Ngày mai 14/12, TAND TP Hồ Chí Minh sẽ mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Đinh La Thăng (SN 1960), nguyên Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT); Nguyễn Hồng Trường (SN 1957), nguyên Thứ trưởng Bộ GTVT, cùng 5 đồng phạm nguyên là lãnh đạo Tổng Công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (Tổng Công ty Cửu Long - PV) về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Liên quan tới vụ án trên, bị cáo Đinh Ngọc Hệ (tức Út “trọc”, SN 1971, nguyên Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn Bộ Quốc phòng, đã bị Tòa án Quân sự Trung ương xử 30 năm tù trong 2 vụ án) cùng 12 đồng phạm bị xét xử về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”.
Theo cáo trạng của Viện KSND Tối cao, dự án đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương (giai đoạn I) có nguồn vốn ngân sách Nhà nước, với tổng mức đầu tư hơn 9.884 tỷ đồng, do Bộ GTVT làm chủ đầu tư. Dự án hoàn thành và thông xe kỹ thuật từ ngày 3/2/2010, chính thức khai thác và thu phí từ ngày 25/2/2010. Xuất phát từ chủ trương thu hồi vốn cho Nhà nước, THủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triện Việt Nam (BIDV) liên danh với các nhà đầu tư thành lập Công ty CP PHát triển đường cao tốc BIDV (BEDC) lập đề án mua quyền thu phí của dự án và đầu tư xây dựng tiếp đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ theo hình thức BOT. Tuy nhiên cuối năm 2011, BIDV thay mặt tổ hợp các nhà đầu tư có công văn trả lại quyền thu phí đường cao tốc về cho Bộ GTVT lưa chọn đơn vị khác làm chủ đầu tư vì không thu xếp được nguồn vốn.
Ngày 8/11/2011, sau 3 tháng nhận chức Bộ trưởng Bộ GTVT, ông Đinh La Thăng có công văn gửi Thủ tướng với nội dung Bộ GTVT sẽ tiếp nhận đề án quyền thu phí đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương. Đến tháng 2/2012, ông Thăng gọi điện cho Dương Tuấn Minh (Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cửu Long) là đơn vị thuộc Bộ GTVT được giao tiếp nhận đề án chuyển giao quyền thu phí, để giới thiệu Đinh Ngọc Hệ tiếp xúc và tham gia mua quyền thu phí đường cao tốc nêu trên. Ông Thăng phân công cho ông Nguyễn Hồng Trường (lúc đó là Thứ trưởng Bộ GTVT) chủ trì, chỉ đạo Tổng Công ty Cửu Long cùng các đơn vị liên quan thuộc Bộ GTVT xây dựng đề án bán quyền thu phí. Sau đó ông Nguyễn Hồng Trường cùng nhiều cán bộ cấp dưới cố ý làm trái nhiều Nghị định, Thông tư để bán đấu giá quyền thu phí đường cao tốc cho Công ty của Đinh Ngọc Hệ.
| Bị án Đinh Ngọc Hệ cũng phải ra tòa với 2 tội danh trong vụ án cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương. |
Cáo trạng của Viện KSND Tối cao xác định xuất phát từ động cơ cá nhân, thông qua mối quan hệ quen biết từ trước, nên ông Đinh La Thăng đã gọi điện thoại trực tiếp cho Dương Tuấn Minh (Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cửu Long) để giới thiệu đưa Đinh Ngọc Hệ tiếp cận đề án. Sau đó tạo điều kiện cho Công ty của Hệ trúng đấu giá quyền thu phí đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương.
