Cá cược bóng đá : Nguồn thu và Thảm hoạ

Cá cược bóng đá hợp pháp: Món lợi kếch xù cần sớm khai thác?

Theo một tính toán của Liên đoàn bóng đá VN (VFF), hoạt động đặt cược, mỗi năm ước tính thu từ 150 - 200 tỷ đồng. Một quan chức từng tham gia việc xây dựng đề án cá cược bóng đá tại VN, mỗi năm tiền cá cược bóng đá bất hợp pháp tại nước ta bị "trôi" vào túi các nhà cái ở nước ngoài lên đến 1 - 1,5 tỷ USD.

Trong cuộc hội thảo về những mặt lợi và hại xung quanh việc cá cược bóng đá hợp pháp, do LĐBĐ VN và Báo Thể Thao TP.HCM tổ chức ngày 20-3,  ông Windsor John - Trưởng ban phát triển bóng đá FIFA khu vực châu Á nhận định bóng đá VN có thừa những yếu tố để phát triển, nhưng khó khăn của bóng đá VN là thiếu... tiền. Bởi thế, nếu việc đặt cược bóng đá hợp pháp sớm ra đời thì VN sẽ có một nguồn thu khổng lồ để đầu tư mạnh vào bóng đá. VN sẽ làm được tất cả mọi thứ từ đầu tư cơ sở vật chất, phát triển bóng đá trẻ một cách bài bản, đầu tư đội ngũ HLV, trọng tài bóng đá...

“Nếu có tiền và đầu tư bài bản tôi nghĩ các bạn hoàn toàn thực hiện được giấc mơ có mặt ở VCK World Cup của mình” - ông Windsor John kết luận.

Phó Chủ tịch VFF Lê Hùng Dũng đã mơ tới một tương lai xán lạn về tiền và thành tích: “theo đề án đặt cược bóng đá đã trình Chính phủ thì chỉ sau 4 năm tổ chức đặt cược bóng đá, chúng ta đã có thể thu lợi hơn 4 triệu USD, đến năm thứ 15 lợi nhuận thu được sẽ hơn 100 triệu USD. Với số tiền lợi nhuận khổng lồ này, chúng ta có thể đầu tư mạnh vào bóng đá với mục tiêu đưa bóng đá Việt Nam lọt vào tốp 10 châu Á”. Nếu công ty cá cược sớm ra đời, thì ngoài việc thu lợi nhuận để tái đầu tư vào thể thao, chúng ta cũng giải quyết được đầu ra về công ăn việc làm cho những VĐV, cầu thủ có nhiều đóng góp khi từ giã sự nghiệp TDTT.

Hợp pháp hóa cá cược bóng đá không chỉ mang lại nguồn thu cho ngân sách, mà quan trọng hơn có thể giúp nhà nước quản lý được hoạt động đánh bạc vốn đang diễn ra vô cùng phức tạp thời gian qua... Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng nếu hợp pháp hóa sẽ mang lại nguồn thu không hề nhỏ cho ngân sách, góp phần đầu tư ngược lại cho thể thao, thúc đẩy bóng đá phát triển. Nhưng ông cũng lo ngại, nếu không có khung pháp lý chặt chẽ, không kiểm soát được hoạt động này một cách triệt để, sẽ để lại nhiều hệ lụy cho xã hội.

“Các nước có một hệ thống kế toán, kiểm soát thu nhập hiện đại cùng hệ thống luật pháp đầy đủ, sau đó mới triển khai. Hiện nay VN chưa có hạ tầng đầy đủ, phát sinh nhiều hệ quả ngoài ý muốn. Nhưng xu hướng lâu dài chắc chắn phải có kinh doanh cá cược bóng đá vì đó là nhu cầu tất yếu của người dân, nhưng phải có hạ tầng pháp lý, nhận thức cao mới áp dụng được”, ông Phong nói.

Về phía cơ quan công an, đại tá Hồ Sỹ Tiến - Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự (C45), Bộ Công an cho biết: “Thực tiễn đấu tranh hiện nay cho thấy tình hình cá cược bất hợp pháp, trong đó có bóng đá ở VN rất phức tạp, lượng tiền trong nước đổ ra cho các trung tâm cá độ ở nước ngoài cực kỳ lớn và chúng ta thất thu. Điều đáng nói, vì chúng ta không thể kiểm soát được hẳn, nên ngoài việc mất tiền thì gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội như vỡ nợ, tín dụng đen, đòi nợ thuê... rất phức tạp”.

