Cách làm thực chất từ xã Kiều Phú

Chủ động, sáng tạo để phong trào đi vào thực chất

Ngay sau khi TP Hà Nội phát động Chiến dịch “45 ngày đêm ra quân hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số tại các xã, phường trong giai đoạn đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp” và phong trào “Bình dân học vụ số”, xã Kiều Phú đã khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, gắn phong trào “Bình dân học vụ số” với thực tế đời sống của người dân. Phó Bí thư Đảng ủy xã Kiều Phú Đào Đức Anh nhấn mạnh, xã xác định “Bình dân học vụ số” không chỉ là một phong trào mang tính hình thức, mà là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, có ý nghĩa đặc biệt trong việc phổ cập tri thức và kỹ năng số cho người dân. Mục tiêu là đưa công nghệ đến gần với mọi tầng lớp Nhân dân, không để ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi số". Xã yêu cầu các chi bộ, tổ chức đoàn thể cùng vào cuộc, coi đây là tiêu chí thi đua trọng tâm, gắn kết quả phong trào với đánh giá công tác cuối năm.

Một trong những cách làm sáng tạo nổi bật của Kiều Phú là phối hợp với Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) để huy động sinh viên tham gia hỗ trợ người dân. Lực lượng trẻ này cùng với đoàn viên, cán bộ xã đã “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người”, hướng dẫn cài đặt ứng dụng, tạo tài khoản điện tử, tập huấn kỹ năng sử dụng công nghệ. Đồng thời, xã thành lập 25 Tổ chuyển đổi số cộng đồng với 209 thành viên, gồm cán bộ, giáo viên, đoàn viên thanh niên, người có uy tín trong cộng đồng. Các tổ được phân công phụ trách từng thôn, đưa công nghệ số đến tận tay người dân, đặc biệt là người cao tuổi, người yếu thế, lao động tự do.

Phó Chủ tịch UBND xã Kiều Phú Kiều Thị Nga chia sẻ: “Chúng tôi không làm theo phong trào hay để báo cáo thành tích. Mỗi tổ đều có nhiệm vụ rõ ràng, phải bảo đảm tất cả người dân trong thôn được tiếp cận, được hướng dẫn sử dụng các dịch vụ công trực tuyến. Người trẻ giúp người già, cán bộ hỗ trợ người lao động, tạo thành một mạng lưới học tập số tự nhiên, gần gũi, lan tỏa từ trong gia đình ra cộng đồng”. Trong các buổi ra quân, nhà văn hóa thôn được tận dụng làm “lớp học số” - nơi người dân được hướng dẫn cài đặt và sử dụng các ứng dụng như Cổng Dịch vụ công Quốc gia, VNeID, iHanoi, Etax Mobile, SSID… để thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến, khai báo cư trú, nộp thuế điện tử, tra cứu dịch vụ đô thị.

Đặc biệt, người dân còn được làm quen với các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) phục vụ đời sống như dịch thuật, tra cứu thông tin, học trực tuyến, quản lý chi tiêu qua ví điện tử. “Học số” ở Kiều Phú không dừng ở thao tác, mà hướng tới tư duy sử dụng công nghệ chủ động, thông minh. Chỉ trong ngày ra quân đầu tiên (ngày 21/9), 14 Tổ chuyển đổi số cộng đồng cùng gần 60 cán bộ, giảng viên, sinh viên Đại học Công nghệ đã hỗ trợ hơn 1.200 lượt người dân tại các thôn. Hàng trăm người cao tuổi lần đầu tiên biết dùng điện thoại thông minh để đăng ký dịch vụ công, tra cứu giấy tờ hay gọi video cho con cháu ở xa.

Ông Tạ Văn Ánh (thôn Liệp Mai, xã Kiều Phú) phấn khởi sau khi được hướng dẫn theo kiểu cầm tay chỉ việc đã sử dụng thành thạo các ứng dụng trên điện thoại thông minh và bắt đầu tiếp cận với các dịch vụ công. Đánh giá cao cách làm của xã Kiều Phú, ông Tạ Văn Ánh cho biết: “Trước đây tôi sợ đụng vào điện thoại thông minh, nhưng giờ được các cháu sinh viên hướng dẫn tận tình, tôi có thể vào Cổng Dịch vụ công tra cứu giấy tờ, rất tiện lợi, đỡ phải đi lại”.

