Bộ trưởng Lê Minh Hoan: "Chúng ta quen tư duy thị trường Trung Quốc dễ tính"

Chiều ngày 7 và sáng 8/6/2022, Quốc hội chất vấn đối với Bộ trưởng Bộ NN và PTNT Lê Minh Hoan.

Đại biểu, cử tri lo ngại việc nông sản ùn tắc ở cửa khẩu

Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (đoàn Lạng Sơn) chất vấn về vấn đề giá phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi, các loại vật tư nông nghiệp đầu vào tăng trong những năm qua, làm cho người nông dân rơi vào hoàn cảnh khó khăn, lấy công làm lãi, thậm chí là thua lỗ. Đặc biệt từ khi dịch Covid-19 bùng phát, giá cả các loại hàng hóa càng tăng phi mã hả. Đại biểu cho rằng, đây rõ ràng là bài toán cấp thiết đối với ngành nông nghiệp. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu rõ các giải pháp trong thời gian tới để hỗ trợ, giúp người nông dân thích ứng và ứng phó với tình hình này?

Đại biểu Hoàng Anh Công (đoàn Thái Nguyên) chất vấn: Cử tri rất lo lắng về tình trạng ùn tắc hàng nông sản xuất khẩu tại các cửa khẩu khu vực phía Bắc, gây nên rất nhiều khó khăn, tốn kém rất lớn, ảnh hưởng nhiều đến nền sản xuất nông nghiệp. Một trong những nguyên nhân là do chính sách nhập khẩu liên quan đến tiêu chuẩn, chất lượng hàng hóa nông sản phía Trung Quốc có nhiều thay đổi, đòi hỏi chất lượng nhập khẩu ngày càng cao hơn, yêu cầu đáp ứng các tiêu chuẩn như các nước Châu Âu và Hoa Kỳ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, chúng ta cần có giải pháp gì để giúp người nông dân để nâng cao chất lượng hàng nông sản, nâng cao giá trị nông sản và qua đó để tăng cường xuất khẩu và xây dựng một nền xuất khẩu bền vững?

Đại biểu Dương Văn Phước (đoàn Quảng Nam) cho biết, thời gian qua người nông dân phải khổ sở gánh chịu nạn phân bón giả, kém chất lượng, gây thiệt hại lớn cho người nông dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng nêu rõ những giải pháp để ngăn chặn, xử lý nghiêm tình trạng phân bón giả, kém chất lượng, tràn lan trên thị trường hiện nay?

Đại biểu Đương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cho rằng, sản xuất nông nghiệp có thể khẳng định là thế mạnh, là cứu cánh cho nền kinh tế- xã hội nước ta trong những điều kiện, tình huống khó khăn. Tuy nhiên đại biểu chỉ rõ tình trạng nông nghiệp có phát triển nhưng đời sống của người nông dân chưa cao; tình trạng được mùa mất giá và những cuộc giải cứu nông sản chưa có hồi kết; giá vật tư đầu vào liên tục tăng cao, sản xuất phần lớn còn mang tính tự phát; tiêu thụ còn phụ thuộc và một số thị trường; cơ chế chính sách chưa đủ hấp dẫn để thu hút các nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực này, nhất là lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết những giải pháp căn cơ để giải quyết các vấn đề này?

Tại phiên chất vấn, đại biểu Lê Thị Song An (đoàn tỉnh Long An) cho biết, tình hình sản xuất nông nghiệp của người dân gặp rất nhiều khó khăn, giá vật tư đầu vào tăng cao, có những loại phân bón tăng đến 200%, trong khi đó giá bán nông sản thấp, có thời điểm không tiêu thụ được.. Trong khi đó, giá cả vật tư nông nghiệp, nhất là giá phân bón, thuốc trừ sâu cũng như giá xăng dầu liên tục tăng làm cho người nông dân sản xuất không có lời. Điều này dẫn đến thực trạng có rất nhiều diện tích đất trồng thanh long, người dân phải phá bỏ để chuyển sang trồng các loại cây trồng khác. Thậm chí có rất nhiều diện tích đất nông nghiệp bỏ không, người dân không sản xuất vì tâm lý lo ngại bị thua lỗ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết có những giải pháp để kiểm soát được giá cả vật tư nông nghiệp và định hướng cho các địa phương trong quy hoạch các vùng chuyên canh sản xuất theo hướng công nghệ cao với giá cả đầu ra ổn định, giúp cho người nông dân được an tâm sản xuất?

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (đoàn Hà Nội) chất vấn, Bộ trưởng Bộ NN và PTNT từng nói: Chúng ta chung tay cho sứ mệnh đưa nông nghiệp nước nhà đến tầm cao mới, đại biểu Vũ Lưu Mai đề nghị Bộ trưởng cho biết định hướng đổi mới nào Bộ trưởng đã, đang và sẽ thực hiện để đưa nông nghiệp nước nhà đến tầm cao mới.