Đang rất khó ngăn chặn cá độ bất hợp pháp

Mới đây, từ trước khi bóng lăn Ban tư vấn Đạo đức nhận được tin nhắn về thông tin các trang cá độ quốc tế ra kèo trận SHB.Đà Nẵng-XMXT.Sài Gòn ở Siêu Cup. Điều kỳ lạ là kết quả trận đấu đã chính xác một cách khó tin. Cho đến nay dù cơ quan công an đã vào cuộc, nhưng vẫn chưa có kết luận cuối cùng.  

Còn nhớ đầu 2013, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (C50) đã phối hợp cùng C45 triệt phá đường dây đánh bạc thông qua trang web M**.com với số tiền đánh bạc chuyển ra nước ngoài lên đến hàng nghìn tỷ đồng, cùng những thủ đoạn rất tinh vi.

Trang cá độ M**.com có nguồn gốc từ nước ngoài, do một người Philippines lập ra và đưa vào hoạt động tại Việt Nam từ đầu năm 2011. Với hệ thống chân rết được tổ chức chuyên nghiệp, chặt chẽ và rộng rãi, trang M**.com nhanh chóng thu hút số lượng lớn dân cá độ bóng đá, đua ngựa, casino, tennis... tham gia.

Khi người chơi được đặt cược trực tiếp với nhà cái thì các hạng mục được mở rộng hơn như dự đoán thẻ vàng, thẻ đỏ, phạt góc, đánh “rung”… Đánh rung được hiểu theo “ chuyên môn” là từ một thời điểm nhất định trở đi nếu một trong hai đội ghi bàn là có ...“rung” - số tiền ăn hay thua tùy thuộc vào tỷ lệ, số tiền đặt. Nói đến “ nội dung chuyên môn” này là do khi  câu chuyện XMXT.Sài Gòn bị tố cáo ở Siêu Cup chưa có lời giải thì đội bóng này đã kịp có một trận đấu lạ lùng nữa, ở AFC Cup diễn ra hôm 6-3 vừa qua. Đó là trận đấu mà XMXT. Sài Gòn đá như đi dạo cũng có chiến thắng 3-0 cho đến phút 83 với những bàn thắng cực dễ vào lưới Tampines Rovers (Singapore). Thế nhưng, ở dăm phút cuối trận, các cầu thủ XMXT. Sài Gòn lại dễ dàng thua hai bàn ở các phút 89 và 90 để trận đấu khép lại tỷ số 3-2. Lý giải bằng chuyên môn bóng đá bình thường thì dễ. Đó là vì  khi đã thắng 3 bàn, XMXT. Sài Gòn thi đấu thoải mái quá để rồi bị gỡ hai bàn. Thế nhưng, trong giới “cá cược” thì khối kẻ lại cười: đánh Tài và đánh “rung” ở trận này nên ... ăn đủ!

Dù đã bị triệt phá ở Việt Nam, nhưng trên M**.com hiện vẫn đang có lời mời khá hấp dẫn rằng tặng ngay cho những người đam mê cá độ một khoản tiền 4 triệu đồng cho thành viên mới và vẫn tuyên bố: “Có độ tất cả các giải đấu kể cả V.League của Việt Nam!”.

Không chỉ trang M**.com mà còn vô số các trang web cá độ sb*bet, Ib*t8881, được cho là “phổ thông” ở Việt Nam với mạng lưới chân rết đầu nậu “cầm bảng” rộng lớn và lằng ngoằng khắp nơi sẵn sàng “ phục vụ” người chơi có nhu cầu khiến các con bạc dễ dàng tham gia cá cược một cách trực tiếp, chỉ một cái click chuột là có thể một giao dịch đã diễn ra. Kết quả thì ai cũng thấy rõ là tiền “ một đi không trở lại”

Bởi dễ như thế và đối tượng “nghiện” cá độ chẳng loại trừ ai nên những bi kịch nảy sinh ngày càng nhiều. Có thể nêu ra điển hình Trần Minh L (Quảng Bình) nguyên là kế toán trưởng kho bạc nhà nước huyện Nhà Bè (TP.HCM). Trong công việc, L luôn tỏ ra là người mẫu mực. Ở gia đình, L cũng chứng tỏ mình là người có trách nhiệm. Nhưng ít ai ngờ, chỉ trong 4 tháng, vì máu me cá độ bóng đá và ngập trong nợ nần do thua quá nhiều, L đã biển thủ tới 44 tỷ đồng để “thua keo này, bày keo khác”. Đến khi sự việc vỡ lở, L bị đưa ra xét xử về tội “tham ô”, “đánh bạc và  bị tòa tuyên án tử hình.

