Bộ Tài chính sẽ không tăng thuế VAT, để ngỏ thuế tài sản

Đó là thông tin được Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng khẳng định tại phiên thảo luận về kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước, sáng 26/5.

Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng đã giải trình trước Quốc hội 3 nhóm vấn đề, gồm tái cơ cấu ngân sách Nhà nước, giảm bội chi ngân sách và tái cơ cấu lại nợ công. Liên quan đến các dự án luật về thuế đang khiến nhiều ĐB và cử tri băn khoăn, Bộ trưởng cũng đã dành nhiều thời gian giải thích, làm rõ thêm.

Về thu ngân sách nhà nước, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết: Chúng ta thực hiện 2 năm 2016, 2017 đều vượt khá so với dự toán. Cụ thể, năm 2016 vượt 9,3%, năm 2017 vượt 6,3% so với dự toán. Tỷ trọng lưu động và ngân sách nhà nước bình quân là 25,2% GDP, trong đó từ thuế và phí là 21,3% GDP. Trong khi mục tiêu này đặt ra là huy động không thấp hơn 23,5%, trong đó từ thuế và phí khoảng 21%, góp phần đảm bảo các nhiệm vụ chi cho ngân sách. Cơ cấu thu, chuyển dịch tích cực.

Cùng với đó, tỷ trọng thu nội địa bình quân 2 năm đạt 80% tổng thu cân đối ngân sách nhà nước, trong khi giai đoạn 2011-2015 là 68%. Tỷ trọng thu từ dầu thô giảm còn 3 đến 4% thu ngân sách. Thu ngân sách trung ương chiếm tỷ trọng 55% - 56%. Thu ngân sách địa phương chiếm khoảng 44% - 45% tổng thu ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, Chính sách thu tiếp tục được hoàn thiện theo hướng giảm nghĩa vụ nộp thuế, trong đó thuế thu nhập doanh nghiệp giảm từ 23 xuống 20% năm 2016. Tính chung các khoản ưu đãi, thực chất doanh nghiệp chỉ phải nộp thuế thu nhập khoảng 15%. Đặc biệt, khối doanh nghiệp FDI được nhận nhiều ưu đãi nên chỉ nộp khoảng 10%.

Ý kiến về vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương, Bộ trưởng thẳng thẳn thừa nhận: “Đúng như ĐB Quốc hội nêu, tỷ trọng thu của ngân sách trung ương trong tổng thu ngân sách nhà nước có xu hướng giảm. Thu ngân sách trung ương bình quân hai năm 2016, 2017 đạt khoảng 56% đến 57% tổng thu ngân sách nhà nước, thấp hơn của giai đoạn trước bình quân là 61,3%”. 

Nguyên nhân chủ yếu được người đứng đầu ngành Tài chính “mổ xẻ” là do tỷ trọng thu từ dầu thô và hoạt động xuất nhập khẩu mà ngân sách T.Ư hưởng 100% đều giảm. Năm 2011, thu dầu thô của chúng ta chiếm 16% tổng thu cân đối ngân sách, nay còn 3,8%. Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu năm 2011 chiếm 21,6% tổng thu ngân sách, nay còn 15,4%.

Bộ trưởng khẳng định: “Việc thực hiện cắt giảm một số sắc thuế với mức cao và nhanh hơn so với lộ trình trong thời gian vừa qua đã tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh, nhưng ảnh hưởng đến số thu cân đối ngân sách nhà nước nói chung và ngân sách T.Ư nói riêng”.

Một nguyên nhân nữa được Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng chia sẻ là bởi: “Đối với ngân sách T.Ư tỷ trọng các khoản thu hưởng 100%, dầu thô, hoạt động xuất nhập khẩu giảm làm giảm nguồn thu của ngân sách T.Ư. Trong khi đó, việc điều chỉnh chính sách thu, tăng thu, tăng cường vai trò chỉ đạo của T.Ư theo dự kiến còn chậm”.

Về chi ngân sách nhà nước, Bộ trưởng cho hay: Kết quả 2 năm 2016 và 2017 đã kiểm soát chặt chẽ hơn về chi và vay nợ trong phạm vi khả năng nguồn lực của nền kinh tế. Tập trung cơ cấu lại chi ngân sách nhà nước, tỷ trọng chi đầu tư phát triển 2 năm 2016, 2017 bình quân đạt 27% tổng chi ngân sách nhà nước, cao hơn mục tiêu đề ra là 25%, 26%. Tỷ lệ chi thường xuyên 2 năm 2016, 2017 khoảng 62% đến 63% và riêng dự toán năm 2018 là 61,7%. Mục tiêu là giảm xuống dưới 64%, trong khi chúng ta vẫn thực hiện mục tiêu tăng lương cơ sở là 7%/ năm.

