Bước liên kết mới ở Đông Á
Những biến động ấy có nguồn gốc từ bên trong, nhưng đồng thời cũng còn là kết quả của nhiều tác động từ bên ngoài. Trong bối cảnh ấy, những kết quả đạt được tại hội nghị cấp cao này có ý nghĩa như bước tiến mới trong tiến trình liên kết khu vực.
Sự tham gia lần đầu tiên ở hội nghị cấp cao của Mỹ và Nga đã không chỉ đơn thuần nâng số thành viên EAS lên 18 mà với Mỹ và Nga, EAS có thêm hai thành viên đều là những tác nhân với vai trò và ảnh hưởng rất quyết định về mọi phương diện trên thế giới. EAS bây giờ hội tụ cả những thành viên thường trực quan trọng nhất của Hội đồng bảo an LHQ, những thành viên trụ cột của nhóm BRICS và cả ba nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trọng lực của EAS nhờ đó đã được tăng lên rất đáng kể.
Hai văn kiện được thông qua tại hội nghị này là tuyên bố của hội nghị về những nguyên tắc của mối quan hệ cùng có lợi và tuyên bố của hội nghị về kết nối ASEAN vừa nhằm vào chuyện thời sự lại vừa định hướng cho lâu dài. Những nguyên tắc nêu trong đó và đã được thông qua có thể áp dụng chung cho các mối quan hệ giữa các quốc gia và đối tác trên toàn thế giới chứ không chỉ cho các thành viên của EAS. Trong đó, đáng chú ý nhất và cũng liên quan trực tiếp đến triển vọng tình hình chính trị an ninh ở Biển Đông là nguyên tắc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không sử dụng vũ lực và đe doạ sử dụng vũ lực cũng như giải quyết mọi chuyện bất đồng thông qua thương lượng hoà bình. Xuất phát từ những nguyên tắc này mà phân tích và suy xét thì đều có thể thấy nguyên nhân dẫn đến xung đột và bất đồng, đe dọa an ninh và ổn định trong khu vực cũng như có thể thấy định hướng giải pháp cho các vấn đề tranh chấp cần phải được giải quyết càng nhanh càng tốt.
Cả Tuyên bố của hội nghị về liên kết ASEAN cũng có ý nghĩa chính trị và thực tiễn. ASEAN cần tăng cường mạnh mẽ và thực chất hơn nữa trong liên kết hiệp hội theo chiều sâu. Việc tuyên bố với những nội dung ấy được thông qua ở hội nghị này chứ không phải ở hội nghị cấp cao ASEAN ngay trước đó cho thấy ASEAN muốn duy trì vai trò quyết định nhất trong tiến trình ASEAN EAS và cũng được các thành viên khác của EAS công nhận vai trò ấy. Cho nên trong chừng mực nhất định có thể coi hội nghị này còn là một dấu mốc đối với EAS.