Gánh chịu hậu quả không nặng nề như L, nhưng Nguyễn Ngọc T (Hà Nội) đã tự đánh mất sự nghiệp, gia đình chỉ vì ham mê cờ bạc, cá độ. Vốn là công chức ở một công ty nhà nước tại Hà Nội, ngày ngày đến cơ quan là T rất chịu khó “bám” lấy chiếc máy tính. Nhưng tường  T làm việc, nhưng thực chất là “chơi bóng”. Lúc đầu là chơi vui, nhưng càng chơi càng thua, T nướng sạch tiền cá nhân, rồi đặt xe cũng không đủ. Thế rồi vay mượn anh em cùng phòng, vay cả người quen bên ngoài T mang “cúng” hết cho những cuộc cá độ. Đến khi không còn khả năng bù lại số tiền đã vay, T không dám đi làm. Chuyện vỡ lở, bố mẹ T đành gạt nước mắt bán nhà ở quê đi lấy tiền trả số nợ cho T.

Đau lòng hơn nữa, Nguyễn Bá S (Thanh Hóa) khi không có khả năng trả nợ do thua độ đã giết cả gia đình rồi sau đó tự tử. Trong lúc mê muội, S đã bóp cổ vợ và con gái chưa đầy 5 tháng tuổi đến chết rồi lao đầu vào ô tô tự tử. Hay bi kịch hơn là Hoàng Trọng H quê Thanh Hóa làm ở  một nhà hàng ở Đà Nẵng do thua độ hơn 100 triệu, bị đòi ráo riết không có tiền trả nên đã nảy sinh ý định giết người, cướp của. H đã dùng dao đâm lái xe ôm Phạm Văn T để cướp tài sản.

Không phải những con bạc không ý thức được tác hại của việc cá độ. Cá độ có thể khiến cả những người có trình độ học vấn cao, có địa vị xã hội trở nên mê muội đến lúc “khát nước”,  lún sâu vào vòng xoáy nợ nần, mất khả năng trả nợ, khuynh gia bại sản thì kẻ tìm mọi cách lấy tiền của gia đình trả nợ, kẻ cùng đường nghĩ cách gây án để cướp tài sản để có tiền trả nợ.

Tệ nạn này là một trong những nguyên nhân khiến việc cho vay tiền với lãi suất lớn của các cá nhân ngoài xã hội tăng cao. Đến khi người vay tiền mất khả năng trả nợ thì kẻ cho vay tìm mọi cách để đòi, kể cả việc đe dọa, hành hung. Bởi vậy trước nay vẫn có ý kiến rằng khi thí điểm mô hình đặt cược thể thao, các cơ quan chức năng cũng cần phải xem xét kỹ càng, thấu đáo, xây dựng hệ thống quản lý và giảm sát chặt chẽ. Điều đáng suy nghĩ là vẫn còn những vị chức sắc bóng đá đã coi cá cược là biện pháp cứu rỗi nền bóng đá nước nhà đang cứ giậm chân tại chỗ, sa sút thành tích và trong khủng hoảng tiền bạc và niềm tin: "Nếu người dân VN có ý thức đóng góp cho bóng đá Việt thì sẽ đặt cược nhiều"!

Các hình thức cá cược bóng đá quốc tế

Ở rất nhiều nước, tham gia cá cược khá đơn giản. Bạn có thể chơi trực tiếp tại các đại lý hoặc chơi online. Để chơi online, bạn chỉ cần vào một trang web cá cược có uy tín nào đó, đăng ký chính xác các thông tin cá nhân và quan trọng nhất là thẻ tín dụng. Sau khi kiểm tra thông tin, trang web sẽ cấp cho bạn một tài khoản để chơi. Số tiền thắng, thua sẽ được chuyển hoặc khấu trừ trong tài khoản thẻ tín dụng mà bạn cung cấp.

Để thu hút đông đảo người chơi, các hãng cá cược đưa ra rất nhiều hình thức. Đơn giản nhất là cá cược thắng - hòa - thua, hoặc thắng - thua. Ngoài ra, còn có các hình thức khác như tài - xỉu (tổng số bàn thắng), đội nào ghi bàn trước, kết quả các hiệp thi đấu...