Còn với ông Bùi Trọng Dung (thôn Ngọc Than), từ việc không biết gọi video, đến nay ông có thể thao tác nộp thuế, đăng ký y tế trực tuyến, thanh toán điện tử. “Phong trào này thật sự ý nghĩa, giúp người già như tôi không bị tụt lại thời thế” – ông Bùi Trọng Dung bày tỏ.

Từ phong trào đến nền tảng công dân số, xã thông minh

Theo báo cáo của UBND xã Kiều Phú, sau thời gian triển khai phong trào “Bình dân học vụ số” ở Kiều Phú đã cho thấy chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị và người dân. Toàn bộ 100% cán bộ, công chức, viên chức của xã đã được tập huấn và sử dụng thành thạo các nền tảng số trong công việc, góp phần nâng cao hiệu quả xử lý thủ tục hành chính và quản lý Nhà nước. Khoảng 85% hộ dân trên địa bàn có ít nhất một thành viên được hỗ trợ cài đặt và sử dụng ứng dụng định danh điện tử VNeID; hơn 70% hộ gia đình đã quen với các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt. Đặc biệt, cả 25/25 thôn đều duy trì hoạt động của các Tổ chuyển đổi số cộng đồng, trở thành lực lượng nòng cốt trong việc tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ người dân ứng dụng công nghệ vào đời sống hằng ngày.

Không chỉ dừng lại ở những con số thống kê, Kiều Phú còn chủ động hình thành và nhân rộng nhiều mô hình sáng tạo, góp phần lan tỏa tinh thần học tập số trong cộng đồng. Tiêu biểu như mô hình “Gia đình số”, mỗi hộ có ít nhất một thành viên được hướng dẫn sử dụng thành thạo các nền tảng số và được cấp “tài khoản học tập số”; mô hình “Chợ số - Văn hóa số” giúp tiểu thương tiếp cận kỹ năng thương mại điện tử, thanh toán QR và tiết kiệm số; mô hình “Mỗi công dân – một danh tính số” bảo đảm 100% người dân từ 16 tuổi trở lên có định danh điện tử; cùng với đó là phong trào “Đại sứ số học đường”, trong đó học sinh, sinh viên trở thành lực lượng tình nguyện hướng dẫn người thân và hàng xóm sử dụng các ứng dụng công nghệ.

Những mô hình này không chỉ giúp người dân Kiều Phú tiếp cận nhanh với công nghệ số, mà còn góp phần hình thành thói quen sống, làm việc và giao dịch trong môi trường số, từng bước xây dựng cộng đồng công dân số bền vững. Nhờ phong trào lan tỏa mạnh mẽ, Kiều Phú dần hình thành nền tảng công dân số và xã hội số ở cấp cơ sở. Người dân không chỉ học để dùng, mà còn hiểu cách bảo mật thông tin, phòng tránh lừa đảo trực tuyến – yếu tố quan trọng trong thời đại số.

Về kế hoạch thời gian tới, Phó Chủ tịch UBND xã Kiều Thị Nga cho biết, địa phương sẽ duy trì các lớp học số định kỳ, phối hợp DN và trường đại học mở rộng chương trình đào tạo sang sản xuất, kinh doanh, nông nghiệp và dịch vụ công. “Chúng tôi đặt mục tiêu đến năm 2026, 100% tiểu thương tại chợ sử dụng thanh toán điện tử, 100% thanh niên trở thành ‘Đại sứ số’, và mỗi hộ gia đình đều có ít nhất một công dân số. Đây sẽ là nền tảng để Kiều Phú tiến tới chính quyền số, kinh tế số và xã hội số toàn diện” - bà Kiều Thị Nga khẳng định.

Từ “học chữ” đến “học số”, hành trình của xã Kiều Phú cho thấy một tư duy mới trong quản trị ở cấp cơ sở – không chờ đợi chỉ đạo, không làm theo phong trào, mà chủ động bắt nhịp xu thế, biến công nghệ thành sức mạnh cộng đồng. Với tinh thần ấy, Kiều Phú đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu “mỗi người dân là một công dân số, mỗi gia đình là một gia đình số”, góp phần xây dựng xã hội số hiện đại, nhân văn và bao trùm, nơi không ai bị bỏ lại phía sau.