Chiều 11/11, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khoá XV, vấn đề sử dụng, kiểm soát thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đã làm "nóng" nghị trường. Đa số đại biểu mong muốn Chính phủ, Bộ Y tế, Bộ Công Thương sớm có giải pháp kiểm soát loại hình thuốc lá thế hệ mới này.
Đề xuất cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Quan tâm tới vấn đề kiểm soát thuốc lá điện tử, nhiều đại biểu Quốc hội đặt vấn đề về kết quả triển khai các giải pháp kiểm soát tác hại của thuốc lá điện tử cho con người, nhất là thanh thiếu niên; tiến độ triển khai chỉ đạo của Chính phủ về kiểm soát loại thuốc lá thế hệ mới này; cơ sở khoa học của việc cấm thuốc lá thế hệ mới...
Trả lời những nội dung này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh và tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của người dân, đặc biệt là với giới trẻ. Để giải quyết vấn đề này, Bộ trưởng đề xuất sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, trong đó có các quy định cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, Việt Nam đã tham gia vào Công ước khung Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Bên cạnh giảm thiểu tác hại của thuốc lá thông thường, với những hình thức xuất hiện mới của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, ngành y tế cũng đã có rất nhiều giải pháp tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, trong đó tăng cường tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Đồng thời, Bộ Y tế phối hợp với ngành giáo dục, các cơ quan liên quan tăng cường truyền thông và phòng chống tác hại thuốc lá nói chung, trong đó có thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, qua lấy ý kiến của các bộ, ngành, đa phần rất ủng hộ đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội có những giải pháp cấm sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Bộ Y tế đã tổ chức đánh giá tác động làm căn cứ khoa học; đã tổ chức công bố tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử ra công chúng. Các giải pháp này là những giải pháp mang tính chất căn cơ để cung cấp các bằng chứng, căn cứ pháp lý để Chính phủ quyết định các giải pháp phòng chống tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử.
Thuốc lá điện tử là sản phẩm có hại
Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã làm rõ một số nội dung đại biểu nêu liên quan đến lĩnh vực quản lý. Theo đó, đại biểu Lê Hoàng Anh (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Gia Lai) chất vấn về trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc duy trì thử nghiệm quản lý sản phẩm này, trong khi nhiều cử tri phản ánh do ngành công nghiệp thuốc lá đang tích cực vận động duy trì thử nghiệm.
Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, kinh doanh thuốc lá là ngành kinh doanh có điều kiện, được quy định rõ trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản pháp luật có liên quan. Tuy nhiên, thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được định nghĩa trong Luật và các văn bản pháp luật. Do vậy, trong thời gian dài vừa qua, có khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý Nhà nước đối với loại hình sản phẩm này.
Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, từ những năm 2019, 2020, do thiếu công cụ quản lý thuốc lá công nghệ mới trong khi các sản phẩm này đã len lỏi, phát triển mạnh trên thị trường, Bộ Công Thương đã đề xuất Chính phủ và được Chính phủ xây dựng Đề án thí điểm quản lý loại hình thuốc lá này. Khi lấy ý kiến của bộ, ngành, nhiều bộ, ngành đồng thuận với đề xuất của Bộ Công Thương, chỉ đạo của Chính phủ, nhưng cũng có những bộ, ngành phản đối - đặc biệt là Bộ Y tế, với quan điểm rằng đó là sản phẩm có hại cho sức khỏe.
Bộ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ Công Thương đã đồng ý với đề xuất này của Bộ Y tế, thống nhất rằng đây là sản phẩm có hại cho sức khỏe; phải sớm có khung khổ pháp lý để cấm sản phẩm này. Bộ Công Thương và cá nhân Bộ trưởng không đề xuất tiếp tục thí điểm đề án này. Thực tế, thời gian qua, Bộ Công Thương luôn từ chối cấp phép kinh doanh, cấp đăng ký thông báo cho website thương mại điện tử kinh doanh thuốc lá thế hệ mới. Đồng thời, Bộ đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra và xử lý hàng trăm vụ việc đối với việc kinh doanh sản phẩm này.
Bộ trưởng Bộ Công Thương đề xuất Quốc hội, Chính phủ sớm ban hành chính sách, hoàn thiện khung pháp lý để quản lý chặt chẽ, rõ ràng đối với loại sản phẩm này. Trong khi chưa sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Công Thương sẽ chỉ đạo Quản lý thị trường phối hợp với cơ quan chức năng, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, phối hợp chặt chẽ lực lượng chức năng để tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng lưu ý, nguồn hàng sản phẩm này chủ yếu do nhập lậu, nên các lực lượng chức năng cần ngăn chặn tốt ngay từ các cửa khẩu, biên giới.