Ngoài bóng đá, người chơi có thể tham gia đặt cược rất nhiều môn thể thao khác nhau, từ quần vợt, cầu lông, bóng rổ đến quyền Anh hay đua xe như trang web bwin.com có đến hơn 90 môn thể thao cộng với vài chục hình thức cá cược khác nhau để khách hàng thỏa mãn máu đỏ đen.

Để phục vụ tối đa cho khách hàng của mình, các trang web cá cược lớn cũng phải đầu tư rất kỹ lưỡng. Họ có hệ thống server (máy chủ) để lưu trữ dữ liệu về các trận đấu. Khi đặt cược vào trận đấu giữa đội A và đội B, người chơi cần tham khảo về thành tích trước đây của hai đội để từ đó quyết định chọn đội nào thì chỉ  cần bấm vào nút thông tin trước trận đấu sẽ biết tất cả, từ thành tích đối đầu, tổng số bàn thắng trong mỗi lần đối đầu, phong độ gần đây...  Một số trang web còn trợ giúp khách hàng khi đưa ra những "tip" (gợi ý). Những "tip" này thường dựa vào phân tích dữ liệu trước trận đấu rồi từ đó đưa ra gợi ý nên bắt đội này hay đội kia. Tất nhiên, khách hàng không thể dựa hoàn toàn vào những "tip" có tính chất rất "hên, xui" này. Khi đặt cược vào trận đấu, ngay trên trang web người chơi sẽ được theo dõi trực tiếp cuộc đối đầu giữa hai đội. Với việc này, có thể tùy tình hình mà điều chỉnh hay gọi nôm na là "lội" nếu đội đặt cược lâm vào thế bất lợi.

Nhiều quốc gia như Malaysia, Singapore, Philippines và Campuchia đã phát triển mô hình đặt cược, cá cược bóng đá nhiều năm qua. Trong đó, Công ty cá cược Singapore Pools, một trong những nhà tài trợ cho S-League, hoạt động hiệu quả nhất. Hoạt động cá cược ở Singapore đã được hợp pháp hóa từ năm 1968. Theo quy định của Singapore Pools, người tham gia bất kỳ hình thức cá cược tại bất cứ giải bóng đá nào cũng đều phải đủ 18 tuổi trở lên. Singapore chỉ giới hạn mức tối thiểu đặt cược là 5 SGD, không có giới hạn mức tối đa. Khi trúng thưởng, tiền được chuyển vào tài khoản ngân hàng. Nhờ vậy, Chính phủ Singapore có thể kiểm soát thuế thu nhập cá nhân một cách triệt để. Theo một quan chức của Singapore Pools, nhờ tổ chức tốt mà lợi nhuận nước này thu về từ cá cược bóng đá cũng như nhiều loại hình thể thao khác lên đến hàng trăm triệu SGD, đủ để họ tài trợ cho các giải đấu, các CLB cũng như tái đầu tư một phần để khang trang các sân bãi, dụng cụ tập luyện.

Việc cá cược tuyệt đối không cho cầu thủ, quan chức CLB hay bất cứ thành viên nào của giải đấu dính vào, nhằm tránh trở thành “miếng mồi” cho các trùm cá cược thao túng. Điền hình như ở Malaysia đã từng có 18 cầu thủ bị treo giò 2-5 năm và 1 HLV của Selangor bị cấm hành nghề vĩnh viễn do dàn xếp tỷ số ở giải U.20. Hay ở Trung Quốc, Hàn Quốc từng có một loạt quan chức, cầu thủ bị đi tù, thậm chí có người chọn cái chết do dàn xếp tỷ số để cá cược.

Việt Nám sẽ làm thế nào: Xổ số hay đặt cược bóng đá ?

Theo Phó chủ tịch LĐBĐ VN Lê Hùng Dũng có 2 hình thức để lựa chọn, nhưng nếu chúng ta liên doanh với những công ty nước ngoài có kinh nghiệm thì sẽ khả thi hơn. Vì lúc đó, chúng ta chỉ bỏ vốn đầu tư là tờ giấy phép, còn đối tác sẽ đầu tư vốn và cơ sở vật chất. Hơn nữa, việc công ty cá cược với 100% vốn nhà nước rất khó thực hiện bởi vốn đầu tư ban đầu rất lớn và rủi ro rất cao.

