Các nghi thức được tổ chức vào dịp Tết Thanh minh 2025

Một năm có 24 tiết khí, đánh dấu sự thay đổi thời tiết và sự luân chuyển của các mùa. Trong đó, Thanh minh là tiết khí thứ 5, cái tên mô tả sự mát mẻ và quang đãng của bầu trời trong giai đoạn này, trong đó “thanh” là trong trẻo, còn “minh” là sáng sủa.

Tết Thanh minh hay ngày Thanh minh là ngày đầu tiên của tiết Thanh minh, đến sau tiết Xuân phân. Nếu tính điểm Xuân phân là gốc (kinh độ Mặt trời bằng 0°) thì điểm diễn ra hay bắt đầu tiết Thanh minh là kinh độ Mặt trời bằng 15°. Tiết Thanh minh thường bắt đầu từ ngày 4/4 hoặc 5/4 và kết thúc vào ngày 20/4 hoặc 21/4 hàng năm trước khi chuyển sang tiết Cốc vũ.

Tết Thanh minh là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng thường diễn ra vào đầu tháng 3 Âm lịch hàng năm. Đây là thời điểm trong năm mà mọi người cùng nhau nhớ về cội nguồn, thể hiện sự tri ân và lòng kính trọng đối với tổ tiên thông qua các nghi lễ tảo mộ. Tiết Thanh minh kéo dài khoảng từ 15 đến 16 ngày, thường cho đến khoảng ngày 20 hoặc 21 tháng 4, tùy thuộc vào thời tiết và sự biến đổi của thiên nhiên.

Lễ Tiết Thanh minh không chỉ là dịp đặc biệt để con cháu tỏ lòng tưởng nhớ về công lao tổ tiên mà còn là thời gian để thực thi các nghi thức, lễ tiết đặc trưng mà truyền thống đã lưu giữ từ hàng trăm năm. Những nghi thức này xuất phát từ lịch sử và nguồn gốc của Tiết Thanh minh, thấm đẫm trong tinh thần của từng gia đình người Việt.

Tảo mộ, một nghi thức không thể thiếu trong ngày Tiết Thanh minh, là thời điểm để người sống dành trọn tâm tình nhớ về những người quá cố. Đây không chỉ là hoạt động thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên mà còn là dịp để vun đắp mối quan hệ gia đình, củng cố lòng biết ơn đối với cội nguồn, thể hiện nét đẹp văn hóa tín ngưỡng của người Việt. Hành trình đi tảo mộ thường bắt đầu từ giấc sáng tinh sương, khi sương mù còn lơ lửng, tạo không khí thanh khiết cho mọi hoạt động tâm linh.

Bước đầu: Tìm kiếm hoặc chuẩn bị các vật liệu cần thiết như nhang, đèn, hoa và thực phẩm dâng cúng.

Chăm sóc mộ phần: Quét dọn, cắt cỏ, hoặc sơn mới lại mộ.

Dâng hương: Đặt mâm lễ lên mộ, thắp nhang cầu nguyện.

Lễ kỳ: Đọc kinh, khấn vái và thi hành các nghi lễ tâm linh với sự trang nghiêm.

Tảo mộ không chỉ là công việc làm cho đẹp sạch, mà quan trọng hơn thế, nó còn ẩn chứa bên trong những giá trị tinh thần sâu sắc mà mỗi người con đất Việt chẳng thể nào phai nhạt.

Đặc biệt, quá trình tảo mộ cũng là dịp để các thành viên trong gia đình có thể gần gũi, hòa mình vào thiên nhiên, nơi an nghỉ của tổ tiên, cũng là cách để các thế hệ sau noi theo, tiếp nối truyền thống tốt đẹp có từ ngàn xưa.