” – bác sĩ Định thông tin.

Đề cập đến vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Duy Ánh - Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội cho biết, cơ sở 2 của BV đang điều trị cho hơn 60 thai phụ, sản phụ mắc Covid -19. Đáng nói là trong số các sản phụ này nhiều người chưa tiêm phòng Covid -19, đã có sản phụ phải chạy ECMO vì diễn biến Covid -19 nặng. “Việc các sản phụ chưa tiêm phòng vaccine Covid -19 sẽ rất nguy hiểm trong bối cảnh dịch bệnh đang diễn biến hết sức phức tạp như hiện nay. Những sản phụ đã tiêm phòng thì rất ít người bị mắc bệnh và nếu chẳng may mắc bệnh thì cũng chỉ có triệu chứng nhẹ hoặc không có diễn biến nặng. Các trường hợp không tiêm phòng thì triệu chứng xuất hiện nhiều hơn. Hiện BV đang điều trị cho một sản phụ diễn biến nặng và phải chạy ECMO. Đến hiện tại  sản phụ đã tỉnh táo, tuy nhiên vẫn cần phải theo dõi và điều trị sát sao.

“Ai cũng đều có nguy cơ mắc Covid-19. Việc chần chừ hay từ chối tiêm vaccine sẽ gây nguy hiểm đặc biệt là với phụ nữ mang thai. Bởi nếu chẳng may mắc Covid-19 thì thai phụ dễ bị diễn biến nặng hơn, nguy cơ gây nguy hiểm cho mẹ và thai nhi cũng cao hơn, do trong quá trình mang thai người phụ nữ có sự suy giảm về miễn dịch nhất định. Chính vì vậy, đề phòng nguy cơ cho phụ nữ mang thai trước đại dịch Covid-19 bằng vaccine là cần thiết” - PGS.TS Nguyễn Duy Ánh khuyến cáo