Hiện, giữa ngành thể thao và Bộ Tài chính vẫn đang tồn tại những quan điểm khác nhau. Bộ Tài chính chỉ muốn dừng ở hình thức xổ số bóng đá như dự báo tỷ số giữa hiệp, chung cuộc; đội nào thắng, thua; đội nào vào, bị loại... Nhưng ngành thể thao muốn thực hiện đặt cược bóng đá phong phú hơn, bao gồm cả dự đoán kết quả và tất cả những hoạt động liên quan đến một trận đấu, ví dụ như kể cả dự đoán quả ném biên, phạt góc… Mở ra sân chơi hợp pháp cho người theo dõi bóng đá, đa dạng hóa hình thức đặt cược, không chỉ góp phần giảm cá độ bất hợp pháp mà còn đem về nguồn thu lớn hơn rất nhiều xổ số bóng đá.

Những đơn vị được Thủ tướng giao cho việc nghiên cứu thực hiện như Bộ VH-TT-DL, Bộ Tài chính, Tổng cục TDTT… cũng vẫn chưa thể thống nhất sẽ mời nhà cái nước ngoài hay thành lập doanh nghiệp nhà nước kinh doanh “sản phẩm” mới mẻ này.

Nếu để tập đoàn nước ngoài vào cuộc sẽ có mặt lợi là họ có tiềm lực tài chính, có kinh nghiệm và nghệ thuật quản lý cá cược bóng đá nên cỗ máy sẽ vận hành trơn tru. Nhưng lại dễ phát sinh nguy cơ, vì đến từ nước ngoài nên mục tiêu tối thượng là lợi nhuận và nếu không được VN kiểm soát, các tệ nạn cũng như hệ lụy xã hội khác lại có dịp bùng phát. Còn nếu để đơn vị trong nước thì cũng có nguy cơ dễ thua lỗ vì thiếu từng trải. Do đó, theo gợi ý của ngành thể thao, nên chọn giải pháp “hỗn hợp”, nghĩa là mời công ty nước ngoài cùng tham gia điều hành, hỗ trợ cho công ty do VN thành lập. “Đôi bên sẽ phải cùng nhau chịu trách nhiệm và quyết định sự tồn vong của doanh nghiệp. Cỗ máy được hoạt động công khai, minh bạch, nhưng không khai thác nguồn lợi ích bằng mọi giá, không bị thả nổi và phải có sự quản lý, giám sát chặt chẽ của nhà nước”, một quan chức tài chính nói.

Như vậy, khó khăn hiện tại không chỉ chưa rõ cách thức quản lý và điều hành để cá cược thật sự tạo nên sức bật cho làng bóng đá nước nhà mà cũng còn vì nhận thức của một bộ phận trong xã hội chưa đồng ý với việc đặt cược bóng đá được hợp pháp hóa, vì lo ngại sẽ có một số người “nghiện” cá cược. Theo Cục trưởng C45 “ Phải hạn chế số tiền trong mỗi lần đặt cược (2 triệu đồng trở xuống), và quản lý được khả năng tài chính của người chơi. Khi chúng ta chưa kiểm soát tốt thì trước mắt chỉ cho tổ chức cá cược với các nhà cái nước ngoài về các giải bóng đá quốc tế, trong nước thì chưa nên. Đến khi chúng ta có hệ thống quản lý chuyên nghiệp hơn thì mới thực hiện. Mặt khác, hoạt động cá cược vốn nhạy cảm, phức tạp nên chúng ta cần thận trọng, trước mắt nên thí điểm, tổng kết rồi mới cho đại trà” 

Hơn nữa, bên cạnh nguồn thu lớn còn phải tạo ra một sân chơi công khai, minh bạch để kiểm soát tốt người chơi, tạo sự ổn định về mặt trật tự xã hội. Sự trung thực của các trận bóng đá tại Việt Nam lại là yếu tố kém nhất. BĐVN hiện nay tiếng là bóng đá chuyên nghiệp nhưng thực chất là chưa vì quản lý lỏng lẻo, kể cả quản lý cầu thủ, bóng đá, trọng tài, giám sát... từ đó rất khó khăn để kiểm tra một trận bóng đó có minh bạch, có dàn xếp tỷ số hay không. Mà đã không có chất lượng chuyên môn cao, lại thiếu minh bạch, khó nói đến việc bóng đá nội địa sẽ thu hút người chơi cá cược thể thao.