Bộ trưởng Phạm Hồng Hà: Sẽ thí điểm cơ chế đặc thù đối với cải tạo chung cư cũ cho Hà Nội

Bộ trưởng Bộ Xây dựng thừa nhận, việc phát triển quy hoạch đô thị còn nhiều hạn chế, tồn tại như: Chất lượng quy hoạch thấp; một số quy hoạch dự báo chưa đúng thực tế, dẫn tới tính toán sai về không gian đô thị, chỉ tiêu hạ tầng; chất lượng đồ án quy hoạch thiếu một số điều kiện cụ thể để thực hiện quy hoạch...

“Chúng ta vẽ ra nhiều nhưng nguồn lực đầu tư hệ thống hạ tầng đồng bộ và công tác giải phóng mặt bằng hết sức phức tạp”, Bộ trưởng nói.

Ngoài ra, chất lượng quy hoạch thấp do hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn; hệ thống định mức đơn giá kỹ thuật có những lạc hậu, dẫn đến việc tính toán quy hoạch có sai sót. Khâu tổ chức thực hiện quy hoạch còn chậm. Việc tổ chức cắm mốc trên thực địa, công khai quy hoạch, thực hiện quy chế quản lý sau đồ án quy hoạch còn hạn chế. Cơ quan quản lý nhà nước ở các địa phương còn hạn chế trong kiểm soát trật tự xây dựng đô thị.

Bộ trưởng Phạm Hồng Hà thừa nhận: “Những hạn chế trên đã gây ra một số hạn chế như xây dựng nhà cao tầng trong nội đô, khu đô thị không đi kèm quy hoạch hạ tầng và hạ tầng xã hội; có công trình siêu mỏng, siêu méo trong đô thị”.

Trên tinh thần đó, Bộ trưởng nhận trách nhiệm của Bộ Xây dựng trong việc tham mưu hoàn thiện hệ thống thể chế, quy định của pháp luật chưa kịp thời; việc đánh giá, theo dõi tình hình thực hiện pháp luật trên thực tiễn ở các địa phương chưa được nghiêm túc, có nội dung thực tiễn đã tồn tại nhưng chưa kịp thời được phát hiện, bổ sung.

Bộ cũng chưa thật sự phối hợp quản lý với các địa phương; chậm thực hiện hoặc thực hiện chưa hiệu quả việc thẩm định dự án, xây dựng hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn định mức, đơn giá. Ngoài ra, đội ngũ cán bộ còn có bộ phận chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, tinh thần phục vụ nhân dân.

Giải pháp nâng cao chất lượng quy hoạch đô thị trong thời gian tới được người đứng đầu ngành xây dựng nêu ra là: Nâng cao chất lượng quy hoạch, bảo đảm tính khả thi của quy hoạch; kiểm soát việc thực hiện dự án đầu tư theo đúng quy hoạch; tăng cường công tác quản lý, tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này.

Trả lời chất vấn của đại biểu Phan Viết Lượng (đoàn Bình Phước) về vi phạm pháp luật trong quản lý nhà chung cư kéo dài, Bộ trưởng Bộ Xây dựng thông tin, hiện nay, trên cả nước có tổng cộng 4.422 chung cư, trong đó 458 chung cư có tranh chấp, chiếm khoảng 10%.

Tranh chấp chủ yếu liên quan đến việc chậm tổ chức hội nghị nhà chung cư để thành lập ban quản trị; không thống nhất đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư; chậm đóng góp bàn giao quản lý và sử dụng kinh phí bảo trì; chất lượng công trình; phí dịch vụ...

Nguyên nhân của các tranh chấp trên là do một số quy định về pháp luật chưa đầy đủ. Bên cạnh đó, một số chủ đầu tư không đủ năng lực về tài chính để thực hiện dự án, chú trọng đến lợi nhuận, chưa quan tâm thích đáng đến nghĩa vụ sau bán hàng nên không mở tài khoản riêng để quản lý kinh phí bảo trì, trì hoãn việc bàn giao khoản kinh phí bảo trì cho ban quản trị.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho biết, có trường hợp người dân mua nhà không xem xét kỹ các điều khoản trong hợp đồng, trong khi chủ đầu tư thường đưa ra những điều khoản có lợi cho chủ đầu tư và bất lợi cho người mua nhà. Một số ban quản trị với thành viên ít kinh nghiệm chuyên môn, chưa có kinh nghiệm quản lý nhà chung cư.

