Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 25, chiều 15/8, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực của Bộ NN&PTNT.
Giải pháp nào khắc phục chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa?
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Lê Đào An Xuân (Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên) cho biết, quản lý chặt chẽ đất trồng lúa là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước. Nghị định số 94 năm 2019 hướng dẫn thi hành Luật Trồng trọt có quy định về phương án bóc tách phần đất mặt là một thành phần hồ sơ khi chuyển mục đích sử dụng đất lúa. Tuy nhiên, hướng dẫn chưa rõ ràng, chưa quy định cụ thể cơ quan chủ trì dẫn đến sự đùn đẩy trách nhiệm giữa hai ngành nông nghiệp và tài nguyên môi trường.
Cùng với đó, đánh đồng quy mô chuyển đổi mục đích từ vài mét vuông đến vài nghìn hecta, không có cơ sở pháp lý đầy đủ để tính toán các dự toán khi cần thiết. Đại biểu Lê Đào An Xuân cho rằng, điều này gây lúng túng cho địa phương, làm chậm tiến độ thực hiện các dự án có chuyển mục đích sử dụng đất lúa.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ trách nhiệm của Bộ NN&PTNT cũng như hướng giải quyết để sớm khắc phục những vướng mắc?
Đặt câu hỏi chất vấn tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Lê Thanh Hoàn (Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa) cho biết, đất đai, đặc biệt là đất trồng lúa có vai trò rất quan trọng trong sản xuất nông nghiệp và vấn đề đảm bảo an ninh lương thực nước ta…
Đại biểu Lê Thanh Hoàn đề nghị Bộ trưởng Bộ NN&PTNT làm rõ đến hiện tại đã có quy hoạch và chốt được vị trí các khu vực đất lúa để cấm không cho phép chuyển nhượng, chuyển đổi sang mục đích khác để người dân yên tâm canh tác, cải tạo đất, tăng năng suất, tăng sản lượng thóc gạo, góp phần đảm bảo an ninh lương thực của Việt Nam trong thời gian tới.
Trong khi đó, đại biểu Sùng A Lềnh (Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) đề nghị có giải pháp cụ thể để bảo vệ, phát triển đất trồng lúa trên ruộng bậc thang.
Cố gắng giữ gìn quỹ đất lúa
Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Đào An Xuân về vấn đề đất trồng lúa, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho rằng, việc sử dụng đất trồng lúa linh hoạt đã được quy định trong văn bản của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, do đó, để linh hoạt, Bộ NN&PTNT phải giữ lại lớp đất mặt, hoặc khai thác lớp đất mặt ở một tầng cho phép. Bộ đã đưa ra những tiêu chí, quy định về cách thức khai thác, độ cao khai thác để khi cần có thể trở lại thành đất lúa.
Bộ trưởng cũng nêu rõ, các địa phương cần phải vào cuộc tích cực, chấp hành nghiêm ngặt các quy định, để linh hoạt trở lại đất lúa khi có thách thức về an ninh lương thực, đồng thời, tạo điều kiện phân cấp, ủy quyền cho các địa phương để vừa quản lý chặt được đất trồng lúa, vừa tạo điều kiện cho kinh tế địa phương phát triển.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Thanh Hoàn, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, cách đây 10 năm, quy mô đất lúa nước ta khoảng trên 4 triệu hecta. Hiện tại theo số liệu thống kê đất lúa còn 3,93 triệu hecta. Theo Nghị quyết Quốc hội và Nghị quyết của Chính phủ là chúng ta sử dụng linh hoạt 5 triệu hecta đất lúa. Bộ trưởng làm rõ, linh hoạt ở đây có nghĩa là để đảm bảo an ninh lương thực và để sự phát triển kinh tế - xã hội thì cũng phải dành một quỹ đất nông nghiệp, trong đó có đất lúa.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết về quy hoạch đất lúa nằm trong quy hoạch đất đai. Bộ TN&MTchịu trách nhiệm chính về vấn đề này. Tại các các địa phương cũng đã đều ổn định những diện tích đất lúa và đã có trong quy hoạch của tỉnh, xác định rõ phân khu vực dành cho đất nông nghiệp.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng lưu ý các địa phương trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội cố gắng giữ gìn quỹ đất lúa, cân nhắc khi chuyển đổi đất trồng lúa bởi còn nhiều hệ lụy ảnh hưởng phía sau như về sản lượng lúa, bao nhiêu người nông dân trên đất lúa đó, rồi một chuỗi ngành hàng, doanh nghiệp chế biến, dịch vụ thương mại, những con người ở phía sau chuỗi ngành hàng đó… Do đó Bộ NN&PTNT cũng sẽ kiên trì cùng với các địa phương để phân tích những tình huống khi nào chuyển đổi, khi nào không chuyển đổi với nguyên tắc cân nhắc và cẩn trọng giữa phát triển và giữ gìn.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng tiếp thu ý kiến của đại biểu Sùng A Lềnh liên quan đến phát triển giá trị ruộng bậc thang và nêu rõ ruộng bậc thang giá sản lượng không cao nhưng giá trị rất cao nếu biết tích hợp giá trị của văn hóa, lịch sử và giá trị cảnh quan…
