Theo đó, Cục Di sản văn hóa nhận được thông tin về việc cổng di tích quốc gia đền Đuổm, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên bị phá dỡ. Về việc này, Cục Di sản văn hóa đề nghị Sở VHTT&DL tỉnh Thái Nguyên phối hợp chính quyền địa phương khẩn trương kiểm tra, có biện pháp xử lý; báo cáo kết quả kiểm tra và phương án giải quyết đến UBND tỉnh Thái Nguyên và Bộ VHTT&DL trước ngày 20/3/2025.
Cùng với đó, tăng cường công tác quản lý hoạt động bảo quản, tu bổ phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; thực hiện nghiêm túc Công văn số 1083/BVHTTDL-DSVH ngày 31/3/2022 của Bộ VHTT&DL về việc tăng cường quản lý hoạt động bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.
Di tích quốc gia đền Đuổm (xã Động Đạt, huyện Phú Lương) được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ XII (năm 1180), là nơi thờ danh tướng Dương Tự Minh, vị tướng tài ba dưới vương triều nhà Lý, người có công lớn trong việc giữ yên bờ cõi phía Bắc nước Đại Việt ở thế kỷ thứ XII.
Đền Đuổm là di tích lịch sử có ý nghĩa văn hóa, tâm linh của tỉnh Thái Nguyên, được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VHTT&DL) xếp hạng di tích lịch sử - thắng cảnh tại Quyết định số 774/QĐ-BT ngày 21/6/1993.
Lễ hội đền Đuổm là một trong những sự kiện đầu năm có ý nghĩa quan trọng đối với Nhân dân huyện Phú Lương, được Bộ VHTT&DL đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 217/QĐ-BVHTTDL ngày 23/1/2017.
Theo Sở VHTT&DL tỉnh Thái Nguyên, trải qua thăng trầm cùng lịch sử, đã nhiều lần được người dân tự tu sửa, các thiết kế của di tích không phù hợp, chưa đúng với kiến trúc, cảnh quan thời kỳ nhà Lý. Các hạng mục của di tích đền Đuổm đã xuống cấp nhiều năm nay.
Từ hai năm nay, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan chuyên môn tham mưu quản lý Nhà nước về di sản, căn cứ các quy định hiện hành, Sở VHTT&DL tỉnh Thái Nguyên phối hợp với UBND huyện Phú Lương đã mời đơn vị tư vấn, nhà sử học, khoa học nghiên cứu, khảo sát thực địa, thảo luận phương án tu bổ, sửa chữa, có thiết kế tổng thể tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử và thắng cảnh đền Đuổm.
Căn cứ kết quả khảo sát, đánh giá hiện trạng, di tích, phương án thực hiện dự án tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử và thắng cảnh đền Đuổm gồm các hạng mục của đền Thượng, đền Trung; phủ bà Diên Bình, phủ bà Thiều Dung, đình Niêng; Lầu chuông, lầu trống: tu bổ, gia cố ngôi đền phù hợp với quy mô, cảnh quan chung quần thể di tích đền Đuổm, Tam quan.
Cổng Tam quan được tu bổ, tôn tạo gồm 1 lối đi chính và 2 lối đi phụ. Lối đi chính giữa kiến trúc cổng kiến trúc 2 tầng 8 mái, các góc uốn đao. Trên mái dán ngói mũi hài. Lối đi hai bên nhỏ hơn kiến trúc cổng vòm, trên tường gắn triện... Dự toán kinh phí thực hiện dự án khoảng 22 tỷ đồng từ nguồn vốn xã hội hóa.
Trước đó, ngày 17/3, những thông tin, hình ảnh về việc máy móc tiến hành phá dỡ cổng cùng một số hạng mục của đền Đuổm để thực hiện tu bổ, tôn tạo thu hút sự chú ý của người dân và dư luận.