Bộ trưởng Xây dựng cho hay, thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ sửa đổi quy định về thu kinh phí bảo trì, tổ chức hội nghị nhà chung cư, tư cách pháp nhân của ban quản trị chung cư.

Hiện nay, theo quy định, mô hình quản lý nhà chung cư là có ban quản trị nhà chung cư. Thời gian tới, Bộ đề xuất bổ sung hai mô hình nữa, đó là: Chủ đầu tư tự quản lý, vận hành nhà chung cư và tự quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì nhà chung cư; giao cho các đơn vị quản lý, vận hành chuyên nghiệp. Nếu có hai mô hình này, việc quản lý nhà chung cư sẽ đa dạng, linh hoạt hơn.

Theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà: “Việc chọn mô hình nào, chủ đầu tư hay đơn vị chuyên nghiệp thực hiện là do cộng đồng dân cư ở nhà chung cư tự quyết định và vẫn phải có sự giám sát của cộng đồng thông qua ban quản trị chung cư”.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Mai Phương (đoàn Gia Lai) về giải pháp để khắc phục tình trạng nhiều chung cư cũ xuống cấp trầm trọng, nguy hiểm, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà cho biết, hiện nay, vướng mắc nhất trong cải tạo chung cư cũ là không bảo đảm được hài hòa lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Bộ trưởng cho hay: “Doanh nghiệp tham gia cải tạo chung cư cũ bị hạn chế theo quy hoạch về tầng cao, diện tích và dân số ở khu vực đó nên nếu lập dự án thì không bảo đảm mục tiêu lợi nhuận, vì thế, ít doanh nghiệp muốn tham gia”.

Tư lệnh ngành Xây dựng cũng đề xuất có quy định linh hoạt hơn về tăng chiều cao, dân số đối với dự án cải tạo, xây dựng chung cư cũ trong một số trường hợp.

“Bộ Xây dựng phối hợp với TP Hà Nội, xây dựng thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù đối với cải tạo chung cư cũ. Chẳng hạn, xây dựng chung cư cũ nhưng mở rộng hơn dự án để cải tạo cả khu vực lân cận thành khu đô thị phát triển hoàn chỉnh, đồng bộ, cũng như tạo được lợi nhuận cho nhà đầu tư để nhà đầu tư tham gia tích cực”, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết.

Bộ trưởng Xây dựng cũng đề nghị các địa phương khẩn trương hoàn thành việc kiểm định, đánh chất lượng nhà chung cư cũ, chỉ đạo tổ chức lập phê duyệt, công bố quy hoạch, kế hoạch cải tạo, xây dựng chung cư cũ trên địa bàn và đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp với địa phương để thúc đẩy việc cải tạo nhà chung cư cũ.

Về việc để tồn tại nhiều chung cư cũ nguy hiểm, Bộ trưởng Bộ Xây dựng nhận trách nhiệm là thời gian qua chưa kịp thời phối hợp với địa phương để xử lý tốt việc cải tạo, xây dựng chung cư cũ. Bộ sẽ tích cực phối hợp với TP Hồ Chí Minh, Hà Nội và các địa phương nghiên cứu cụ thể tình hình để đề xuất Chính phủ những cơ chế, chính sách mới nhằm giải quyết hài hòa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Trả lời chất vấn của đại biểu Phan Thị Mỹ Dung (đoàn Long An) về việc nhiều dự án nhà ở chung cư chưa đủ cơ sở pháp lý nhưng nhà đầu tư đã bán, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà thừa nhận có tình trạng này và do chủ đầu tư cố tình vi phạm.

Bộ trưởng cho hay, một trong những giải pháp để hạn chế tình trạng trên là tăng cường thanh, kiểm tra và xử phạt nghiêm chủ đầu tư vi phạm. Theo quy định, mức phạt là 270 triệu đồng đến 300 triệu đồng với hành vi kinh doanh bất động sản thiếu điều kiện; nếu cố tình chiếm dụng vốn gây hậu quả nghiêm trọng thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.