“Chúng tôi tiếp tục siết chặt kỷ luật chi ngân sách, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm chống lãng phí, nâng cao hiệu quả chi ngân sách. Đẩy mạnh thực hiện khoán chi, xây dựng và triển khai kế hoạch tài chính trung hạn. Tình hình chấp hành kỷ luật, kỷ cương tài chính. Vừa qua Quốc hội đã ban hành Luật Ngân sách nhà nước, Luật Kiểm toán nhà nước, Luật Thanh tra, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Luật Tài sản công và nhiều luật khác, trong đó quy định rõ trách nhiệm các ngành, các cấp và đơn vị quản lý ngân sách. Cùng việc đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng và xử lý nghiêm các sai phạm, về cơ bản tình hình có chuyển biến tích cực”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng thừa nhận, đúng như ĐB Quốc hội nêu, tình trạng chấp hành kỷ luật ngân sách nhà nước ở nhiều nơi, nhiều chỗ chưa nghiêm, kể cả tại T.Ư và địa phương, các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp bao gồm cả doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp ngoài quốc doanh.

Cũng theo Bộ trưởng, trong lĩnh vực thu ngân sách nhà nước, tình trạng kê khai thiếu số thuế phải nộp gian lận thương mại chuyển giá, trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế còn xảy ra tại nhiều nơi. Một phần trong số này đã được cơ quan thanh tra, kiểm toán phát hiện và truy thu. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này do công tác tuyên truyền hỗ trợ pháp luật của cơ quan quản lý thu ngân sách chưa tốt, ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp, người nộp thuế chưa cao.

Theo Bộ trưởng, vừa qua chúng ta thay đổi cơ chế quản lý về thuế từ tiền kiểm sang hậu kiểm và quản lý rủi ro, theo đó các doanh nghiệp tự khai, tự nộp thuế và làm thủ tục hoàn thuế qua mạng điện tử. Hạn chế tiếp xúc trực tiếp của cán bộ thuế, hải quan với doanh nghiệp và người nộp thuế.

“Việc chuyển đổi cơ chế quản lý này phù hợp với thông lệ quốc tế tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh. Tuy nhiên, cơ chế này còn kẽ hở để các đối tượng nộp thuế lợi dụng và chiếm đoạt tiền thuế. Mặc dù vậy, chúng tôi cho rằng đây là hướng đi đúng, cần kiên trì thực hiện, quan trọng là có giải pháp khắc phục điểm yếu của cơ chế này”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Người đứng đầu Bộ Tài chính cho biết: Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định pháp lý về quản lý thuế, đảm bảo chặt chẽ có tiêu chí phân loại rủi ro để có phương thức quản lý phù hợp đảm bảo công khai minh bạch. Gần đây chúng tôi vừa trình Chính phủ nghị định về quản lý hóa đơn điện tử, làm được việc này thì chắc chắn quản lý thuế mở rộng sẽ tốt hơn.

Cùng với đó, để triển khai Nghị quyết 07 của Bộ Chính trị cũng như Nghị quyết 25 của Quốc hội, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế về thu ngân sách mà một số định hướng của các luật như sau:

Về Luật Thuế giá trị gia tăng tiếp thu ý kiến doanh nghiệp, người dân, các chuyên gia, các cơ quan giữ mức thuế phổ thông là 10%, không nâng mức thuế giá trị gia tăng này lên 11% đến 12% như dự thảo ban đầu. Kết cấu lại hàng hóa dịch vụ chịu thuế 0%, 5% và không chịu thuế, đảm bảo công bằng, đặc biệt hạn chế chính sách an sinh xã hội được lồng ghép trong chính sách thuế, làm mất tính trung lập của thuế.

Về thuế bảo vệ môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt, nghiên cứu theo hướng mở rộng các đối tượng, mở rộng cơ sở thu thuế, điều chỉnh mức thuế hợp lý, phù hợp với yêu cầu bảo vệ môi trường và định hướng tiêu dùng trong tình hình mới.

Về thuế tài sản, tiếp tục nghiên cứu theo hướng tạo công bằng xã hội và thêm cơ sở để quản lý xã hội cũng như định hướng thị trường, đảm bảo công khai minh bạch tài sản phục vụ cho công tác phòng chống tham nhũng và mục tiêu về tăng thêm cho ngân sách là một mục tiêu thứ yếu và chúng tôi, với phương án nghiên cứu ban đầu trình có nhiều ý kiến chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu để hoàn chỉnh trong thời gian tới.