Đinh Ngọc Hệ đã lợi dụng mối quan hệ để xây dựng hồ sơ gian dối tham gia mua đấu giá quyền thu phí. Sau khi trúng đấu giá quyền thu phí, Hệ tiếp tục thực hiện các hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản của Nhà nước. Các bị can Nguyễn Hồng Trường, Dương Tuấn Minh, Dương Thị Trâm Anh, Nguyễn Chí Thanh, Lê Trung Cường, Nguyễn Thu Trang là cán bộ cưới quyền của bị can Đinh La Thăng, do biết mối quan hệ cá nhân giữa bị can Đinh La Thăng và Đinh Ngọc Hệ, nên khi được giao nhiệm vụ triển khai thực hiện Đề án chuyển giao quyền thu phí đường cao tốc, tùy từng vị trí, địa vị công tác là làm trái các quy định về bán đấu giá tài sản Nhà nước. Từ đó Đinh Ngọc Hệ lợi dụng chiếm đoạt tài sản, cụ thể: Quyết định cho đơn vị trúng thầu thanh toán làm 3 lần trái quy định tại Thông tư liên tịch số 05/TTLT-BGTVT-BTC; Xây dựng và khởi điểm, quyết định phê duyệt giá khởi điểm để bán đấu giá khi không thành lập Hội đồng định giá tài sản, trái với Nghị định số 52/2009/NĐ-CP và Thông tư số 137/2010/TT-BTC; Không kiểm tra năng lực tài chính thực tế của Công ty Yên Khánh và Công ty Khánh An mặc dù 2 công ty này kinh doanh thua lỗ, không đủ năng lực tài chính và các điều kiện theo quy định nhưng vẫn được công nhận đủ điều kiện tham gia đấu giá, trái với quy định tại Nghị định số 17/2010/NĐ-CP; Tổ chức bán đấu giá, quyết định phê duyệt kết quả bán đấu giá quyền thu phí là tài sản của Nhà nước khi chỉ có một người tham gia, trái với Nghị định số 17/2010/NĐ-CP; Khi Công ty Yên Khánh vi phạm nghĩa vụ thanh toán đã không ra quyết định đình chỉ quyền thu phí để chấm dứt hợp đồng trước thời hạn…
Hành vi làm trái tiêu trên của bị can Đinh La Thăng, Nguyễn Hồng Trường và đồng phạm là tiền đề, tạo điều kiện để Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm thực hiện các hành vi gian dối bắt đầu từ việc lập hồ sơ giả năng lực của Công ty Yên Khánh và Công ty Khánh An để tham gia đấu giá, đến việc che giấu việc kiểm soát doanh thu thu phí của Bộ GTVT và các cơ quan chức năng để chiếm đoạt, gây thất thoát hơn 725,3 tỷ đồng của Nhà nước.
Đối với bị can Đinh Ngọc Hệ, ngay sau khi tiến hành khai thác quyền thu phí đường cao tốc, Hệ đã chỉ đạo nhân viên bằng mọi cách che giấu doanh thu thực tế để chiếm đoạt. Lúc đầu bằng hình thức thủ công, do không đạt yêu cầu nên Hệ chỉ đạo phải dùng công nghệ cao để chiếm đoạt được nhiều hơn nên đã 2 lần yêu cầu mua phần mềm của Công ty Xuân Phi để can thiệp trái phép vào phần mềm quản lý của Bộ GTVT. Càng về sau mức độ càng tinh vi hơn, số tiền chiếm đoạt càng nhiều hơn. Trong quá trình thực hiện hợp đồng, lợi dụng mối quan hệ với bị can Đinh La Thăng, Hệ trây ỳ không nộp tiền theo đúng tiến độ quy định, theo hợp đồng mua quyển thu phí. Đến tháng 10/2014 Công ty Yên Khánh của Đinh Ngọc Hệ phải nộp đủ số tiền hơn 2.004 tỷ đồng, nhưng phải đến tháng 3/2017 mới nộp đhủ tiện. Bằng các thủ đoạn gian dối, từ ngày 1/1/2014 đến 31/12/2018, Đinh Ngọc Hệ và các đồng phạm đã che giấu, chiếm đoạt được hơn 725,3 tỷ đồng.
Trong vụ án này, tòa án xác định bị hại là Bộ GTVT. HĐXX cũng triệu tập 14 pháp nhân và 11 cá nhân tham gia với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Dự kiến phiên tòa sơ thẩm lần này diễn ra từ ngày 14/12 kéo dài đến hết ngày 25/12.