Thứ hai, Bộ trưởng đã từng đưa ra thông điệp: Chúng ta xây dựng một nền nông nghiệp trách nhiệm, trách nhiệm với sức khỏe hàng trăm triệu dân. Tuy nhiên, đến nay, tính an toàn của sản phẩm nông nghiệp vẫn là sự phiền muộn chưa bao giờ nguôi của hàng triệu dân.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đến khi nào người dân mới có thể hoàn toàn yên tâm về tính an toàn của sản phẩm nông nghiệp, đến bao giờ Việt Nam có thể viết tên mình trên bản đồ nông nghiệp hữu cơ của thế giới?

Nâng cao tính tự chủ của ngành nông nghiệp

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ NN và PTNT Lê Minh Hoan cho biết, chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững được Thủ tướng phê duyệt đã xác định rõ chúng ta đang chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, trong đó nhấn mạnh đến yếu tố thị trường.

Bộ trưởng chia sẻ với bà con nông dân cùng doanh nghiệp trong giai đoạn vừa qua đã đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như việc ùn ứ ở cửa khẩu phía Bắc; vấn đề vật tư phân bón, giá nguyên liệu đầu vào của ngành nông nghiệp đều tăng cao trong bối cảnh thị trường đã bị đứt gãy…

Bộ trưởng cảm ơn 14 triệu nông dân Việt Nam đã rất năng động, linh hoạt để góp phần làm nên kết quả xuất khẩu nông nghiệp, nông lâm, thủy sản trong năm 2021 đạt mức rất cao trong bối cảnh khó khăn.

Về vấn đề giá nguyên liệu đầu vào, Bộ trưởng Bộ NN và PTNT cho biết, vấn đề này liên quan tới thị trường, quản lý doanh nghiệp, vật tư đầu vào sản xuất, nhập khẩu và xuất khẩu…

Đứng ở góc độ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, khi đứt gãy chuỗi cung ứng trong giai đoạn dịch bệnh và nhất là cao điểm ùn ứ cửa khẩu phía Bắc, Bộ NN và PTNT đã phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao cùng vào cuộc dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để hạn chế thấp nhất thiệt thòi, thiệt hại cho nông dân.

Tuy nhiên, đây là trường hợp bất khả kháng do khác biệt trong quy định chống dịch của hai bên. Nước ta làm nông nghiệp nhưng phụ thuộc rất nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu từ phân bón, thuốc, nguyên liệu để chế biến thức ăn.

Vấn đề này Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ NN và PTNT có giải pháp nhằm nâng cao tính tự chủ của ngành nông nghiệp, để tạo ra cái giá trị gia tăng cao hơn, giảm rủi ro thị trường.

Về giải pháp, trước hết, Bộ NN và PTNT, Bộ Công thương đã có nhiều phiên họp và Bộ Công thương đã tổ chức nhiều cuộc họp với các hiệp hội, ngành hàng như hiệp hội phân bón, hiệp hội phát triển thực vật, hiệp hội hóa chất và các doanh nghiệp liên quan đến vấn đề này để cố gắng thuyết phục. “Bởi vì chúng ta sống trong kinh tế thị trường nên không dễ áp đặt mệnh lệnh hành chính”, Bộ trưởng nói.

Chậm thông tin đến người nông dân

Với vấn đề liên quan đến thị trường, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, có sự đột biến trong một thời gian ngắn do sự kiểm soát dịch bệnh của các nước khác nhau.

Theo Bộ trưởng, thị trường Trung Quốc đang ngày càng khó tính hơn nhưng nhiều năm chúng ta quen tư duy rằng thị trường Trung Quốc dễ tính.

“Và khi Trung Quốc thay đổi các biện pháp kiểm soát dịch bệnh cũng như an toàn vệ sinh thực phẩm thì chúng ta lại chậm thay đổi. Tất nhiên, trong vấn đề này có trách nhiệm của bộ, ngành trung ương, trong đó có Bộ NN và PTNT. Chúng ta đã chậm thông tin để cho người nông dân biết và bản thân bà con nông dân cũng ít chịu quan tâm lĩnh vực này.”, Bộ trưởng nêu.

Trả lời câu hỏi của đại biểu về thương hiệu nông sản, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, thương hiệu khác nhãn hiệu. Thương hiệu bao gồm nhãn hiệu và niềm tin của người tiêu dùng, mà để có được niềm tin của người tiêu dung mới khó.

Muốn xây dựng thương hiệu thì phải bắt đầu hệ sinh thái của ngành hàng, ví dụ ngành hàng thanh long của Long An, Bình Thuận. Phải xây dựng từ thương hiệu của doanh nghiệp, từ thương hiệu của hợp tác xã, của người nông dân… phải mất 10 năm, 15 năm mới hình thành một thương hiệu.

Do đó, cần thay đổi tư duy cho thương hiệu nông sản, bắt đầu bằng hệ sinh thái ngành hàng, chứ không phải bắt đầu từ Bộ NN và PTNT.